მიუხედავად იმისა, რომ საერთაშორისო ურთიერთობები ინტენსიური რყევების ფაზაშია, მსოფლიო ახლა უფრო კომპლექსურია ვიდრე ოდესმე. ბიზნესი მსოფლიოს მასშტაბით გლობალური რისკების მიმართ მყიფეა.

13 000 ბიზნეს ლიდერის გადმოსახედიდან, რომლებიც წელს მსოფლიო ეკონომიკური ფორუმის ფარგლებში გამოიკითხნენ, ფისკალური კრიზისი მსოფლიოში ბიზნესის კეთებისთვის ყველაზე დიდი რისკია. ფაქტობრივად, ეს ერთადერთი რისკი იყო, რომელზეც მსოფლიოს ყველა კუთხიდან ბიზნესმენები შეთანხმდნენ, რომ ყველაზე მძიმე და შემაშფოთებელია.

1. ფისკალური კრიზისი
2. კიბერთავდასხმა
3. უმუშევრობა
4. ენერგეტიკის ფასები
5. ეროვნული მთავრობის კრახი
6. სოციალური არასტაბლილურობა
7. მონაცემებთან დაკავშირებული თაღლითობა და ქურდობა
8. სახელმწიფოთაშორის კონფლიქტი
9. ინფრასტრუქტურის კრახი
10.  აქტივების კრიზისი

გლობალური ეკონომიკის რეცესიის პროცესში, სახელმწიფო ვალები მაღალია.  ბიზნესები კი მნიშვნელოვანი დილემის წინაშე აღმოჩნდნენ, თუ საქმე გაუარესდება, მათ მოუწევთ ხარჯების შემცირება ან გადასახადების გაზრდა. რაც არ უნდა გადაწყვიტოს მთავრობამ, ეს მძიმე სოციალურ დარტყმას მიაყენებს სახელმწიფოს. გლობალური ბიზნეს საზოგადოება ასევე ეროვნული მთავრობების კრახსა და სოციალურ არასტაბილურობაზე საუბრობს, რომელიც ორი უმნიშვნელოვანესი რისკია ბიზნესის კეთებისას.

კიბერთავდასხმები და მონაცემების მოპარვის ფაქტები უახლესი რისკებია და ბიზნესმენებისთვის ყველაზე დიდ საფრთხეს წარმოადგენს მომავალი ათწლეულის მანძილზე. ბიზნესის გაციფრულებასთან ერთად კიბერთავდასხმები უფრო მატულობს და ბევრად რთულია მათი მოგერიებაც. დროთა განმავლობაში კიბერდანაშაულის ახალი ტიპები ვითარდება, როგორებიცაა საკრედიტო ბარათების მონაცემების მოპარვა e-commerce -ის ვებ-გვერდებიდან.  აღსანიშნავია, რომ წელს ბევრი წარმატებული თავდასხმა განხორცილდა მნიშვნელოვან ინსტიტუტებზე.

რა არის ყველაზე დიდი ბიზნეს რისკი რეგიონებში?

დღევანდელ არამდგრად მსოფლიოში რეგიონები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ გლობალური რისკების წარმოქმნასა და მათ გამძაფრებაშიც.

World Economic Forum-ის კვლევაში გაანალიზებულია მსოფლიოს 8 სხვადასხვა რეგიონი,  თუმცა მხოლოდ ევროპულმა და ჩრდილოეთ-ამერიკულმა ლიდერებმა გამოთქვეს შეშფოთება ერთსა და იმავე უმთავრეს რისკზე და ეს კიბერთავდასხმაა. რაც ალბათ იმის შედეგია,  რომ ეს რეგიონები ყველაზე ხშირად გახდნენ კიბერთავდასხმის სამიზნეები. საბოლოო ჯამში, რაც უფრო მაღალია ბიზნესის გაციფრულების დონე და რაც უფრო დიდია ეკონომიკა, მით მეტი პრობლემაა კიბერუსაფრთხოების კუთხით.

აღმოსავლეთ აზია და წყნარი ოკეანის რეგიონი

კატასტროფების კვლევის ცენტრის მიხედვით, მსოფლიოს ბუნებრივი კატაკლიზმების უმეტესობა 2018 წელს აზიის წყნარი ოკეანის რეგიონში მოხდა,  რამაც 50 მილიონი ადამიანი დააზარალა. ბუნებრივი კატასტროფები რეგიონს 57 მილიარდი დოლარი დაუჯდა. გასაგებია რომ, ამ რეგიონის ბიზნესსამყარო ბუნებრივ კატაკლიზმებზე გამოთქვამს შეშფოთებებს.

