„ჩვენ უნდა ავიღოთ იმდენი ვალი და იმდენი დაფინანსება, რამდენიც აუცილებელია, რომ ერთი - კრიზისი დავძლიოთ, მეორე - პოსტკრიზისული პერიოდი დავასტიმულიროთ. შემდგომი პერიოდი, რასაკვირველია, ჩვენ დავაგდებთ ვალის აღების ტემპს და ნელ-ნელა დავიწყებთ ვალის შემცირებას, რაც გააჯანსაღებს ჩვენ ფინანსურ მდგომარეობას, რაც გახდის ჩვენს ეკონომიკას გაცილებით მიმზიდველს“, - განაცხადა ფინანსთა მინისტრმა ივანე მაჭავარიანმა.
მინისტრის თქმით, 1.5 მილიარდი დოლარი - ეს არის ის რაოდენობა, რომელიც საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტებისგან თანხების მოზიდვისა და ვალების დაფარვის შემდეგ ქვეყანაში დარჩება.
კრიზისულ პერიოდში ვალების ასეთი ტემპით ზრდის დინამიკას საგანგაშოდ არ მიიჩნევს „კავკასიის უნივერსიტეტის“ ეკონომიკის სკოლის დეკანი სოსო ბერიკაშვილი. მისი აზრით, პრობლემა იმაში კი არ მდგომარეობს რომ შესაძლოა საბოლოოდ საქართველოს საგარეო ვალი მშპ-ს 60%-იან ზღვარს გადაცდეს, არამედ იმაშია, რომ მთავრობის მხრიდან არ ხდება ინფორმირება თუ რა პირობებით ვიღებთ ახალ ვალებს, როგორ მოგვიწევს დაფარვა და კონკრეტულად რაში გამოვიყენებთ.
„საგარო ვალს ვიმატებთ, რადგან კრიზისია და სხვა გზა უბრალოდ არ გვაქვს. ჯერჯერობით მთლიანი შიდა პროდუქტის 60%-ს არ აღემატება საქართველოს საგარეო ვალი და ეს არ არის კატასტროფა, თუმცა ვალია და კარგიც არ არის. თუმცა, მთავრობისგან რაც დამაკლდა არის მეტი მკაფიოობა, რადგან უფრო მეტი უნდა ვიცოდეთ ამ საერთაშორისო დახმარებებში რამდენია ვალი და რამდენი გრანტი , რა პირობებით და რა პროცენტში ვიღებთ. ასევე ცუდია ის, რომ საერთაშორისო ორგანიზაციებიდან ვიგებთ ინფორმაციას ჩვენი ვალეის და გრანტების შეასახებ და არა საქართველოს მთავრობისგან. ვალის მხრივ კატასტროფული მდგომარეობა არ გვექნება, თუმცა მაჩვენებელი ამ 60%-იან ზღვარს ახალი ვალების დამატების შემთხვევაში ალბათ გადაცდება. რაც უფრო მეტად იზრდება ვალი, რა თქმა უნდა ეს ცუდია, თან საშინაო ვალსაც ვიმატებთ. თუმცა პირველ რიგში ცალსახად რაც მთავრობას მოეთხოვება არის მეტი მკაფიოობა, რომ მეტი ვიცოდეთ როდის და როგორ აპირებენ ვალების დაფარვას და რა პირობებით ვიღებთ მათ“, - განაცხადა სოსო ბერიკაშვილმა.
„ახალი ეკონომიკური სკოლის“ დირექტორი პაატა შეშელიძე მიიჩნევს, რომ ქვეყნის საგარეო ვალი უკვე ისედაც მაღალია, თუმცა აქ ყველაზე მთავარი და მნიშვნელოვანი მისი გონივრულად ხარჯვაა.
„პანდემიის შედეგად კიდევ უფრო ძნელი და ძვირი იქნება მომავალი თაობისთვის საგარეო ვალის მომსახურება და გადახდა. დღეს საგარეო ვალი მშპ-სთან მიმართებაში დაახლოებით 45%-მდეა, ზღვარი კი 60%-ია, თუმცა, არსებულ სიტუაციაში შესაძლოა მთავრობამ ეს არ გაითვალისწინოს და უფრო მეტიც აიღოს. ორივე შემთხევაში საგარეო ვალი ძალიან მაღალია და სავარაუდოდ, კიდევ გაიზრდება. აქ ყველაზე მნიშვნელოვანია ამ სესხის გონივრულად დახარჯვა, თუმცა, მე ჯერ კიდევ ვერ მოვისმინე მტავრობისგან კონკრეტულად რისთვის აპირებენ აღებას და რა პირობებით. სახელმწიფოს მხრიდან, ვალების აღების პრაქტიკა ყოველდღიურობად გადაიქცა, რაშიც ეროვნული ბანკის გავლით ყველანი ჩართულები არიან“, - აცხადებს პაატა შეშელიძე.
აღსანიშნავია, რომ 2020 წლის 31 მარტის მონაცემებით, საქართველოს სახელმწიფო საგარეო ვალმა 5,688 მილიარდ დოლარს (18,683 მლრდ ლარი) გადააჭარბა, რაც წინა თვესთან შედარებით, 14,662 მლნ დოლარით მეტია.
ნინო თამაზაშვილი