საქართველოში ჟოლოსა და მაყვლის ღია ცის ქვეშ გაშენების ტენდენცია შეინიშნება, რაც კენკრის ახალი ბაზრისთვის ცუდი არჩევანია. ამის შესახებ EastFruit-ს პორტუგალიელმა აგრონომმა და კენკრის წარმოების სპეციალისტმა, ჯორჯე დუარტემ განუცხადა. მისი თქმით, ღია გრუნტის კენკრა მხოლოდ გადამამუშავებელ სექტორში იყიდება და ახალი ბაზრისთვის უვარგისია, რადგან გარე კულტივირება ნაყოფის სხვადასხვა დაავადებასა და მზისგან დამწვრობას იწვევს.
„კლიმატთან დაკავშირებული ყველა ეს პრობლემა წარმოების შესაძლებლობებსა და მომგებიანობას ამცირებს,“ - ამბობს ექსპერტი.
მისი თქმით, ახალი ბაზრის კენკრა სპეციალურ გვირაბებში უნდა მოიყვანონ, რათა წვიმისგან, მზის პირდაპირი სხივებისგან, მავნებლებისა და დაავადებებისგან იყოს დაცული.
ამასთან, ჯორჯე დუარტე მიიჩნევს, რომ ქართველმა ფერმერებმა მაყვლისა და ჟოლოს ისეთი ძველი ჯიშები, როგორიც Nova, Caroline, Himbo Top და Tulamagic-ია, ახალი ჯიშებით უნდა ჩაანაცვლონ. მითუმეტეს, ახლახან USAID-ის სოფლის მეურნეობის პროგრამამ მწარმოებლებს წარუდგინა ახალი ჯიშები, როგორიც არის, მაგალითად, Primocane Amira. ის ადრეული ჯიშია და შემოდგომაზე და გაზაფხულზე იკრიფება.
„ადრეული ჯიშები მნიშვნელოვანია, რადგან საქართველოს იმ რეგიონებში, სადაც ჟოლო და მაყვალი იზრდება, ზაფხული ცხელია. ტემპერატურა 30 გრადუსზე მაღლა ადის, ტენიანობა კი მცირდება და ზაფხულში 50%-ზე დაბლაც ჩამოდის. ეს პირობები კენკრისთვის არახელსაყრელია,“ - აცხადებს დუარტე.
ამრიგად, იდეალური იქნება საქართველოში ჟოლო და მაყვალი გაზაფხულზე და შემოდგომაზე, გვირაბებსა და დაჩრდილულ ბადეებში გაშენდეს, რაც ხარისხსა და მოსავალს გაზრდის.
პორტუგალიელი აგრონომი ფერმერებს, ასევე, ურჩევს, რომ ჰექტარზე მეტი ნერგი დარგონ. როგორც წესი, ჰექტარზე 12-დან 16 ათასამდე ბუჩქი ირგვება, საქართველოში კი ეს რიცხვი 6-7 ათასს შეადგენს. საქართველოში დღეს არსებულ სისტემას აშშ-სა და ევროპაში 20-30 წლის წინათ იყენებდნენ, როცა ფერმერებს უფრო მეტი ადგილი ჰქონდათ ნარგავებს შორის, რადგან ისინი ჩალიჩებით მოჰყავდათ, დღეს კი ევროპაში მეტრზე 3-დან 4 ბუჩქი ერთი მთლიანი ნარგავის სახით მოჰყავთ, რასაც თან დამხმარე სისტემა ერთვის.
„დამხმარე სისტემას ქართველი მწარმოებლებიც იყენებენ, მაგრამ მცენარეთა შორის მანძილი 0.75 ან 1 მეტრია მაშინ, როცა 0.25 ან 0.33 მეტრი უნდა იყოს,“ - ამბობს დუარტე.
რაც შეეხება მოსავლის აღებას, მაგალითად, პორტუგალიაში ახალი ბაზრისთვის განკუთვნილი მაყვალი საათში 3-4 კგ, გადასამუშავებელი მაყვალი კი საათში 10-12 კგ იკრიფება. ექსპერტის თქმით, გადამუშავებისთვის განკუთვნილი კენკრა ფერმერებს შეუძლიათ, შედარებით დიდი ხნით გააჩერონ ბუჩქზე და ჯერ ახალი ბაზრის მომხმარებელზე გათვლილი მოსავალი დაკრიფონ, დარჩენილი გადასამუშავებელი კენკრა კი მანქანებით ერთბაშად აიღონ. ეს ისედაც დეფიციტური მუშახელის ხარჯებს შეამცირებს.
ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ადგილობრივი და რუსეთის მსგავსი მეზობელი საექსპორტო ბაზრებისთვის, აგრეთვე, აღმოსავლეთ ევროპისთვის მაყვლისა და ჟოლოს ძველი ჯიშებიდან ყველაზე საინტერესო ჯერ კიდევ არის Tulameen-ის, Glen Ample-ის, Imara-ს, Kweli-სა და Mapema-ს ჯიშები. თუმცა გრძელი ექსპორტისთვის უმჯობესია ახალი ჯიშების მოშენება, როგორიც არის Amira, Lagorai, Wengi, Optima, Enrosadira, Kwanza, Eros და Clarita, რადგან ისინი გრძელვადიან შენახვას უძლებენ.
როგორც პორტუგალიელი აგრონომი აცხადებს, მაყვლისა და ჟოლოს საუკეთესო ჯიშების უმეტესობა ლიცენზირებულია. მათ მხოლოდ ლიცენზირებული სელექციონერი კომპანიები, მათ შორის Driscolls, Berry World, ABB Breeding და Planasa ყიდიან.
„ჟოლოს ან მაყვლის ნერგები დარგვამდე, მინიმუმ, 6 თვით ადრე შეუკვეთეთ. თუ თებერვალ-მარტში ნაყოფისთვის უკვე მწიფე ნერგების დარგვა გსურთ, თქვენ ეს მცენარეები დარგვამდე, მინიმუმ, 9-12 თვით ადრე უნდა შეუკვეთოთ,“ - აცხადებს ჯორჯე დუარტე.
პორტუგალიელი აგრონომი საქართველოში USAID-ის სოფლის მეურნეობის პროგრამით, კერნკრის ქართველი მწარმოებლების კონსულტაციისთვის მოიწვიეს. 2020 წელს გამართული რამდენიმე ონლაინ სემინარის შემდეგ, ხორხე დუარტემ საქართველოში, მიმდინარე წლის აპრილსა და ივლისში, კენკროვანი პლანტაციები ორჯერ მოინახულა. მას მაროკოში, ეგვიპტეში, რუმინეთში, ესპანეთში, იტალიასა და თურქეთში კენკროვან კულტურებთან მუშაობის დიდი გამოცდილება აქვს.
bpn.ge
ჟოლო
