საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის საბიუჯეტო დაფინანსება წლიდან წლამდე იზრდება და 2020 წლისთვის 60 მილიონ ლარს გადააჭარბა. ამის პარალელურად, მისი რეიტინგი და ნდობა მნიშვნელოვნად ჩამორჩებოდა სხვა ტელეკომპანიების რეიტინგს. NDI-ის საზოგადოებრივი აზრის კვლევის შედეგების მიხედვით „პირველ არხს“  მხოლოდ 3% ენდობა, მსგავსი მაჩვენებელი აქვს აზერბაიჯანულ ტელეარხ „აზ ტვ-საც“.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაფინანსების ძირითადი წყარო სახელმწიფო ბიუჯეტია და ყოველწლიურად მთლიანი შიდა პროდუქტის მიხედვით იცვლება. კანონით, მაუწყებლის ბიუჯეტი მშპ-ს არანაკლებ 0.14%-ს უნდა შეადგენდეს.

2016 წელს მაუწყებლის დაფინანსება 43.2 მილიონი ლარი იყო, 2017 წელს – 46.4 მილიონი, 2018 წელს – 53.1 მილიონი, 2019 წელს — 58.2 მილიონი ხოლო 2020 წელს თანხა 5.9 მილიონით გაიზარდა და 68.7 მილიონი ლარი შეადგინა.

3 წლის წინ საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორის თანამდებობა  ვასილ მაღლაფერიძემ დაიკავა. „2030“-ის ყოფილი გენერალური პროდიუსერი მაშინ მიზნად ტელევიზიისადმი საზოგადოებრივი ნდობისა და კონკურენტუნარიანობის გაზრდას ისახავდა. შეასრულა თუ არა საკუთარი გეგმა „პირველი არხის“ გენერალურმა დირექტორმა ამ საკითხზე „რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის“ ხელმძღვანელი ნათია კუპრაშვილი საუბრობს, რომელიც 2017 წელს თავად იღებდა გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე გამოცხადებულ კონკურსში მონაწილეობას.

„ვასილ მაღლაფერიძე როდესაც საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორის კანდიდატი იყო აცხადებდა, რომ ბიუჯეტი, რომელიც მაშინ ტელევიზიას ჰქონდა საკმარისი იყო 15 % -იანი რეიტინგის დასადებად. ის ამ საკითხზე პასუხისმგებლობას იღებდა, თუმცა, დასახული მიზანი მიღწეული არ არის და რეიტინგი 15%-ზე გაცილებით დაბალია. ვფიქრობ, რომ ნამდვილად შესაძლებელი იყო იმ ბიუჯეტის ფარგლებში მსგავსი შედეგების მიღწევა, იმის მიუხედავად, რომ პირადად ჩემთვის რეიტინგი არ არის მთავარი საზომი განსაკუთრებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის მუშაობის შესაფასებლად. უნდოდა სპორტული არხი გაეკეთებინა, მივესალმები იმას, რომ შექმნა განათლების არხი, თუმცა სპორტულსაც სიამოვნებით ვნახავდით. შეიძლება ამ ბიუჯეტის ფარგლებში გარკვეულ წილად არხების მრავალფეროვნებაზე და მეტი შინაარსის წარმოებაზე ვიფიქროთ.“, -ნათია კუპრაშვილი .

„რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის“ ხელმძღვანელი აცხადებს, რომ ყველაზე პრობლემურ საკითხად საზოგადოებრივ მაუწყებელში რჩება საზოგადოებრივ-პოლიტიკური პროგრამები, რომელიც საერთოდ ვერ უძლებენ კონკურენციას. ნათია კუპრაშვილის თქმით, პირველი არხის საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პროგრამებს აქვს ძალიან დაბალი რეიტინგი სხვა ეროვნულ მაუწყებლებთან შედარებით. მისივე განმარტებით, ტელეკომპანიას აქვს ძალიან დაბალი ინტერესი და ნდობა, რასაც კუპრაშვილი კატასტროფას უწოდებს.

