ჰაერის დაბინძურებასა და გლობალურ დათბობას ლოკდაუნის შედეგად შემცირებული მავნე აირების გაფრქვევაც ვეღარ აჩერებს. გასული წლის დეკემბერში CO2-ის წილმა ატმოსფეროში 1 მლნ-დან 413.95 ნაწილაკს მიაღწია, რაც 2019 წლის დეკემბერთან შედარებით 2.1 ნაწილაკით მეტია.
დედამიწაზე სიცოცხლის ჩამოყალიბებას რამდენიმე ფაქტორის ერთობლიობამ შეუწყო ხელი, მათგან ერთ-ერთი ატმოსფეროს ქონა და მისი შემადგენლობა იყო. გარდა იმისა, რომ ცოცხალი ორგანიზმები ჟანგბადს სუნთქავენ, ატმოსფერო მზის რადიაციას აკავებს და ტემპერატურულ ცვალებადობას ანეიტრალებს.
ჩვენ მიჩვეულები ვართ იმ აზრს, რომ სითბოს მზისგან ვიღებთ, ეს ასეცაა, თუმცა თავად დედამიწა და ატოსფერო მზისგან მიღებულ სითბოს ერთგვარად დროში ანაწილებს. ზუსტად ამის გამო, მიუხედავად იმისა, რომ მზე ზენიტში ივნისშია და ყველაზე გრძელი დღეებიც ივნისშია, როგორც წესი ივლის-აგვისტოში უფრო ცხელა ხოლმე. მერკურზე რომელსაც ატმოსფერო პრაქტკულად არ გააჩნია, დღე-ღამური ტემპერატურუის ცვალებადობა 600 გრადუსია -173-დან 427 გრადუსამდე. ხოლო ვენერაზე რომელიც 2-ჯერ უფრო შორსაა მზიდან ვიდრე მერკური ტემპერატურა 37 გრადუსით უფრო მაღალია და 464 გრადუსს აღწევს. ამის მიზეზი კი ისაა, რომ ვენერას ატმოსფეროს 96.5% ნახშირორჟანგია. ნახშირორჟანგის უქონლობის შემთხვევაში დედამიწა ყინულის საფარქვეშ აღმოჩნდებოდა, მაგრამ მისი ზრდა პლანეტას გადახურებისკენ უბიძგებს.
მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო 1 საუკუნეში პლანეტის საშუალო ტემპერატურამ 1 გრადუსით მოიმატა, გლობალურ დათბობას კიდევ ბევრი ადამიანი უარყოფს. მათი მცირე ნაწილი საერთოდ ფაქტს არ აღიარებს, მეორე შედარებით დიდი ნაწილი ყველაფერს ბუნებას აბრალებს და არგუმენტად კლიმატის ძველ ცვლილებებს იშველიებს. მართლაც იყო დრო, როდესაც დღე-ღამის ხანგრძლოვობა 6 საათს შეადგენდა, მატერიკი ერთ დიდ კონტინენტად იყო შეკრული, ნახშიროჟანგისა და მეთანის წილი გაცილებით მაღალი იყო, დინოზავრების დროს, პირიქით ჯანგბადის წილი იყო 2-ჯერ მეტი, უხსოვარ დროში პლანეტა სისტემატურად ასტეროიდებით იბომბებოდა, ბოლო 0.5 მლრდ წელიწადში 5 დიდი გადაშემნების შედეგად სიცოცხლეს 5-ჯერ დაემუქრა საფრთხე, იყო გამყინვარებები და დათბობები, კონტინენტები სცილდებოდა და შემდეგ ისევ ეჯახებოდა ერთმანეთს. 4 მლრდ წლის წინ მთვარე ბევრად ახლოს იყო... ეს ყველაფერი სიმართლეა, მაგრამ სიმართლეა ისიც, რომ ბუნებრივ ცვლილებს ათობით და ასობით მლნ წელი სჭირდებოდა.
