საქართველოს ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტმა 2020 წლის 18 მარტის სხდომაზე რეფინანსირების განაკვეთის უცვლელად დატოვების გადაწყვეტილება მიიღო. მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი 9.0 პროცენტს შეადგენს. კორონავირუსის პანდემიის და არსებული მაღალი გაურკვევლობის ფონზე, კომიტეტმა ამ ეტაპზე მიზანშეწონილად მიიჩნია საპროცენტო განაკვეთის უცვლელად დატოვება და გამკაცრებული მონეტარული პოლიტიკის შენარჩუნება.

საქართველოს პარალელურად აშშ-ს ცენტრალურმა ბანკმა რიგგარეშე სხდომაზე მონეტარულ პოლიტიკის განაკვეთი თითქმის ნულამდე - 0- 0,25%-მდე შეამცირა. სარეზერვო სისტემის ნაბიჯები ახალი კორონავირუსის გავრცელებით გამოწვეული ეკონომიკური ზიანის შემცირებას ისახავს მიზნად, რაც მანამდე შენარჩუნდება, სანამ ორგანიზაციაში არ დარწმუნდებიან, რომ ეკონომიკა გაუმკლავდა ბოლო მოვლენების უარყოფით გავლენას და იარსებებს სრული დასაქმებისა და ფასების სტაბილურობის წინაპირობა.

რეფინანსირების განაკვეთის ცვლილებასთან დაკავშირებით განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ ექსპერტებს.კაპიტალის ბაზრის ექსპერტი ვახტანგ ხომიზურაშვილი მიიჩნევს, რომ თუ საქართველოშიც მოხდებოდა რეფინანსირების განაკვეთის შემცირება, გამოთავისუფლებული ფულით მხოლოდ დოლარის შესყიდვა მოხერხდებოდა, რაც დიდი ალბათობით ლარის მდგომარეობას უფრო გააუარესებდა, ამიტომ მისი 9%-იან ნიშნულზე დატოვება კარგი გადაწყვეტილებაა.

„ეროვნულმა ბანკმა საპროცენტო განაკვეთი რომ შეამციროს, ამ შემთხვევაში ბანკების მხრიდან უფრო მეტი მოთხოვნა იქნება, მაგრამ ეს ფული რეალურად ეკონომიკაში ვერ წავა. მაშინ როდესაც ბიზნესი არ ვითარდება და ეკონომიკის ეს რეალური სექტორი კრიზისულ მდგომარეობაშია, პრაქტიკულად სესხების პორტფელს ბანკები ვერ გაზრდიან, რადგან სესხებზე მოთხოვნა არ იქნება, სამომხმარებლო დაკრედიტებაც საკმაოდ ჩავარდნილია, მას შემდეგ რაც სებ-მა  რეგულაციები გაამკაცრა. ეს გამოთავისუფლებული ფული კი შეიძლება მხოლოდ სავალუტო ბაზარზე მიიმართოს და დოლარის შესყიდვა მოხდეს, რაც დიდი ალბათობით ლარის მდგომარეობას უფრო გააუარესებს. ვთვლი, რომ ამ შემთხვევაში ეს სებ-ის კარგი გადაწყვეტილებაა, რადგან ის რამაც შესაძლოა აშშ-ში კარგად იმუშაოს, ამ შემთხვევაში საპროცენტო განაკვეთების შემცირებას ვგულისხმობ, ჩვენთან უკუეფექტს გამოიწვევს. რეფინანსირების განაკვეთის დატოვება 9%-ზე მაინც კარგი გადაწყვეტილებაა, რადგან მისი მცირედი ცვლილება დიდ შედეგს ვერ მოგვცემდა“, - განმარტავს ვახტანგ ხომიზურაშვილი.

განსხვავებული მოსაზრება აქვს საპენსიო სააგენტოს ყოფილ დირექტორს ლევან სურგულაძეს, რომელიც „კომერსანტთან“ საუბარში აღნიშნავს, რომ ამერიკის მსგავსად საქართველოშიც უნდა მომხარიყო რეფინანსირების განაკვეთის მკვეთრი შემცირება.

„ამ პირობებში, როდესაც ეკონომიკური რეცესიის ანუ შენელების დიდი საფრთხე არსებობს, ეს უნდა იყოს განმსაზღვრელი ფაქტორი და არა ვთქვათ გაცვლით კურსზე ორიენტირება. შესაბამისად, ამ დროს ფულს აიაფებენ, კი არ აძვირებენ. მაგალითად მოვიყვან ამერიკას, სადაც პრაქტიკულად ნოლზე დაიყვანეს საპროცენტო განაკვეთების ნიშნული და ჩვენს ეროვნულ ბანკსაც დიდი ნაბიჯებით უნდა დაეწყო ამის გაკეთება. საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ შემოთავაზებული მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი არის გაძვირებული ფული, რომელიც საკმაოდ მაღალპროცენტიანია. როდესაც ეკონომიკას ასე უჭირს სხვადასხვა გარემოებების გამო, ამ დროს მისთვის მასტიმულირებელი იაფი ფულის ინექციაა, შესაბამისად სებ-მა უნდა დაწიოს განაკვეთი რაც შეიძლება სწრაფად და რაც შეიძლება დიდი ნახტომებით, რაც ქვეყანაში შესაბამისად უფრო იაფი ფულის გარემოს შექმნის“,- განმარტავს ლევანს სურგულაძე.

შეგახსენებთ, რომ მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტის შემდეგი სხდომა 2020 წლის 29 აპრილს ჩატარდება. თუმცა, იქიდან გამომდინარე, რომ ვითარება საკმაოდ სწრაფად იცვლება, საჭიროების შემთხვევაში, კომიტეტი რიგგარეშე სხდომის ჩატარების შესაძლებლობასაც განიხილავს.

ნინო თამაზაშვილი