„მე არ ვემხრობი საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბიუჯეტის შედარებას, სხვა უწყებების ან ქალაქების ბიუჯეტთან, რადგან  მაუწყებელს თავისი ადგილი აქვს, ძალიან მნიშვნელოვანი ადგილი. მე პირადად, არც 70 მილიონი და არც უფრო მეტი არ მენანება თუ იქნება საქმე ისე შესრულებული, როგორც ჩვენ იდეაში წარმოგვიდგენია. კანონში თუ ჩავიხედავთ დაფინანსების წესთან დაკავშირებით, ძირითად ნაწილში წერია სულ სხვა ტიპის დაფინანსება და არა ის, რასაც ახლა ჩვენ მოქმედებაში ვიღებთ, ანუ მთლიანი შიდა პროდუქტი მხოლოდ გარდამავალ დებულებებში წერია. ძირითადში წერია რომ ჩვენ ნებაყოფლობითი გადასახადებით უნდა უზრუნველვყოთ, საბოლოო ჯამში საზოგადოებრივი მაუწყებელი, მან უნდა მიაღწიოს საზოგადოებისგან იმგვარ მხარდაჭერას, რომ ნებაყოფლობით ვიხდიდეთ გადასახადს საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის და ეს საკმარისი იყო მისი ფუნქციონირებისთვის.

რეიტინგს და საზოგადოების განწყობებს თუ შევხედავთ, ალბათ აღმოვაჩენთ რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი ამისთვის მზად არ არის. მზად, რომ არ არის ეს ჩვენი ბრალი არაა, ანუ საზოგადოების ბრალი, ამაზე თვითონ საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა უნდა იმსჯელოს. ერთხელ და სამუდამოდ ამუშავდეს ძირითადი ნაწილი, რაც კანონში წერია და არა ის რაც გარდამავალ დებულებებში გვაქვს. კანონში არ გვიწერია მთლიანი შიდა პროდუქტის შესახებ ის გარდამავალ დებულებებში წერია დღიდან მისი ამოქმედების. ამიტომ წესთან დაკავშირებით არაფერი არ არის გადასახედი, უბრალოდ რაც წერია კანონში მიზანშეწონილობის კუთხით უნდა ვიფიქროთ“,- აცხადებს ნათია კუპრაშვილი.

ნათია კუპრაშვილი აცხადებს, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელში შეინიშნება კონკრეტული დადებითი ტენდენციები, თუმცა მისი განმარტებით, კიდევ ერთხელ გეგმები, რომელიც მაღლაფერიძეს ჰქონდა სანახევროდაც არ არის შესრულებული.

კიდევ ერთი საკითხი რომელზეც ნათია კუპრაშვილი საუბრობს საზოგადოებრივ მაუწყებლის მიერ კომერციული რეკლამის გამოყენების უფლებაა. მისი თქმით, კარგი იქნება თუ საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორი გადახედავს იმ ცვლილებებს რომელიც რეკლამის კუთხით განხორციელდა. „რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის“ ხელმძღვანელი ფიქრობს, რომ კრიზისის დროს საზოგადოებრივი მაუწყებელი ამ ნაბიჯით გარკვეულ წილად მხარს დაუჭერდა მედიის მდგრადობას.

„ჩემი პოზიცია არ არის ამ შემთხვევაში ობიექტური, თუმცა ემყარება ობიექტურ ფაქტებს და გარემოებებს. ძალიან პრობლემური გახდა პანდემიის პირობებში შემოსავლები. მათ რომ გარანტირებული აქვთ შემოსავლები სხვა საერთოდ არაფერი აღარ დარჩათ. ყოველთვის ვფიქრობდი, რომ ძალიან დამღუპველია ეს კანონი აუდიტორიისთვისაც რომელიც ორი წლის წინ იქნა მიღებული, ამან დაარტყა სარეკლამო ბაზარს, ძალიან ცუდად იმოქმედა ჩვენს წევრ კომპანიებზე, რეგიონალური მაუწყებლის და ალიანსის წევრ კომპანიებზე და არაფერი არ შესძინა დამატებით საზოგადოებრივ მაუწყებელს. მაგალითად, ტელეშოუში რომელიც ნამდვილად კარგი და საინტერესოა, ვგულისხმობ მასტერშეფს, რომელსაც საკმაო პოპულარულობა აქვს, მილიონზე მეტი იხარჯება, თუმცა რეკლამიდან იმის მეათედს ვერ იღებს რაც დანახარჯია. ვისურვებდი რომ უფრო მეტი გამჭირვალობა მივიღოთ საზოგადოებრივ მაუწყებელში შემოსავლებთან და ხარჯებთან დაკავშირებით“, - განაცხადა ნათია კუპრაშვილმა.

ბაჩო ადამია