2 საუკუნის წინ, როდესაც პირველი ინდუსტრიული რევოლუცია იწყებოდა, ყოველწლიურად ამჟამინდელზე 1000-ჯერ ნაკლები 35-40 მლნ ტონა ნახშირორჟანგი გამოიყოფოდა, დღეს ეს უკვე 37 მლრდ ტონას აღწევს. ბოლო ორ საუკუნეში კაცობრიობამ მიაღწია იმას, რაც ვერ შეძლო ცივილიზაციის არსებობის წინა 60 საუკუნეში. სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა გაორმაგდა, უკიდურეს სიღარიბეში მცხოვრებთა წილი 95%-დან 9%-მდე შემცირდა, მოსახლეობის რაოდენობაც სულ რაღაც 200 წელიწადში 680%-ით გაიზარდა. ტექნიკური პროგრესის შედეგად ღარიბი ადამიანისთვისაც კი ხელმისაწვდომი გახდა ისეთი ნივთები ეგვიპტის ფარაოენებსა და საფრანგეთის მონარქებს რომ არ ჰქონიათ, ფეოდალური წყობილების გაუქმების შედეგად ადამიანმა საუკუნეების წინ წართმეული თავისუფლება დაიბრუნა... თუმცა მედალს მეორე მხარეც აღმოაჩნდა. დღეს უშუალოდ მაღალი ტემპერატურით, ინდუსტრიული სმოგის, დაბინძურებული წყლის, მიწების გაუდაბნოების შედეგად უმოსავლიანობით დამდგარი შიმშილით წელიწადში 7-8 მლნ ადამიანი იღუპება. XXI საუკუნეში გლობალური დათბობის შედეგად უფრო მეტი ადამიანი დაიღუპა ვიდრე ორივე მსოფლიო ომში ერთად.
ნახშირორჟანგი წიაღისეული საწვავის მოხმარების შედეგად გამოიყოფა. ელექტრომობილების წილი ჯერ კიდევ 1%-ზე ნაკლებია. ნავთობის მოხმარება პანდემიამდელ პერიოდში დღიურად 100 მლნ ბარელს აღწევდა. თავად ელექტროენერგიის 38% ნახშირისგან მიიღება, რომელიც იაფია, მაგრამ გარემოს ნავთობზე და გაზზე მეტ ზიანს აყენებს.
წიაღისეული საწვავის მოხმარების ზრდის ტემპის შენარჩუნების შემთხვევაში. გლობალური კატასტროფა გარდაუვალია. საუკუნის ბოლომდე საშუალო ტემპერატურა კიდევ 6 გრადუსით აიწევს, ანტარქტიდის, არქტიკისა და გრენლანდიის ყინულოვანი საფარის დნობა ოკეანის დონეს ასწევს და ისეთი დიდი მეგაპოლისები როგორებიცაა ნიუ-იორკი, ტოკიო, შანხაი, სინგაპური... წყალქვეშ აღმოჩნდება. მეორეს მხრივ ადამიანი ვერც ენერგიის მზარდ მოხმარებაზე იტყვის უარს. გამოსავალი განხლებადი ენერგია და ენერგოეფექტური ტექნოლოგიებია. პროცესი უკვე დაძრულია. ქარის ტურბინების, მზის პანელებისა თუ ელექტრომობილების წარმოების ხარჯები ისეა შემცირებული, რომ სამთავრობო სუბსიდიებს თითქმის აღარ საჭიროებს.
ელექტრომობილების წილი დღეს დაახლოებით 0.8-0.9 პროცენტია, რაც ძალიან ცოტაა, მაგრამ 10 წლის წინ 0.1%-ზე ნაკლები იყო. ანალოგიურად 2019 წლის მდგომარეობით მზის და ქარის ენერგიის წილი გლობალურ ელექტროწარმოებაში 7%-ს შეადგენს. ჯამში მათ 2.36 ტრლნ კვტ/სთ გამოიმუშავეს - 200-ჯერ მეტი ვიდრე საქართველომ ჯამურად ყველა სახის ელექტროსადგურით. 1999 წელს ეს მაჩვენებლი მხოლოდ 22 მლრდ კვტ/სთ-ს შეადგენდა, 2009 წელს კი 297 მლრდ კვტ/სთ-ს.
შემთხვევითი არაა, რომ პლანეტის უმდიდრესი ადამიანების რეიტინგში 2021 წლის პირველსავე კვირას Tesla-ს დამფუძნებელი ილონ მასკი დაწინაურდა. მასკის ქონება ბოლო 12 თვეში $164 ლრდ-ით, წლის პირველ 10 დღეში კი $38 მლრდ-ით გაიზარდა.
გიორგი ელიზბარაშვილი
გლობალური დათბობა 
