მიმდინარე კვირა ეროვნულმა ვალუტამ გაუფასურებით დაიწყო.ლარი დღესაც დოლართან მიმართებაში Bloomberg-ის სავაჭრო სისტემაში გაუფასურდა, დილიდან ვაჭრობა $1/2.8550-ით დაიწყო,10 საათისთვის კი 2.8580-ის ნიშნულამდე დაფიქსირდა.
„თიბისი ჯგუფის” მთავარი ეკონომისტი ოთარ ნადარაია ამბობს, რომ კორონავირუსთან დაკავშირებული მოვლენების გამო შემოდინებები და მოლოდინები გაუარესდა, გარდა ამისა მარტში და შემდეგ თვეებში ტურიზმის სექტორში მნიშვნელოვანი კლებაა მოსალოდნელი, რაც საბოლოოდ ლარის კურსის გაუფასურებას იწვევს.
„ამ ეტაპზე ლარის გაუფასურებაზე მთავარ გავლენას ტურიზმთან დაკავშირებული შემოდინებების შემცირება და ნეგატიური მოლოდინები ასრულებს. სხვა ვალუტებთან დღევანდელი კურსებიდან გამომდინარე ცოტა მეტად გაუფასურებას არ გამოვრიცხავ, სავარაუდოდ დაახლოებით 2.95-მდე აიწევს ლარის კურსი დოლართან მიმართებაში. თუ სიტუაცია გამწვავდა, ალბათ ეროვნული ბანკის მხრიდან უფრო გამკაცრებისკენ იქნება გადადგმული ნაბიჯები, დაახლოებით იმის მსგავსი რაც შარშან გაკეთდა.თუმცა, ასეთ, დაახლოებით 5%-მდე გაუფასურებაზე, ვფიქრობ, დიდი რეაგირება არ იქნება. ზოგადად ყველა ვთანხმდებოდით, რომ ლარი ზედმეტად გაუფასურებული იყო, წინა პერიოდში შეინიშნებოდა გამყარება, რაც საგარეო სექტორის გაძლიერებამ გამოიწვია. ასევე არარეზიდენტები აქტიურად ყიდულობდნენ მთავრობის ფასიან ქაღალდებს და სავალუტო სესხები მნიშვნელოვნად გაიზარდა და სავალუტო დაკრედიტება ბოლო თვეებში უფრო მეტი იყო. ამან თავისი მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა, მაგრამ კორონავირუსთან დაკავშირებული მოვლენების გამო შემოდინებები და მოლოდინები გაუარესდა. მარტში და შემდეგ თვეებში ტურიზმის სექტორში მნიშვნელოვან კლებას ველოდებით, თუმცა ზაფხულისკენ ვფიქრობთ რომ სიტუაცია გამოსწორდება, რადგანაც დაავადებების პიკური ზრდის პერიოდი ჩინეთში უკვე გავლილია და იმედია დანარჩენ ქვეყნებშიც არსებული ზრდის გაგრძელების შემდგომ, რამდენიმე თვეში ვითარება გაუმჯობესდება. ეს ასევე არგუმენტია, რომ კორონა ვურუსის შოკი დროებითი და არა ე.წ. მუდმივი შოკია და შესაბამისად აქ მკვეთრი გაუფასურების არგუმენტი ბევრად ნაკლებია“, - განაცხადა ოთარ ნადარაიამ.
ეკონომიკის ექსპერტი და ანალიტიკოსი ნიკა შენგელია მიიჩნევს, რომ ლარის გაუფასურება 5-6 აპრილისთვის ივარაუდებოდა, მაგრამ მეზობელი რეგიონების ვალუტების გაუფასურებამ და ნავთობის ფასების დაწევამ, ეს პროცესი ცოტათი დააჩქარა.
„ის რაც ხდება მსოფლიო სავალუტო და ნავთობის ბაზრებზე, ირიბად მაინც ურტყამს ჩვენს ეროვნული ვალუტის კურსს. გარდა ამისა, მთავარი მომენტი ის არის რომ, ეროვნული ბანკის მიერ საპროცენტო განაკვეთის 9%-მდე აწევამ, უცხოური ინვესტორების წახალისება გამოიწვია რომლებმაც ქართული ფასიანი ქაღალდები შეისყიდეს. თუმცა თანხები ეკონომიკაში არ წავიდა, რამაც ფასების ზრდა გამოიწვია, ანუ ერთი საქმე ვითომ გააკეთა ეროვნულმა ბანკმა, თუმცა მეორე გააფუჭა. გამომდინარე აქედან, მეთოდი რომელიც ლარის კურსის გამყარებისკენ იყო მიმართული, ასრულებს თავის ციკლს და იწყება კურსის გაუფასურება. ჩვენ ველოდით, რომ გაუფასურება 5-6 აპრილისთვის დაიწყებოდა, მაგრამ მეზობელი რეგიონების ვალუტების გაუფასურებამ და ნავთობის ფასების დაწევამ, ეს პროცესი ცოტათი დააჩქარა“, - განმარტა ნიკა შენგელიამ.
ექსპერტი ჯაბა დიხამინჯია კი თვლის, რომ ლარის კურსის გამყარებას ხელს აშშ-ს სარეზერვო ბანკის მიერ დოლარზე საპროცენტო განაკვეთების მოსალოდნელი დაწევა გამოიწვევს, რომელიც დიდი ალბათობით 19 მარტს გამოცხადდება.
„19 მარტს, როდესაც აშშ-ს სარეზერვო ბანკის ხელმძღვანელობა წარსდგება კონგრესის წინაშე და ქვეყნის ეკონომიკაზე და მონეტარულ პოლიტიკაზე ისაუბრებენ, დიდი ალბათობით ისინი დოლარზე საპროცენტო განაკვეთს კიდევ უფრო დაწევენ, იმიტომ რომ ეკონომიკას ხელი შეუწყონ და ფულის ჭარბი მასის საბანკო სექტორიდან ეკონომიკაში გამოსვლა მოახდინონ. სარეზერვო ბანკი ფიქრობს, რომ ეკონომიკას უჭირს და ამისთვის დამატებითი ძალის მიხმარებაა საჭირო, რაც დოლარზე საპროცენტო განაკვეთების დაწევას გულისხმობს, იმისათვის რომ მოსახლეობაში სესხის აღების საშუალება გაზარდონ. ამ დროს საქართველოში ეროვნული ბანკი პირიქით აძვირებს საპროცენტო განაკვეთებს, ასევე დოლარის და ლარის კორელაცია პირდაპირ კავშირშია, იმასთან რომ გასულ კვირას აშშ-ს სარეზერვო ბანკი გამოვიდა და მოსალოდნელ კატაკლიზმებთან დაკავშირებით, დოლარზე საპროცენტო განაკვეთები 0,5%-ით დაწია, სწორედ ამის შემდეგ ლარის კურსმა გაძლიერება დაიწყო. 19 მარტის შემდეგ ვფიქრობ, რომ ისევ მოხდება ლარის კურსის გამყარება“, - ამბობს ჯაბა დიხამინჯია.
აღსანიშნავია, რომ საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, 11 მარტისთვის ერთი ამერიკული დოლარი 2.8463 ლარი ღირს, ევრო – 3.2274 ლარი, ხოლო ბრიტანული გირვანქა სტერლინგი – 3.7119 ლარი.
ნინო თამაზაშვილი