ევრაზია

პოლიტიკური და ეკონომიკური პრობლემების კომპლექსურად შერწყმამ სოციალურ არასტაბილურობას შეუწყო ხელი ევრაზიის რეგიონში და სწორედ სოციალური არასტაბილურობა დასახელდა რეგიონის წამყვანი ბიზნესმენებისთვის უმთავრეს ბიზნეს რისკად. რეგიონი წლებია ტერიტორიულ კონფლიქტებს, შეიარაღებულ თავდასხმებს უმკლავდება უკრაინის რეგიონში. ამიტომაც, გასულ წელს რეგონის 6 ქვეყანაში ეკონომიკური ზრდა შემცირდა.

ევროპა

კიბერთავდასხმებთან ერთად ევროპელი ბიზნესმენები შეშფოთებას გამოთქვამენ ფინანსურ აქტივებთან დაკავშირებითაც.  ეს გამოიწვია ეკონომიკის შესუსტებამ და ბევრად დაბალმა საპროცენტო განაკვეთება სესხებზე. მსესხებლის მხრიდან დაბალი პროცენტი ნიშნავს იაფ ვალს , მაგრამ სუსტი ეკონომიკის პირობებში ეს ზრდის გადამხდელუნარიანობის შემცირების რისკს.

ლათინური ამერიკა და კარიბის რეგიონი

ეროვნული სახელმწიფოების კრახი ბიზნესისთვის ნომერ პირველი რისკია. ერთი მიზეზი არის ის, რომ ლათინური ამერიკის ქვეყნები არ ენდობიან საჯარო ინსტიტუტებს. ისინი ეჭვქვეშ აყენებენ ამ ინსტიტუტების შესაძლებლობებს  სიღარიბესა და უთანასწორობასთან ბრძოლაში და  უსაფთხოებისა და კორუფციის აღმოფხვრაში.

შუა აღმოსავლეთი და ჩრდილოეთ აფრიკა

ენერგეტიკული რისკები ამ რეგიონისთვის უმთავრესი აღმოჩნდა . ნავთობის ფასი 2018 წლის მეოთხე კვარტალში 40 პროცენტით დაეცა და 2019 წლის აპრილში 50 პროცენტით გაიზარდა.  ნავთობსადგურებზე ბოლო თავდასხმებმა აჩვენა, რომ ენერგეტიკის ბაზარი გეოპოლიტიკიკურ დაძაბულობას შეიძლება შეეწიროს.

ჩრდილოეთ ამერიკა

მონაცემების გაყალბება და მოპარვა არის რიგით მეორე რისკი ბზინესმენებისთვის ჩრდილოეთ ამერიკაში კიბერთავდასხმასთან ერთად. ჰაკერებმა ამერიკის საფინანასო ინსტიტუტების მონაცემთა ბაზებს 3,494 ჯერ წარმატებულად შეუტიეს და ეს მხოლოდ 2019 წლის პირველი 7 თვის მანძილზე.

სამხრეთ აზია

ეს რეგიონი 5 პროცენტზე ნაკლებ წყლის რესურსებს ფლობს, ამასთანავე მსოფლიო მოსახლეობის 25 პროცენტი სწორედ ამ რეგიონშია დასახლებული. წყლის კრიზისი აქ ნომერ პირველია, რამაც შეიძლება ბიზნესმენების საქმიანობა შეაფერხოს.

საჰარის სამხრეთით

უმუშევრობა აღმოჩნდა ყველაზე მძიმე რისკი მსოფლიოს ყველაზე ახალგაზრდა რეგიონში. ახალგაზრდების უმუშევრობა საჰარის რეგიონში 2008 - 2009 წლების ფინანსური კრიზისის პირობებში გაიზარდა და 13 პროცენტს მიაღწია . ეს ერთადერთი რეგიონია მსოფლიოში, სადაც გასულ წელთან შედარებით რისკების პირველი ოთხეული არ იცვლება - უმუშევრობა,  ინფრასტრუქტურის კრახი, ეროვნული მთავრობების კრახი, ენერგეტიკული რისკები.

მარიამ მორგოშია

weforum.org