რა ხდება საპენსიო ფონდში სადაც 1,3 მილიონამდე ადამიანის საპენსიო დანაზოგი ინახება?

ცოტა ხნის წინ, ფონდში ივარაუდეს, რომ თუ ინფლაცია ისევ მაღალ დონეზე დარჩება, მაშინ საპენსიო ფონდი შესაძლოა, მოკლევადიან პერიოდში წაგებაზე გავიდეს. მალევე, საპენსიო სააგენტოში განაცხადეს, რომ საპენსიო ფონდს არანაირი საფრთხე არ ემუქრება, ფონდი განაგრძობს მნიშვნელოვან ზრდას და ამონაგები დაარსებიდან დღემდე აჭარბებს ინფლაციის მაჩვენებელს.

რაშია საქმე? რა არის რეალურად გამოწვევა, პრობლემა ამ ვითარებაში? საპენსიო ფონდთან დაკავშირებით, რადიო „კომერსანტის“ გდაცემაში „კომერსანტის  დილა“ ეკონომიკის  დოქტორმა ირაკლი მაკალათიამ ისაუბრა. მისი  თქმით საპენსიო  ფონდი ამ  ეტაპზე იმ  გაწერილი  გეგმით  მიდის და მედიაში გავრცელებული განცხადებები ფონდის გაკოტრების შესახებ მრთალი არ არის.

„აქ საუბარია იმაზე, რომ მაღალი იფნლაციის ფონზე ჩვენი  დაგროვილი თნხები განიცდიდა მსყიდველუნარიანობის შემცირებას და აქედან გამომდინრე  შეიძლება ფონდი წაგებაზე გასულიყო. პრობლემა იქნებოდა იმ  შემთხვევაში, თუ ეს აქტივები რაც საპენსიო ფონდშია მობილიზებული, ისეთ კომპანიის აქციებში იქნებოდა ჩადებული, რომელიც გაკოტრების პირას იქნებოდა და წაგებაზე გავიდოდა. თუმცა, ამ გადმოსახედიდან, ინფლციის ტემპიდან გამოდმინარე რაზეც განცხადებები გაკეთდა,  ამ  ეტაზე  დიდი  აჟიოტაჟის საფუძველს არ იძლევა და დიდ პრობლემს არ წარმოაგდნეს. მთავარი გამოწვევაა კონკრეტულად ინფლაციის  მიმართულებით რამდენად დაძლევადია - თუ  ინფლაციის მაჩვენებელი შემცირდება და მიზნობრივ მაჩვენებელს დაუბრუნდება. მთავარია, როგორ  გააგრძელებს საპენსიო ფონდი ფუნქციონირებას და სად მოხდება ამ თანხების ინვესტირება, მთავარი გამოწვევა არის ის, თუ რამდენად დაბრუნებადია წლების მერე  ეს თანხები.

აქ საგულისმო ფაქტია ის, რომ  სულ მთლიანად  მობილიზებული იყო  2 43 000 000 ლარი და აქედან  7,3%  უცხო ქვეყნების სახაზინო ობლიგაციებშია ინვესტირებული.  თვითონ საპენიო  ფონდის  წარმომადგენლებიც ამბობენ, რომ ფასიანი ქაღალდები ყველაზე მიმზიდველი ფასიანი ქაღალდები იყო და თუ ეს თანხები მიმართული იქნა სახაზინო ობლიგაციებში, ეს ნიშნავს  იმას, რომ მთავრობა იღებს ვალს ჩვენი საპენსიო ფონდიდან და ეს იქნება  პრობლემა. თუმც ამ ეტაპზე მსგავსი გადაწყვეტილება არ არის  მიღებული და იმედია არც იქნება“,- აღნიშნა ირაკლი მაკალათიამ.

მაკალათიას  განმარტებით  საქართველოს  ეკონომიკური  მდგომარეობა  მიბმულია პოლიტიკასთან და  საქართველოს  ეკონომიკა  დამოუკიდებელი არ არის პოლიტიკური გავლენებისგან, შესაბამისდ პროგნოზის გაკეთება საკმაოდ რთულია. თუმცა მთავარი გამოწვევა მაინც არის ის, თუ რა იქნება ინფლაციის მაჩვენებელი და როგორი მსყიდველუნარიანობა ექნება ამ  დანაზოგს იმ პერიოდისთვის, როდესაც მოქალაქეებმა ეს თანხები უდნა დაიბრუნონ.

„გაწერილი იყო, რომ  პირველი ხუთი  წლის  განმავლობაში თანხის  ინვესტირება ყველაზე დაბალ რისკიან აქტივებში უნდა მომხდარიყო, ყველაზე დაბალრისკიან ჯგუფად კი, შეფასებულია მთავრობის ობლიგაციები და ფასიანი  ქაღალდები. ჩემი სურვილია, ამ თანხების  განთავსება სახელმწიფო ობლგაციებში არ მოხდეს, რადგან ეს მთავრობის ხმრიდან ვალის აღებას ნიშნავს. ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნების გამოცდილებაც ვიცით, რომ შეიძლება მთავრობას დასჭირდეს ფული, რაც სამომავლო პერსპექტივაში რისკის შემცველია.

რეალურად რასაც ავიღებთ, რამდენად  მსყიდველუნარიანი იქნება ის თანხა, დამოკიდებული იქნება იმაზეც  თუ რა გადაწყვეტილებას მიიღებს მომდევნო მთავრობა, ბიუჯეტი რა მდომარეობაში იქნება, დასჭირდება თუ არა სესხის აღება და ა.შ.“, - აღნიშნა ირაკლი მაკალათიამ.

თაკო კვაჭანტირაძე