სტატისტიკა გვიჩვენებს, რომ 2020 წლის 3 კვარტალში სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის ექსპორტი მკვეთრად გაიზარდა. რასთან არის ეს დაკავშირებული და შეიძლება თუ არა ეს გამოკვეთილ ტენდენციად ჩაითვალოს?
აგრარული პროდუქციის ექსპორტის თვალსაზრისით 2020 წელს ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. ეს იყო წელი, როდესაც 2013 წელს დაწყებულმა აგროსექტორის მხარდაჭერის სახელმწიფო პროგრამებმა შედეგები გამოიღეს.
ერთ-ერთი ასეთი პროექტია „დარგე მომავალი“, რომელიც ხილის და ბოსტნეულის თანამედროვე ბაღების გაშენებას აფინანსებს. ამ პროგრამის ხელშეწყობით, ჯამურად ათვისებული იქნება 9 550 ჰექტარი მიწა, შეიქმნა ფერმები, სადაც ნუში, თხილი და ზეითუნი მოჰყავთ. ამ წელს ამ პლანტაციებიდან მოსავლის აღება უკვე დაიწყო და მომავალში კიდევ მეტი იქნება.
კარგი შედეგები ლურჯი მოცვის სეგმენტში გვაქვს, ასევე ქლიავის.
ძალიან მნიშვნელოვანის ხილ-ბოსტნეულის შენახვის და გადამუშავების სიმძლავრეების შექმნის თანადაფინანსება. სამაცივრო მეურნეობების არსებობა ექსპორტს ხელს პირდაპირ უწყობს. გასული წლების მანძილზე 1000-ზე მეტი სამაცივრო მეურნეობა განახლდა, 215 კი თავიდან აშენდა.
რეალური შედეგები კი ისაა, რომ აგრარული პროდუქციის ექსპორტი მკვეთრად გაიზარდა და სტაბილური გახდა. მაგალითად, ატმის ექსპორტი გაორმაგდა, ვაშლის კი 12-ჯერაა გაზრდილი.
სავარაუდოდ ამ მიმართულების ექსპორტის ზრდა გაგრძელდება, რადგანაც სახელმწიფომ ფერმერებს საქმიანობისთვის ხელსაყრელი პირობების შეუქმნა. პანდემიის ფონზე ახალი პროექტები განხორციელდა, რომლებსაც მწარმოებლები აქტიურად იყენებენ.
რომელ ქვეყნებში გადის ქართული სასოფლო-სამეურნეო პროდუქცია?
ეს თავად პროდუქტზეა დამოკიდებული - ხილის ბევრი სახეობებისთვის ძირითადი საექსპორტო ბაზარი რუსეთია, და ეს ბუნებრივია. რუსეთი დიდი, ახლოს მდებარე ბაზარია, სადაც ტრანსპორტირების დანახარჯებიც ნაკლებია, და მარკეტინგის თვალსაზრისითაც უფრო მარტივია.
თუმცა, მაგალითად, თხილისთვის, ცალსახად ძირითადი საექსპორტო ბაზარი ევროკავშირია. ასევე სხვა პროდუქციის ექსპორტი ევროპაში იზრდება - პირველ რიგში იმის წყალობით, რომ სულ უფრო მეტი ფერმერი მაღალხარისხიან, და ევროპული სტანდარტების შესაბამის პროდუქციას აწარმოებს.
არის აგრარული პროდუქცია, რომელიც მეტად მოთხოვნადია ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებში. შესაბამისად, ჩვენ ყველა მიზნობრივ ბაზარზე ვმუშაობთ სხვადასხვა ქვეყნებში არსებული მოთხოვნის შესაბამისად.
ხილის ექსპორტის ზრდასთან პარალელურად ბოსტნეულის ექსპორტი მცირდება - წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 8,7%-ით. რითია ეს გამოწვეული?
ბოსტნეულის ექსპორტთან დაკავშირებით მეტი სიცხადე შემოდგომის ბოლოს იქნება. სხვადასხვა წლებში განსხვავებული დინამიკაა. თუმცა, მართლაც, ბოსტნეულის ექსპორტი ხილზე ნაკლებია, რადგანაც დღეს ქვეყანას ბოსტნეულის წარმოების ნაკლები სიმძლავრეები აქვს.
შესაბამისად, საქართველოში არ იწარმოება იმდენი ბოსტნეული, რომ ექსპორტზე გავიდეს. ყოველ შემთხვევაში სტაბილურად და დიდი რაოდენობით.
მთლიანობაში დარწმუნებული ვარ, რომ მოვა დრო, როდესაც საქართველოში ბოსტნეულის წარმოება იმ დონეზე გაიზრდება, რომ ექსპორტი ისეთივე აქტიური იქნება როგორც ხილის სეგმენტში.
ცნობისთვის - საქართველოს სტატისტიკის სამსახურის ინფორმაციით, 2020 წლის 3 კვარტალში ხილის ექსპორტმა 95 მლნ. დოლარი შეადგინა, მათ შორის ყველაზე მსხვილი საექსპორტო პროდუქტი თხილია - 48 მლნ. დოლარი.
ამავე პერიოდში ბოსტნეულის ექსპორტმა 8 მლნ. დოლარი შეადგინა.
east-fruit.com
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ
გიორგი ხანიშვილი
