დეველოპერული სექტორი 2020 წლის ერთადერთ დადებით ფაქტორად იპოთეკური სესხების სუბსიდირების პროგრამას მიიჩნევს, რომელმაც მათ უმრავლესობას წლის გადაგორების საშუალება მისცა. იპოთეკის სუბსიდირების პროგრამის ბიუჯეტი 70 მილიონი ლარი იყო და მის ფარგლებში სესხების თანადაფინანსება 5 წელი გაგრძელდება. სახელმწიფო სუბსიდირებას უკეთებს იპოთეკური სესხის საპროცენტო განაკვეთის 4 პროცენტულ პუნქტს. სუბსიდირება ეხება ყველა იმ პირს, ვინც ბანკს შესაბამისი მოთხოვნით 1 იანვრამდე მიმართავს. პროგრამის ვადა სულ რამდენიმე დღეში იწურება, კონკრეტულ სამშენებლო კომპანიებს კი ვადის გახანგრძლივება სურთ, რადგან მათი თქმით, აღნიშნული მექანიზმი სექტორს დაეხმარა, ხოლო მისი გაგრძელების შემთხვევაში როგორც ისინი ისე თავად სახელწიფო მოგებაშია, რადგან ამ სექტორის დაფინანსება კარგი ინვესტიციაა.
იპოთეკური სესხების სუბსიდირების პროგრამაზე, 2020 წლის გამოწვევებზე და მომავალი წლის მოლოდინებზე „კომერსანტთან“ დეველოპერულის სექტორის წარმომადგენლებმა ისაუბრეს.
სამშენებლო კომპანია „დომუსის“ დირექტორი ალექსანდრე კორძახია „კომერსანტთან“ წლის განმავლობაში არსებულ პრობლემებზე საუბრისას აღნიშნავს, რომ ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა კლიენტების გადახდისუუნარობა იყო, რადგან კრიზისის დროს მათ ძალიან გაუჭირდათ თანხების მობილიზება.
„2020 წელი საკმაოდ მძიმე იყო არა მხოლოდ დეველოპერული სექტორისთვის, არამედ ყველა სხვა ბიზნესისთვის. თუმცა გამოვყოფ, რომ იპოთეკური სესხის სუბსიდირების პროგრამამ ბევრ სამშენებლო კომპანიას ამ კრიზისის გადაგორების საშუალება მისცა. ჩვენ ამ პროგრამაში განსაზღვრული მოცულობის გამო ვერ მოვხვდით, რადგან ამ ფასის ბინები არ გვქონდა, უფრო პრემიუმ სეგმენტზე ვართ ორიენტირებული. თუმცა, როგორც ჩემთვისაა ცნობილი ძალიან ბევრმა ისარგებლა და სურვილი აქვთ რომ მომავალშიც გააგრძელონ. ჩვენ ამ შემთხვევაში ბანკით ჩავანაცვლეთ და იქედან მოზიდული რესურსით შევეცადეთ რომ ცოტა ამოგვესუნთქა. მნიშვნელოვანია, რომ ძალიან ბევრ კლიენტს გადახდის ნაწილში ჰქონდა პრობლემა, ამიტომ მოგვიწია პორტფელების გადალაგება და ყველასთან ინდივიდუალური მიდგომით მუშაობა. რაც შეეხება ფასებს, შემცირების სტრატეგიისთვის არ მიგვიმართავს და ისევ ისე დავტოვეთ.
მომავალი წლის მთავარი მოლოდინი პანდემიის რაც შეიძლება მალე დასრულებაა. ვფიქრობთ, რომ როგორც კი ეს ყველაფერი გადაივლის, შემდეგ უძრავ ქონებაზე ძალიან მზარდი მოთხოვნა იქნება, მანამდე კი ჩვეულ რიტმში დაბრუნების მოლოდინი არც გვაქვს“, - აცხადებს ალექსანდრე კორძახია.
კომპანია „არსის“ გენერალურმა დირექტორმა ბესო ორთოიძემ „კომერსანტთან“ აღნიშნა, რომ სექტორის ბრუნვა და გაყიდვები მიმდინარე წელს 30-40%-ით შემცირდა, თუმცა სექტორმა სტაბილურობა შეინარჩუნა. მისი თქმით, მომავალი წელი დიდწილად მთავრობის იპოთეკური სესხების სუბსიდირების პროგრამაზეა დამოკიდებული.
„მოულოდნელად რთული წელი იყო, არის ხოლმე კრიზისები რომლებიც წინასწარ ჩანს და შეიძლება პროგნოზირების გაკეთება, მაგრამ ეს იყო ახალი კრიზისი ეკონომიკისთვის. აპრილში განულდა გაყიდვები და არც ჩანდა სწრაფად აღდგენის პერსპექტივა, თუმცა მთავრობის გადაწყვეტილებამ რომელიც სწრაფად და სწორად მიიღეს, დადებითი მოლოდინები გააჩინა. თუ შევხედავთ რეალიზების სტატისტიკას, აპრილის შემდეგს სულ ზრდა გვაქვს, ერთადერთი მცირედი შემცირება ნოემბრის თვეში იყო, თუმცა ზოგადად ეს პერიოდი არ ითვლება კარგ თვედ, დეკემბერშიც კარგი მაჩვენებლებია.
