ნავთობინდუსტრია თავის ისტორიაში ყველაზე მასშტაბური გამოწვევის წინაშე დგას. სიტუაცია იმდენად რთულია, რომ ამას უმსხვილესი ნავთობკომპანიების ხელმძღვანელებიც კი არ უარყოფენ.
„კორონავირუსის პანდემიის დასრულების შემდეგაც კი ნავთობპროდუქტების მოხმარება გრძელვადიან პერსპექტივაში შემცირებას განაგრძობს. მოთხოვნის ვარდნა გაგრძელდება წლების მანძილზე“ - განაცხადა კონცერნ Shell-ის გენერალურმა დირექტორმა ბენ ვან ბერდენმა.
ვალები, დაბალი ფასები და ალტერნატიული ენერგეტიკის სწრაფი განვითარება - ეს და მრავალი სხვა პრობლემა დარგს უკვე დიდი ხანია აწუხებს თუმცა, ეს ყველაფერი ეპიდსიტუაციამ უკიდურესად გაამძაფრა.
მსხვილი კონცერნები ფუნდამენტალური გამოწვევის წინაშე დგანან - 40 დოლარი ბარელზე არის ფასი, რომლის პირობებშიც ნავთობსაბადოების ნახევარი არარენტაბელურია.
ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ მომავალში ნავთობი მკვეთრად გაძვირდება, თუმცა ეს საკამათო საკითხია - ამაში მსხვილი კორპორაციებიც კი არ არიან დარწმუნებულები.
მაგალითად, BP-მ ნავთობის ღირებულების გრძელვადიანი ფასის პროგნოზი 70-დან 55 დოლარამდე შეამცირა. სავარაუდო ფასების კორექტირება ასევე Shell-მა და Chevron-მა მოახდინეს, რამაც მათი კაპიტალიზაცია მილიარდობით დოლარით შეამცირა.
საკონსულტაციო კომპანია Roland Berger-ის ექსპერტი ვალტერ პფაიფერი მიიჩნევს, რომ ეს მხოლოდ დასაწყისია და სულ მალე იგივეს სხვა ნავთობგიგანტებიც გააკეთებენ, რადგანაც კორონავირუსის პანდემია მოსალოდნელზე დიდხანს გაგრძელდება.
ამ მიდგომას ასევე საერთაშორისო ენერგეტიკული სააგენტოც იზიარებს.
ნავთობინდუსტრიისთვის პანდემიის შედეგები ძალიან მძიმე იქნება, მით უმეტეს იმ პირობებში, როდესაც კორონა კრიზისამდეც კი ჭარბი მოპოვება ხდებოდა - მაგალითად ნავთობი Brent-ი ჯერ კიდევ 2019 წელს 20%-ით გაიაფდა.
არა ნაკლებ მძიმეა სიტუაცია ბუნებრივი გაზის ბაზარზე, განსაკუთრებით კი ეს თხევად გაზს შეეხება, რომელიც 2019 წელს, ჯერ კიდევ პანდემიამდე 40%-ით გაიაფდა.
კორონა კრიზისის გამო ნავთობის მოხმარება ჩინეთში შემცირდა, შემდეგ, სხვა ქვეყნებშიც.
საბაზრო შოკები არ წყდებოდა და ეს პირველ რიგში, მსხვილ ნავთობკომპანიებს დაეტყო - Shell-მა პირველად მსოფლიო ომის შედეგ, დივიდენდები შეამცირა - სადღეისოდ ინვესტორები წინა წლებთან შედარებით ორი მესამედით ნაკლებ მოგებას იღებენ.
BP-მა 70 000 სამუშაო ადგილიდან 10 000 შეამცირა, და ფინანსების მოსაზიდად საკუთარი ნავთობ-ქიმიური ქვეგანაყოფი გაყიდა.
ცალკე თემაა - ვალები. მსოფლიოს 7 უმსხვილესმა ნავთობკონცერნმა — Shell, Exxon Mobil, Chevron, BP, Total, Equinor და Eni-მ, 2020 წლის მეორე კვარტალში 60 მლრდ. დოლარის დავალიანება დააგროვეს.
ყველაზე მსხვილი მსესხებელია ბრიტანული BP, რომელმაც 16 მლრდ. დოლარის ვალი აიღო.
„BP განსაკუთრებით მძიმე მდგომარეობაშია“ - მიიჩნევს საკონსალტინგო სააგენტო Rystad Energy-ს ექსპერტი პარულ ჩოპრა.
მისი თქმით მექსიკის ყურეში 2010 წელს მომხდარი უბედური შემთხვევის გამო, ბრიტანული კონცერნი მრავალმილიარდიან ჯარიმას დღესაც იხდის, როს გამოც ბევრი პროექტი გადაიდო.
„ბევრი ახალი პროექტი 2019 წელს ამუშავდა, მაგრამ 2020 წელს პანდემია დაიწყო“ - ამბობს ჩოპრა.
თუმცა, არც სხვა გიგანტებს ულხინთ- Goldman Sachs -ის ინფორმაციით, მსოფლიოს 5 უმსხვილესი ნავთობკონცერნი ახალი საბადოების ამუშავებაში კაპიტალდაბანდებები მკვეთრად - თითქმის 2-ჯერ შეამცირა. ეს კი საშუალოვადიან პერსპექტივაში მოპოვების შემცირებასაც ნიშნავს.
არანაკლებ მძიმეა ვითარება ამერეკის ფიკალის ნავთობის ინდუსტრიაში, სადაც ჩვეულებრივ ნავთობთან შედარებით რენტაბელურობისთვის საჭირო ფასი 50-55 დოლარია, რაც დღეს მიუღწეველი პერსპექტივაა.
უკვე 20-ma მწარმოებელმა გაკოტრების შესახებ გამოაცხადა და თუ ნავთობი არ გაძვირდა, მათ სხვებიც მიჰყვებიან.
პარალელურად მსოფლიო ენერგიის ახალი წყაროების ძიებაში დიდ წარმატებებს აღწევს. შტატებში გიგანტები დღესაც ძირითად აქცენტს ნედლეულის მოპოვებაზე აკეთებენ, თუმცა, ევროპაში ნავთობის და გაზის ინდუსტრია სულ უფრო დიდი წნეხის ქვეშ ხვდება - მათგან განახლებად ენერგეტიკაში ინვესტიციების ზრდას სულ უფრო დაჟინებით მოითხოვენ.
თუმცა, ეს ყველაფერ ნავთობის სწრაფ გარდაცვალებას არ ნიშნავს - მისგან კაცობრიობის სრული განთავისუფლებას ათწლეულები დასჭირდება.
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ
Handelsblatt.com