ეკონომიკური თვალსაზრისით ევროპაში ვარდნა ხდება და ეს არა უბრალოდ სუბიექტური აზრი, არამედ ფაქტია.
1981 წელს აშშ და ევროპის 19 ქვეყნის წილი მსოფლიო ეკონომიკაში 21-21% იყო, 40 წლის შემდეგ კი 16% და 12%-მდე შემცირდა. სამაგიეროდ, ჩინეთის წონა 2%-დან 18%-მდე გაიზარდა.
2008-2019 წლებში შტატების ეკონომიკა საშუალოდ წლიურად 1,85%-ით იზრდებოდა, ევროზონის ქვეყნების კი - მხოლოდ 0, 82%-ით.
ეს ჩამორჩენა პანდემიამ გააღრმავა. ეკონომიკური განვითარების და თანამშრომლობის ორგანიზაციის მონაცემებით, 2020 წელს აშშ-ში რეცესია 3,7% იქნება, ხოლო ევროზონაში - 7,5%. ამერიკა 2019 წლის დონეს უკვე 2021 წლის ბოლოსთვის დაუბრუნდება, ევროპა - ერთი წლით გვიან.
„ეს მესამე მსხვილი კრიზისია ევროპისთვის ბოლო 10 წლის მანძილზე - 2008 წლის გლობალური კრიზისის და 2010-2015 წლებში ევროს კრიზისის შემდეგ“, - ამბობს ნიდერლანდების ცენტრალური ბანკის მმართველი კლაას ნოტი.
ერთი შეხედვით ევროკავშირი პანდემიის მიერ გამოწვეულ სირთულეებზე სწრაფად რეაგირებს, მაგრამ ბიზნესისთვის და დაზარალებული მოსახლეობისთვის გაწეული დახმარება არასაკმარისია - შვეიცარიული ბანკის UBS-ის მონაცემებით, ეკონომიკური მხარდაჭერის გეგმების დაფინანსება ევროკავშირის მშპ-ს 4,6%-ს შეადგენს, მაშინ, როდესაც შტატებში - 10,7%.
თუმცა, კოვიდი - პრობლემის მხოლოდ ეთი მხარეა. პანდემიის გარეშეც, ევროკავშირის პოტენციური ზრდა მხოლოდ 1%-ს შეადგენს, მაშინ როდესაც შტატების 2%, ჩინეთის კი - 5%.
ევროპის ეკონომიკის მრავალწლიან სტაგნაციას 3 მიმართულებით ჩამორჩენა განაპირობებს - მომუშავე ადამიანთა რაოდენობა, ინვესტიციების მოცულობა, და შრომის ეფექტურობა.
სამივე ამ მაჩვენებლით ევროპა არც თუ ისე კარგ მდგომარეობაშია. ამას დემოგრაფიული კატასტროფა ემატება - 2050 წლისთვის გერმანიის მოსახლეობა 83 მლნ-დან 80 მლნ.-მდე შემცირდება, იტალიის - 60-დან 45 მლნ.-მდე, ესპანეთის - 47-დან 43 მლნ.-მდე. და ეს მაშინ, როდესაც აშშ მოსახლეობა იმ დროისთვის 330-დან 379 მლნ.-მდე გაიზრდება.
დაბალი შობადობის გარდა, სამხრეთ და აღმოსავლეთ ევროპის პრობლემა მაღალი მიგრაციაა.
„იტალიის სოფლებში სახლები 1 ევროდ იყიდება, თუმცა, მყიდველი მაინც არ ჩანს. 2019 წელს პორტუგალია კრიზისის დროს ქვეყნიდან წასულ ახალგაზრდებს 6550 ევროს უკან დაბრუნების სანაცვლოდ სთავაზობს, თუმცა, არც ამ შემთხვევაშია განსაკუთრებული შედეგები. ევროპის დაბერება ჭარბ დანაზოგებში, დაბალ მოხმარებაში, და სუსტ ინვესტირებაშიც გამოვლინდება“ - განაცხადა ეკონომიკური ანალიზის საბჭოს თავჯდომერამ ფილიპ მარტენმა.
მისი თქმით, ციფრულ ტექნოლოგიებზე ამერიკული კომპანიები ევროპულებზე ბევრად სწრაფად გადავიდნენ.
„კარანტინის დროს ყველა ამერიკულ პროგრამა Zoom-ს იყენებდა, რადგანაც მისი ევროპული ანალოგი არ არსებობს. რომ არაფერი ვთქვათ Google, Amazon, Facebook და Apple-ზე (GAFA), რომლებიც ატლანტიკის იქეთა მხარეს დაიბადნენ“ - მიიჩნევს მარტენი.
ნაწილობრივ ეს დაფინანსებასთანაა დაკავშირებული - ევროკავშირში განათლებაზე და მეცნიერებაზე მშპ-ს 2,1% იხარჯება, მაშინ, როდესაც შტატებში 2,8%, სამხრეთ კორეაში კი - 4%.
ამერიკელებს ასევე ინოვაციების დაფინანსების კარგად აწყობილი სისტემა აქვთ, ამიტომაც იქ გაცილებით მეტი სტარტაპია, ვიდრე ევროპაში. შტატებში არსებობს მჭიდრო კავშირი უნივერსიტეტებს, სახელმწიფოს, და მრეწველობას შორის, ასევე არის მეცნიერული კვლევების მხარდაჭერა სამხედროების მხრიდან, და მეწარმეობის გაცილებით უფრო თამამი კულტურა.
ჩინეთი კი მისთვის სტრატეგიულ დარგებს, მათ შორის მეცნიერებას და კვლევებს, პირდაპირ აფინანსებს.
„ასეთი აქტიურობის ფონზე ევროპა ზედმეტ სიფრთხილეს იჩენს. ჩინეთი უკვე ტესტავს თავის ქალაქებში უპილოტო ელექტრომობილები, და ჩვენ რატომ არ ვაკეთებთ ამას პარიზში ან მიუნჰენში?“ - ამბობს მარტენი.
lemonde.fr