დღეიდან რუსეთში მზესუმზირის ექსპორტზე საბაჟო გადასახადი 50%–ით, 1 ტონა პროდუქციაზე $320–მდე იზრდება. გამომდინარე იქიდან, რომ საქართველოში მზესუმზირის ნედლეულის  დიდი წილი რუსეთიდან და უკრაინიდან შემოდის, „კომერსანტი“ დაინტერესდა თუ რა გავლენას მოახდეს ეს  მზესუმზირაზე მომუშავე კომპანიებზე, გადამუშავებული პროდუქტის ფასზე და ზოგადად ბაზრის კონიუნქტურაზე.

კომპანია „სოლარის“ დირექტორის იური ტყებუჩავას თქმით, მზესუმზირის რუსულ ბაზარს ჩინეთის და ინდოეთის სახით ძალიან დიდი მომხმარებელი გამოუჩნდა, რადგან მათ პალმის ზეთიდან მზესუმზირის ზეთზე გადასვლა გადაწყვიტეს. ამან რუსეთის ზეთის მწარმოებლებისთვის უზარმაზარი ბაზარი გახსნა. ტყებუჩავამ ასევე  აღნიშნა, რომ  რუსეთში ზეთის წარმოების 90% 7 კაცის ხელშია და სწორედ ეს ადამიანები ლობირებენ, რომ მზესუმზირის ნედლეულის  შიდა  ბაზარზე  შესყიდვას კონკურენტი არ ჰყავდეს და ხელოვნურ ბარიერებს უქმნიან ნედლეულის  ექსპორტზე  გატანას.

ძალიან გაგვიჭირდა, მე  ვფიქრობდი რომ ლარი თუ  გამყარდებოდა, ბაზარზე  ფასს  დავუწევდით, ძალიან ბევრი  პოლემიკა  მიდის  იმის გამო, რომ ლარის გამყარების მიუხედავად ბიზნესმა პროდუქტზე ფასი არ  დაწია, ჩემი დიდი სურვილიც იყო, რომ ჩემ პროდუქტზე ფასი დამეკლო, მაგრამ ვერ  ვაკლეთებ ამას იმიტომ, რომ რუსეთის ბაზარზე ასეთი  საშნელაბა ხდება. თუმცა ამ ყველაფრის მიუხეადავად გაზრდითაც ბევრით  არ  გაგვიზრდია  ამ  პანდემიის  მერე  მატება  იყო  7% . სამომავლოდ  არ  ვიცი, ფასის მხრივ რას ვიზამთ. მოსავლის რა დონე იქნება რუსეთსა და უკრაინაში. რადგან ეს ორი ქვეყანა დომინირებს მზესუმზირის ნედლეულის სფეროში, – განმარტავს იური ტყებუჩავა.

„რუსეთში ზეთის წარმოების დაახლოებით 90% 7 კაცის ხელშია, რა თქმა უნდა ეს ხალხი  ლობირებს იმას, რომ მზესუმზირის შესყიდვის შიდა ბაზარზე არ ყავდეთ კონკურენტი და დაიწყეს ხელოვნური წინააღმდეგობების შექმნა, იმისათვის რომ  რუსეთიდან  სხვას ვინმეს  მზესუმზირა არ გაეტანა. ამიტომ შარშანდელი პერიოდი  გარდა იმისა, რომ ეს ხალხი  ლობირებდა  და ბაზარზე  მონოპოლიას ეწეოდა, მზესუმზირა უმოსავლიანობამაც გააძვირა, სამწუხაროდ რუსეთშიც და უკრაინაშიც იყო გვალვა. მზესუმზირის ნედლეულის 90%-ს სწორედ ეს ორი ქვეყანა  აწვდის მსოლფიო ბაზარს. ესენი აწვდიან  34-35  მილიონ ტონა  მზესუმზირის ნედლეულს,   შარშან მიიღეს  5 მილიონი  ტონით  ნაკლები , 10-15% ით  ნაკლები და  ეს  და კიდე ასეთი  უზარმაზარი ბაზრის გამოჩენა (ჩინეთი და ინდოეთი. რედ.) იყო კიდევ  ერთი არგუმენტი იმისა, რომ რუსეთმა მზესუმზირა 100-150%-ით გააძვირა.

 ჯერჯერობით ეს სიტუაციაა, ახალი მოსავალი ჯერ  არ  აუღიათ , ამას ემატება სეზონური  გაძვირება, იმიტომ, რომ  ნედლეულს  ერთი  ფასი  აქვს  სეზონის  დასაწყისში და მეორე  ფასი  აქვს  სეზონის  დასასრულს“, -  აღნიშნა იური ტყებუჩავამ.

მისივე თქმით, თუ ადრე მზესუმზირის ექსპორტის გადასახადი იყო 6.5% ახლა არის 30%.

„თუ მზესუმზირის ექსპორტის გადასახადი იყო 6.5% , ახლა არის  30%,  ეს  ნიშნავს იმას, რომ ესქპორტზე  გადასახადი 4.5-ჯერ გაიზარდა, ეს  ის  რიცხვია, რომლის გადახდის შემდეგ ნებისმიერი მზესუმზირაზე მომუშავე მწარმოებელი კარგავს ინტერესს, რომ  მზესუმზირა  შემოიტანოს საქართველოში,  რადგან 400% -ით  გაძვირებული  ნედლეული ბაზარზე ვერ  გაიყიდება, მითუმეტეს  საქართველოში არსებული ეკონომიკური კრიზისის  დროს. 

მე საქართველოში მზესუმზირის ზეთზე  მომუშავე კომპანიებმა  დამირეკეს და  მე  მივეცი  მათ რეკომენდაცია, რუსეთიდან მზესუმზირის ნედლეულის ჩამოტანას აზრი არ აქვს, რადგან მწარმოებლისთვის  ეს  წამგებიანი იქნება, ალბათ ისევ ზეთის ჩამოტანა ჯობია  ვიდრე მზესუმზირის. 

ჩვენ კომპანიასაც ნედლეული  რუსეთიდან  ჩამოაქვს  და  ფაქტობრივად მთელი  საწარმოს მოდერნიზება მოგვიწია, იმიტომ რომ  რამენაირად  ამ ზონიდან  გამოვსულიყავით, – განმარტავს იური ტყებუჩავა.

თაკო კვაჭანტირაძე