საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი კობა გვენეტაძე ფიქრობს, რომ „ხმები მიკროსაფინანსო სექტორის გარდაცვალებაზე გადაჭარბებულია“. მისი განცხადებით, მიკროსაფინანსო სექტორმა უნდა გაიაროს იგივე გზა, რაც საბანკო სექტორმა 90-იან წლებში გაიარა, რადგან მიკროსაფინანსო სექტორი არაჯანსაღად იზრდებოდა და საჭირო იყო შესაბამისი რეგულაციების შემოღება.
მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია „რიკო კრედიტის” სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარე ლაშა ნიკოლაიშვილი მიიჩნევს, რომ მიკროსაფინანსო სექტორი ამ ეტაპზე ჯანსაღად ვითარდება, არაჯანსაღი ორგანიზაციები კი, რომლებიც ონლაინ პროვაიდერების სახით არსებობდნენ და კაპიტალიც კი არ ჰქონდათ, უნდა დახურულიყვნენ.
„მიკროსაფინანსო სექტორი ახლა ჯანსაღია, მაგრამ არაჯანსაღი იყო ის მახინჯი ორგანიზაციები, რომლებიც მისო-ების შლეიფის ქვეშ იყვნენ შეფუთულები, ეს არიან ონლაინ პროვაიდერები და არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ დაფინანსებული მისო-ები, რომლებიც თავის ბიზნესს ონლაინ პროვაიდერების მსგავსად აწარმოებდნენ. დღესდღეობით მიკროსაფინანსო სექტორი ჯანსაღია და თუ მის მომგებიანობაზე ვსაუბრობთ, ჩვენ არ უნდა ჩავთვალოთ ის ერთი ტრანზაქცია, რომელიც ზარალიანი და ჩამოსაწერი იყო, ესეც რა თქმა უნდა ონლაინ პროვაიდერებთანაა დაკავშირებული. იმ კომპანიების მოგებიდან თუ ვიმსჯელებთ, რომლებიც დღესდღეობით ბაზარზე არიან, ეს სექტორი საკმაოდ მომგებიანია, რეგულაციებიც მისაღებია ჩვენთვის და ვერანაირ პრობლემას ვერ ვხედავთ. არსებობენ ძალით ექსპერტები, რომლებიც თავის მიკროსაფინანსოებს ლობირებენ და ამ სექტორში აპოკალიფსს წინასწარმეტყველებენ. ბაზარზე იყო უამრავი მისო, რომელსაც ბევრ შემთხვევაში ნეგატიური კაპიტალი ჰქონდა ან კაპიტალი საერთოდ არ ჰქონდათ, ისინი არც უნდა იყვნენ ბაზარზე. რეგულაციები საჭირო იყო, ის რომ არ ყოფილიყო სახეზე გვექნებოდა მოსახლეობის გაკოტრება და საფინანსო კოლაფსი“, - განმარტავს ლაშა ნიკოლაიშვილი.
„მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების ასოციაციის“ ხელმძღვანელი ბესო შენგელია თვლის, რომ მთლიანად საფინანსო სექტორი არაჯანსაღად ვითარდებოდა. მისი აზრით, მიკროსაფინანსო სექტორის დახურვის ტენდენცია აღარ გაგრძელდება და ორგანიზაციებმა, რომლებმაც შეძლეს ადაპტირება, ბაზარზე ოპერირებას აქტიურად გააგრძელებენ.
„მთლიანად საფინანსო სექტორი ვითარდებოდა არაჯანსაღად და შესაბამისადეს რეგულაციები, იგულისხმება კონკრეტულად საცალო დაკრედიტების დებულება, რომელიც გასული წლის იანვრიდან ამოქმედდა, საკმაოდ შედეგიანი იყო. ფაქტია, რომ სახეზე გვქონდა ხშირ შემთხვევაში მიკროსაფინანსოს თუ კომერციული ბანკის ისეთი თამაშის წესები, როცა საკმაოდ ჭარბი რაოდენობით მიდიოდა პორტფელი სამომხმარებლო მიზნობრიობით, მაშინ როდესაც მოსახლეობის შემოსავალი შესაბამისად არ იზრდებოდა. მეორეს მხრივ სახეზე გვქონდა საკმაოდ დიდი დოზით ცალკეული ორგანიზაციების მხრიდან დაკრედიტებაში უპასუხისმგებლო მიდგომები. შესაბამისად, აღმოიფხვრა ეს ყველაფერი, თუმცა, სამწუხაროდ დადებით შედეგთან ერთად მოხდა ცალკეული მიკროსაფინანსოების დახურვა, რადგან მათი ბიზნეს-მოდელი ამ ახალ რეგულაციებთან შეუსაბამო აღმოჩნდა. არამგონია ასეთი კრიზისული პერიოდი გაგრძელდეს, მთავარი ტალღა ჩავლილია და იმ ორგანიზაციებმა, რომლებმაც შეძლეს ადაპტირება, ვფიქრობ, რომ შეძლებენ გააგრძელონ ოპერირება, მითუმეტეს საუბარია მისო-ებისთვის შეღავათების დაწესებაზე და პირობების გაუმჯობესებაზე“, - აცხადებს ბესო შენგელია.
აღსანიშნავია, რომ საქართველოს ეროვნული ბანკის მონაცემებით, დღეისათვის ქვეყანაში 46 მიკროსაფინანსო ორგანიზაცია საქმიანობს. მათი რაოდენობა გასული ერთი წლის განმავლობაში 21-ით არის შემცირებული. კომპანიების რაოდენობის შემცირებასთან ერთად, ამ სფეროს აქტივებისა და შემოსავლების მოცულობაც იკლებს.
ნინო თამაზაშვილი