ათთვიანი უწყვეტი ეკონომიკური ვარდნის შემდეგ, 2020 წელს მშპ 6.1%-ით შემცირდა, რაც 1994 წლის შემდეგ ყველაზე ცუდი მაჩვენებელია. ომის შემდეგ, 2009 წელს ვარდნამ ბევრად ნაკლები 3.7% შეადგინა. 2021 წელს დაგეგმილი 4.3%-იანი ზრდაც უკვე შეუძლებელი გახდა.
პირველ კვარტალის მოკრძალებული 2.3%-იანი ზრდის შემდეგ მეორე კვარტალში, როდესაც ყველა და ყველაფერი გაჩერდა, როდესაც ადამიანებს ავტომობილში მეუღლის გვერდზე ჯდომისთვის 3000 ლარით აჯარიმებდნენ ეკონომიკა კატასტროფულად 13.2%-ით შემცირდა, მესამე კვარტალში შედარებით შემსუბუქების პერიოდში 5.6%-ით, ხოლო მეოთხეში, მეორე ლოკდაუნის გამოცხადების შემდეგ 6.5%-ით.
საქსტატის მიერ გამოქვეყნებულ მონაცემებს მთავრობის ადმინისტრაციიდან ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრი გამოეხმაურა. ნათია თურნავას განცხადებით, წინასწარი პროგნოზით, 2020-ში ქვეყნის ეკონომიკა შემცირდა 6%-ით და ის აღიარებს, რომ ეს იმაზე მძიმე მაჩვენებელი, ვიდრე მთავრობა თავიდან პროგნოზირებდა.
ეკონომიკური ვარდნისა და მასში რეგულაციების ეფექტის შეფასებისთვის „კომერსანტი“ ახალი ეკონომიკური სკოლის პრეზიდენტს პაატა შეშელიძეს დაუკავშირდა. შეშელიძის თქმით, რეგულაციების 99%-ის საჭიროება უბრალოდ არ არსებობდა და რომ არა რეგულაციები, მართალია საერთაშორისო ტურიზმის კლების ხარჯზე ეკონომიკური ზრდის ტემპი შემცირდებოდა, მაგრამ რეცესიის ნაცვლად ზრდა მაინც დადებითი იქნებოდა.
აესკო-ს პრეზიდენტის განმარტებით, რეგულაციების დიდი ნაწილი, როგორიცაა მაგალითად კომენდანტის საათი, პოლიტიკურ მიზნებს ემსახურებოდა და არა ვირუსთან ბრძოლას. პანდემია ხელისუფლებამ შიშის დასათესად და ხალხის დასათრგუნად გამოიყენა. მისივე შეფასებით პრობლემები იყო თავად რეგულაციების მოქმედების პროცესშიც, როდესაც გაზაფხულზე პირბადეების დეფიციტის დროს, სახელმწიფომ მათი წარმოება საკუთარ თავზე აიღო და რამდენიმე საწარმო დაასუბსიდირა. ამ მიდგომამ ვერ იმუშავა, ბაზრის გახსნის შემდეგ კი იგივენაირი პირბადის საცალო ფასი 15-20 თეთრამდე შემცირდა.
„კომერსანტის“ კითხვაზე თუ რა უნდა გაკეთდეს 2021 წლიდან რეგულაციების მოხსნის გარდა, შეშელიძემ გვიპასუხა, რომ საჭიროა მონეტარული პოლიტიკის შეცვლა და ლარზე დამოკიდებულების შემცირება, მთავრობის შეზღუდვა ვალის აღების მოცულობაში და ბიზნესისთვის შეზღუდვების ან თუნდაც სუბსიდირების ნაცვლად თავისუფლების მიცემა.
ჯერ კიდევ გასული წლის შემოდგომაზე სამთავრობო უწყების წარმომადგენლები 5%-იან ვარდნას პროგნოზირებდნენ, რეალობა უფრო მძიმე აღმოჩნდა. მათივე მტკიცებით, 2021-ში ეკონომიკა 4.3%-ით უნდა გაზრდილიყო, მაგრამ ეს მაშინ თუ 15 იანვრიდან შეზღუდვების დიდი ნაწილი გაუმდებოდა. რეალობაში სავაჭრო ცენტრებს მუშაობის უფლება 2 კვირის დაგვიანებით მიეცათ, საზოგადოებრივი ტრანსპორტის აღდგენის ვადა კი მარტამდე გადაიდო. შეზღუდვების მოწინააღმდეგე ბიზნესსუბიექტებისა და მოქალაქეების რაოდენობა 2021 წლის დასაწყისში, რამდენიმე თვის წინანდელ მაჩვენებელთან შედარებით მკვეთრად გაიზარდა.
იმის გათვალისწინებით, რომ 2020 წელს 5%-იანი ზრდა იყო მოსალოდნელი, რეალური დანაკარგი არა 6.1%, არამედ 11.1% გამოდის. ერთ სულ მოსახლეზე შემოსავალი 2019 წლის მაჩვენებელს 2021 წელს ვეღარ დაუბრუნდება და ამის გარანტია არც 2022 წელს არსებობს.
გიორგი ელიზბარაშვილი
პაატა შეშელიძე