ზოგადად ჩვენი სექტორის ბრუნვა და გაყიდვებიც 30-40%-ით შემცირდა, მაგრამ სტაბილურობა შეინარჩუნა. ვფიქრობ ნორმალური მაჩვენებლებით ვასრულებთ წელს. მომავალი წელი კი უკვე დიდწილად მთავრობის იპოთეკური სესხების სუბსიდირების პროგრამაზეა დამოკიდებული, ამიტომ მათ ადგილას აუცილებლად გავაგრძელებდი ამ პროგრამას და უფრო გავზრდიდი ლიმიტს, ასევე ემიგრანტებისთვის დამატებით შეღავათებს დავაწესებდი, რადგან უცხოთიდან თანხის შემოსვლა ჩვენი ეკონომიკისთვის ამ ეტაპზე უმნიშვნელოვანსია.
ანტიკრიზისული გეგმის ამ ნაწილმა ფაქტიურად სექტორი გადაარჩინა. მართალია რეალიზაციის კუთხით შემცირება საკმაოდ დიდია, თუმცა ბოლომდე რომ არ ჩამოიშალა სექტორი ამის დამსახურებაა. არამარტო ჩვენ, მოსახლეობას მიეცა საშუალება შეეძინათ ბინები დაბალ პროცენტში რაც მანამდე არ იყო. ეს პროექტი მომავალში აუცილებლად უნდა გაგრძელდეს, მიმდინარეობს მთავრობაში ამ საკითხის განხილვა და უახლოეს პერიოდში გახდება ცნობილი რა გადაწყდება. მთავრობის მხრიდანაც რომ შევხედოთ ამ საკითხს, ეს არის ფინანსურად კარგი ინვესტიცია, როგორ უცნაურადაც არ უნდა ჟღერდეს, ეს ბიუჯეტისთვის ინვესტიციაა ანუ თანხას აბანდებს იმისთვის, რომ უფრო მეტი შეუვიდეს. ბიუჯეტი ამ სუბსიდირებით ფულს სწორად ხარჯავს, ამიტომ მსგავსი პროექტის გაგრძელება აუცილებელია“, - განაცხადა ბესო ორთოიძემ.
„რედკოს“ გენერალური დირექტორი მალხაზ კუნელაური ამბობს, რომ დაწესებულმა შეზღუდვებმა კიდევ უფრო დაამძიმა არსებული ვითარება. მისი თქმით, ეკონომიკა მაქსიმალურად უნდა გაიხსნას და შეზღუდვები არა 2-3 თვიანი, არამედ მცირე დროით უნდა დაწესდეს.
„2020 წელი ურთულესი იყო, რაც ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობიდან გამომდინარე დაწესებულმა შეზღუდვებმა განაპირობა. ტურიზმის სექტორის გაჩერებამ გამოიწვია, ის რომ ადამიანების დიდი ნაწილი, რომლებიც ბინების გაქირავებით ინახავდნენ ოჯახებს და იხდიდნენ გადასახადებს, ფაქტიურად გაუნულდათ შემოსავალი. ჩვენ თუ ავიღებთ „რედკოს“ გუდაურის პროექტს მისი შენახვა ზამთრის სეზონზე ძალიან ძვირი ჯდება, დაახლოებით 350 ათასი.
თუმცა მიუხედავად 2020 წლის ასეთი რთული კრიზისული პერიოდისა, ჩვენი არცერთი დაწყებული პროექტი არ გაგვიჩერებია, შეუფერხებლად მიმდინარეობდა. 2021 წლის გეგმებს რაც შეეხება წინასწარ გათვლა რთულია, რადგან დამოკიდებული იქნება პანდემიაზე და არსებულ შეზღუდვებზე. ეს ყველაფერი თუ სწრაფად არ დამთავრდება, ბევრი ბიზნესი ვეღარ შეძლებს აღდგენას. ამიტომ ეკონომიკა მაქსიმალურად უნდა გაიხსნას და შეზღუდვები არა 2-3 თვიანი, არამედ მცირე დროით უნდა დაწესდეს.
რაც შეეხება სუბსიდირებას, მან თავისი რესურსი ვფიქრობ უკვე ამოწურა და დღეს უკვე მხოლოდ 4%-ით კლიენტის დაინტერესება ძალიან ძნელია, ამიტომ ამის ნაცვლად სასურველია ბიზნესთან მიმართებაში ხელშესახები საგადასახადო შეღავათები დაწესდეს“, - განაცხადა მალხაზ კუნელაურმა.
ნინო თამაზაშვილი
სამშენებლო სექტორი
