სავალუტო ფონდმა საქართველოს 2021 წლის ეკონომიკური ზრდის პროგნოზი 4.3%-დან 3.5%-მდე შეამცირა, თუმცა ეს შედეგიც კი საეჭვოა. ეროვნული ბანკის კვლევით, იმ შემთხვევაში თუ ტურიზმი არ აღდგა ზრდა მხოლოდ 1% იქნება. მარტის და შესაბამისად პირველი კვარტალის ეკონომიკური ზრდის პირველადი შედეგები 30 აპრილს გამოქვეყნდება, პირველ ორ თვეში ვარდნა 8.3% იყო. შესაძლო მესამე ლოკდაუნის ფონზე მოლოდინები უარესდება.
ეკონომიკური კვლევითი ცენტრის ხელმღვანელმა და კავკასიის ასოცირებულმა პროფესრომა აკაკი ცომაიამ "კომერსანტთან" საუბარში აღნიშნა, რომ სავალუტო ფონდი სავარაუდოდ ზრდის პროგნოზს კიდევ შეამცირებს და იქნება თუ არა საერთოდ ზრდა, ან გაუთანაბრდება თუ არა ქვეყანა შემოსავლების ოდენობით 2019 წლის დონეს თუნდაც 2022 წელს იმაზე დამოკიდებული გამოცხადება თუ არა მესამე ლოკდაუნი. მისივე თქმით, მთავრობამ მდგომარეობის რაიმე ფორმით გამოსასწორებლად ვაქცინაციის პროგრამა უნდა გააფართოვოს.
პანდემიის დაწყებამდე მთავრობა როგორც 2020 ასევე 2021 წლების ეკონომიკური ზრდის პროგნოზად 5%-ს ასახელებდა, რაც განვითარებადი ქვეყნისთვის დაბალია, მაგრამ 2013-2016 წლების მაჩვენებელს აღემატება.
გასული წლის იანვარში ზრდის ტემპმა მართლაც 5.1%-ს მიაღწია, მაგრამ უკვე თებერვალში 2.2%-მდე შემცირდა. თებერვალში ჯერ მკაცრი რეგულაციები დაწესებული არ იყო. იმ დროისთვის ფრენები მხოლოდ ორ ქვეყანასთან იყო შეჩერებული: 29 იანვრიდან ჩინეთთან და 23 თებევლიდან ირანთან, მაგრამ რადგან ვირუსს უკვე შეღწეული ჰქონდა ევროპაში და ნეგატიური მოლოდინები გახდა ტურიზმმა შეაჩერა.
მარტიდან როდესაც რეგულაციების პორველი ტალღა ამოქმედდა, ეკონომიკური ზრდის პროგნოზი განახევრდა. ჯერ კიდევ აპრილში აზიის განვითარების ბანკი ნულოვანი ზრდის იმედს ინარჩუნებდა. მაისიდან საქართველოშიც და მის ფარგლებს გარეთაც ნელ-ნელა ყველა გარდაუვალ ვარდნას შეეგუა. წინასწარი გათვლებით, რომელიც მეორე ლოკდაუნამდე გაკეთდა რეცესია 4%-იანი უნდა ყოფილიყო, მაგრამ რეალურად ეკონომიკა ბევრად უფრო მეტით - 6.2%-ით შემცირდა.
2020-ის მსგავსად მცირდებოდა 2021-ის პროგნოზებიც. მთავრობის 5%-იან დაპირებას აუდისტის სამსახური სკეპტიკურად შეხვდა. უარყოფითი შეფასება გააკეთა სავალუტო ფოდმაც. კონსულტაციების შემდეგ ბიუჯეტი 4.3%-იან ზრდაზე დაიგეგმა. ეროვნულმა ბანკმა პროგნოზი 4%-მდე შეამცირა, თუმცა იქვე აღნიშნა, რომ თუ ტურიზმი არ აღდგებოდა ზრდა მხოლოდ 1% იქნებოდა.
იანვარ-თებერვლის შარშანდელი 3.7%-იანი ზრდის ფონზე წელს ეკონომიკა 8.3%-ით შემცირდა. მარტში ვარდნის ტემპის კლება ან მცირედი ზრდაცაა მოსალოდნელი, რადგან ერთის მხრივ შეზღუდვების ნაწილი მოიხსნა, მეორეს მხრივ გასული წლის მარტში უკვე 2.7%-იანი ვარდნა დაფიქსირდა და მის ფონზე მცირედი აქტიობაც კი შეიძლება პლუსად ჩაითვალოს.
სავალუტო ფონდის განახლებული გლობალური პროგნოზის მიხედვით 2021 წელს მსოფლიო ეკონომიკა 6%-ით გაიზრდება, მათ შორის განვითარებული ეკონომიკის მქონე ქვეყნების - 5.1%-ით, განვითარებადი ქვეყნების - 6.7%-ით. რაც შეეხება კონკრეტულ ქვეყნებს IMF შეერთებულ შტატებში 6.4%-იან ზრდას ვარაუდობს, გერმანიაში - 3.6%-იანს, ბრიტენეთში - 5.3%-იანს, იაპონიაში - 3.3%-იანს, ჩინეთში - 8.4%-იანს, ხოლო ინდოეთში 12.5%-იანს.
1 წლის წინადელ პერიოდთან შედარებით ბუნდოვანების ხარისხი შემცირებულია, მაგრამ როდის ან როგორ დასრულდება ვაქცინაცია, ბუნებრივი მუტაციების შედეგად დასუსტდება თუ განვითარდება ვირუსი ჯერ კიდევ ბოლომდე გაურკვეველია, შესაბამისად საქართველოშიც და მსოფლიოს სხვა ქვეყნებშიც საპროგნოზო მაჩვენებლები მხოლოდ პირობითია და დიდი ალბათობით ის დაკორექტირდება.
7 აპრილის მდგომარეობით საქართველოში კოვიდვაქცინის ერთჯერადი დოზა მოსახლეობის 0.3%-ს აქვს მიღებული - მსოფლიოში 8.9%-ს.
გიორგი ელიზბარაშვილი
ეკონომიკა
