პოპულისტი-ლიდერები თავიანთი ქვეყნების ეკონომიკებს აზიანებენ და დაპირებების მიუხედავად, ღარიბი ფენების ცხოვრების გაუმჯობესებას ვერ ახერხებენ - ასეთია ლონდონელი ეკონომისტების მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგები.

მათ 60 ქვეყანაში სხვადასხვა წლებში მოქმედი 1458 მსოფლიო ლიდერის საქმიანობა შეისწავლეს და 72 შემთხვევა დაადგინეს, როდესაც ქვეყნებს პოპულისტი ლიდერები ხელმძღვანელობდნენ.

2018 წლის მონაცემებით, პოპულისტები - როგორც მემარჯვენე, ასევე მემარცხენე - ხელისუფლებაში 16 ქვეყანაში იყვნენ, მათ შორის - ბულგარეთში, ისრაელში, ფილიპინებში, თურქეთში, სლოვაკეთში, ვენესუელასა და ინდოეთში.

მსოფლიოში ყველაზე პოპულისტური ქვეყანაა არგენტინაა, სადაც 1918 წლიდან დროის 39% ხელისუფლებაში პოპულისტები იყვნენ, ევროპაში კი - იტალია (29%).

როგორც წესი, პოპულისტები  ხელისუფლებაში ეკონომიკური ვარდნის პერიოდებში მოდიან - როგორ ნესტორ კირშნერი არგენტინაში და რეჯეპ ერდოგანი თურქეთში.

ზოგადად პოპულიზმის 2 სახეობა არსებებს - უფრო გავრცელებული მემარცხენე, რომელიც მოსახლეობას შეღავათებს და სოციალურ სამართლიანობას ჰპირდება..  და მემარჯვენე, რომელსაც ამასთან ერთად ნაციონალიზმი, მიგრაციის წინაამღდეგ ბრძოლა და წესრიგის დამყარების დაპირება ემატება.

პოპულისტ-პოლიტიკოსებს გამაერთიანებელი თვისებები აქვთ.

პირველია პროტექციონიზმი და იმპორტის გაძვირება, მეორე საბიუჯეტო ხარჯების მკვეთრი ზრდა, მესამე  - ძალაუფლების გაძლიერება და უფლებამოსილებების ზრდა, რაც შეკავების და ბალანსის სისტემას აზიანებს.

განსაკუთრებით დიდი ზარალი პოპულისტებს ეკონომიკისთვის მოაქვთ. კვლევის თანახმად, 30 ქვეყანაში, სადაც 15 წლის მანძილზე ზედიზედ ხელისუფლებაში პოპულისტები იყვნენ, მშპ-ს ზრდა 10%-ით ნაკლები იყო, იმ პერიოდებთან შედარებით, როდესაც მმართველობა არაპოპულისტების ხელში იყო.

მკვლევარებმა ასევე შექმნეს მოდელი, რომელიც აჩვენებს, როგორი იქნებოდა ამა თუ იმ ქვეყნის ეკონომიკური მაჩვენებლები, რომ არა პოპულისტები ხელისუფლებაში. აღმოჩნდა, რომ არაპოპულისტების მმართველობის შემთხვევაში მათი ეკონომიკური ზრდა 10-15%-ით მაღალი იქნებოდა.

ზოგიერთ შემთხვევაში პოპულისტების მმართველობის პირველი წლები შედარებით წარმატებული იყო, თუმცა, საბოლოოდ, ღრმა სტაგნაციას ვერც ერთი ვერ ასცდა.

კვლევის ავტორთა დასკვნით, ამ ტიპის ხელისუფლებების ხელში ქვეყნების უკუსვლა შემთხვევითი არაა. არის რამდენიმე გამონაკლისები, როდესაც მათი ყოფნა სათავეში ეკონომიკაზე არ აისახა - მაგალითად, უნგრეთი და ისრაელი, თუმცა, ასეთები მხოლოდ ერთეულებია.

მკვლევარებმა ასევე შეისწავლეს რამდენად წარმატებულები არიან პოპულისტები იმაში, რაც მათი ძირითად დაპირებაა - უთანასწორობის შემცირება და სახელმწიფო თანხების უკეთესი განაწილება.

ამისთვის მათ გამოიკვლიეს სხვადასხვა ქვეყნებში ე.წ. „ჯინის კოეფიციენტის“ ცვლილებები - სწორედ ეს კოეფიციენტია საზოგადოების სხვადასხვა ფენებში უთანასწორობის დონის ძირითადი საზომი.

აღმოჩნდა, რომ განსაკუთრებული წარმატებით პოპულისტები არც ამ კუთხით გამოირჩევიან - როგორც წესი მემარჯვენე პოპულისტების ხელისუფლების პირობებში უთანასწორობა ცოტათი იზრდება კიდეც, ხოლო მემარცხენე - უმნიშვნელოდ მცირდება.

საბოლოო ჯამში, მკვლევარების  დასკვნა ისაა, რომ პოპულიზმის მთავარი სისუსტეა

არა დამატებითი დოვლათის შექმნაზე ფიქრი, არამედ უკვე არსებულის განაწილებაზე ორიენტირება. ეს კი კორუფციის მრავალნაირ წყაროს ქმნის, ეკონომიკის ზრდას აფეხებს, და საბოლოოდ სტაგნაციით სრულდება.

Rbc.ru

მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