პანდემიური 2020 წელი ლარის კურსისითვის ყველაზე მძიმე წელი აღმოჩნდა, მიუხედავად იმისა, რომ COVID-19-ის კრიზისის დაწყების შემდეგ ეროვნულმა ბანკმა ბაზარს საკუთარი რეზერვებიდან 850 მილიონ დოლარზე მეტი მიაწოდა, ლარის კურსის გაუფასურება ამ ნაბიჯებმა მაინც ვერ შეაჩერა. 2020 წლის დასაწყისიდან დღემდე ეროვნული ვალუტის კურსი დოლართან მიმართებაში დაახლოებით 14%-ით გაუფასურდა.
2020 წელს ლარის კურსის დინამიკაზე და სამომავლო მოლოდინებზე „კომერსანტთან“ „თიბისი ჯგუფის“ მთავარმა ეკონომისტმა ოთარ ნადარაიამ ისაუბრა.
„2020 წელი ლარის კურსმა საკმაოდ კარგად დაიწყო, რადგანაც 2019 წელს იყო ზედმეტი გაუფასურების და ინფლაციის პრობლემები, მონეტარული პოლიტიკის რეაგირების შედეგად კი კურსმა გამყარება დაიწყო. თუმცა შემდეგ, პანდემიამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა. პიკური გაუფასურებები გვქონდა იმის გამო, რომ საერთაშორისო მოვლენები ახდენდა ძირითადად გავლენას, ასევე უარყოფითი მოლოდინები. საკმაოდ რთული პერიოდი გავიარეთ და ჩვენი პროგნოზი იყო რომ მასიური ინტერვენციები იქნებოდა ეროვნული ბანკის მხრიდან, ასეც მოხდა. ერთი მხრივ ეროვნული ბანკი ბაზარს აწვდიდა ლარს და მეორე მხრივ ყიდდა დოლარებს ინტერვენციების მეშვეობით.
რა თქმა უნდა არსებული გაუფასურებაც მტკივნეულია, თუმცა წელს უფრო მეტი გაუფასურების რისკიც იყო. თავისთავად, ლარის კურსზე ჩვენთან დოლარი/ლარის მოთხოვნა-მიწოდების გარდა, საერთაშორისო ბაზრებზე არსებული მნიშვნელოვანი ტენდენციები ახდენს გავლენას. როგორც კი გამოჩნდა ინფორმაცია ვაქცინასთან დაკავშირებით დოლარი გაუფასურდა, ასევე მის გაუფასურებაზე ბაიდენის გამარჯვებამაც იქონია გავლენა. ამავდროულად, გაიზარდა ნავთობის და სასტუმროს ინდუსტრიის ფასები.
ნეგატიურ ფაქტორებს რომ დავუბრუნდეთ, ასევე გამოვყოფდი თურქული ლირის ფაქტორს. ამ მხრივ, როგორც მოგეხსენებათ, თიბისი კაპიტალი აქტიურად მუშაობს მულტისავალუტო დაკრედიტების მოდელზე, მათ შორის უკვე ლირისა და რუბლის გამოყენებით. იმედი გვაქვს რომ ამ ინიტიაციავას პრაქტიკაში განვახორციელებთ, რაც მნიშვნელოვანი წინ გადადგმული ნაბიჯი უნდა იყოს ქვეყანაში სავალუტო რისკის მართვის კუთხით“, - განაცხადა ოთარ ნადარაიამ.
ოთარ ნადარაიამ მოლოდინებზე საუბრისას აღნიშნა, რომ მათი პროგნოზით ინფლაცია წლის პირველ ნახევარში 6%-ს გადააჭარბებს და ბუნებრივია ლარის კურსის შესაძლო კიდევ დამატებითი გაუფასურება ფასების ზრდის ტემპს უფრო დააჩქარებს.
„რაც შეეხება მომავალ წელს, გვაქვს მოლოდინი რომ მეორე ნახევრიდან ვაქცინაცია როდესაც შედარებით დიდ მასშტაბებს მიაღწევს, ეტაპობრივად აღდგება ტურიზმი და უკეთესი ძვრები იქნება. საგარეო დაფინანსებით რაც წელს იქნა მოზიდული ყველაფრის ათვისება წელსვე არ მომხდარა, ასევე მომავალ წელს დაემატება ახალი საგარეო ვალები, გვაქვს ეროვნული ბანკის რეზერვებიც და ჩვენი შეფასებით ეს სავალუტო სახსრები საკმარისი იქნება ლარის კურსის დამატებითი გაუფასურების გარეშე სავალუტო შემოდინებების აღდგენის პერიოდამდე პირდაპირ ვთქვათ მისაღწევად.
ლარის კურსის მხრივ ზომიერი ოპტიმიზმის საფუძველს ასევე ინფლაციის სამწუხაროდ მოსალოდნელი მზარდი მაჩვენელი გვაძლევს. საკუთრივ, ჩვენი პროგნოზით ინფლაცია წლის პირველ ნახევარში 6%-ს გადააჭარბებს და ბუნებრივია ლარის კურსის შესაძლო კიდევ დამატებითი გაუფასურება ფასების ზრდის ტემპს კიდევ უფრო დააჩქარებს. ვფიქრობ, რომ განსაკუთრებით ასეთ შემთხვევაში არსებული ინსტრუმენტების გამოყენება კიდევ უფრო აქტიური იქნება. სავალუტო ინტერვენციების გარდა, ასევე საპროცენტო განაკვეთების ზრდასაც მინიმუმ არ გამოვრიცხავ“, — განმარტა ოთარ ნადარაიამ.
ნინო თამაზაშვილი
ოთარ ნადარაია
