ფოთის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის (თიზ) გენერალური დირექტორი დავით ებრალიძე “კომერსანტთან” 2021 წელს აჯამებს და აცხადებს, რომ მთავარი გამოწვევა მიმდინარე პანდემია და პანდემიით გამოწვეული თანმხლები ფაქტორები იყო, რაც აისახა ტვირთების ტრანსპორტირების ღირებულების გაზრდაზე და გარკვეული პროექტების შეჩერებაზე.
„კომპანიებს ხელახლა მოუწიათ მშენებლობისა და სამშენებლო მასალების ღირებულებების გადაანგარიშება, ასევე ტვირთების საბოლოო ადრესატამდე მიწოდების ფასების დაანგარიშება, რამაც, რა თქმა უნდა, იმოქმედა არა მხოლოდ არსებული პროექტების განვითარების პროცესებზე, ასევე ახალი კომპანიების მოზიდვაზე. წლის განმავლობაში შეფერხდა არაერთი პროექტის განვითარება, კომპანიას, რომელსაც უკვე დაწყებული ჰქონდა მიწის მოსამზადებელი სამუშოები, დღემდე არ განუახლებია სამშენებლო პროცესი, რადგან პროექტის განვითარებისთვის ერთ-ერთი მნიშნელოვანი საკითხი, რაც გახლდათ თანამშრომლების ჩინეთში გაგზავნა და მათი გადამზადება, შეუძლებელი გახდა არსებული რეგუალციების და შეზღუდვების ფონზე, შესაბამისად ისინი კვლავ მოლოდინის რეჟიმში არიან. ასევე შეფერხდა თანამშრომელების მობილიზება/გადამზადება და პროექტის ჩაშვება თიზ-ის კიდევ ერთ საწარმოში, რომელმაც 2020 წელს დაასრულა შიდა სარემონტო სამუშაოები და მანქანა-დანადგარების მონტაჟი”, - აღნიშნა დავით ებრალიძემ.
მისი განცხადებით, 2021 წელს თიზ-ში რამოდენიმე პროექტი ინიცირდა, მათ შორის ტექსტილის ორი საწარმო გაიხსნა და დასრულდა სპილენძის კონცენტრატების ტერმინალის მშენებლობასთან დაკავშირებით მოლაპარაკებები.
„მიუხედავად ასეთი რთული მდგომარეობისა და ქვეყნაში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების შემცირებისა, 2021 წელს ფოთის თიზ-მა შეძლო ორი ახალი მცირე საწარმოს გახსნა. ერთ-ერთი გახლავთ პოლონური ინვესტიციით შექმნილი ტექსტილის საწარმო, რომელიც კერავს სპორტულ აქსესუარებს, კერძოდ კარტინგის ჩაფხუტების შლემებს. დღეისათვის საწარმოში 35 ადგილობრივია დასაქმებული. რაც შეეხება მეორე საწარმოს, ასევე გახლავთ ტექსტილის ქარხანა, რომელიც უკრაინული ინვესტიციით დაფუძნდა და რომელიც თიზ-ში ქალის თეთრეულსა და სპორტულ ტანსაცმელს კერავს. ამ ეტაპზე საწარმოში დასრულებულია მანქანა-დანადგარების მონტაჟი და ადგილობრივი კადრების მოძიება-გადამზადება. დღეის მდგომარეობით დასაქმებულია დაახლოებით 20-მდე ადგილობრივი. ეტაპობრივად საწარმო განახორციელებს ახალი მიმართულებების განვითარებას პროდუქციის ასორტიმენტის გაზრდის თვალსაზრისით, სადაც დამატებით მოხდება ადგილობრივი კადრების დასაქმება.
ასევე დავასრულეთ მოლაპრაკების პროცესი სპილენძის კონცენტრატების ტერმინალის მშენებლობასთან დაკავშირებით, რომელიც 1 ჰა მიწის ნაკვეთზე განთავსდება. ტერმინალი მოეწყობა სრული ტექნიკური უსაფრთხოებისა და გარემოსდაცვითი რეგულაციების გათვალისწინებით.
გამოწვევების ფონზე, შევძელით ასევე გვეზრუნა თიზ-ის შიდა ტერიტორიის ინფრასტრუქტურის განვითარებაზე, განხორციელდა არაერთი ინფრასტურქტურული სამუშაო, კერძოდ გაფართოვდა სარკინიგზო-საბაჟო ტერმინალი და აღნიშნული ტერმინალის ზედაპირი სრულად შეიცვალა ფიბრობეტონით. ასევე განახლდა მთავარი საბაჟო ტერმინალი, სადაც მოეწყო ფიბრობეტონის საფარი, განახლდა შიდა გზები და მოეწყო სანიაღვრე სისტემა. აღნიშნულის ფონზე გაიზარდა რკინიგზის ტვირთბრუნვა და თიზ-ის ტერიტორიაზე განხორციელდა არაგაბარიტული ტვირთების მიღება/გაფორმება”, - განმარტა ებრალიძემ.
ფოთის თიზი 2009 წელს, ფოთში, ნავსადგურის ყოფილი ექსტენსიური განვითარების ზონის ტერიტორიაზე (300 ჰა), 99 წლის ვადით შეიქმნა. თიზის ორგანიზატორი არაბული კომპანია „რაკია საქართველო თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა“ იყო.
2016 წელს არაბულმა ინვესტორმა, „რაკიამ“ ფოთის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის 85%-იანი წილი სახელმწიფოს გადასცა. ამის მიზეზად შეუსრულებელი ვალდებულებები სახელდებოდა. „რაკიამ“ ვერ შეასრულა თიზის განვითარებისთვის ნაკისრი ვალდებულებები, რისთვისაც დაეკისრა პირგასამტეხლო, რომლის ჩამოწერის სანაცვლოდ ინვესტორმა თიზის საკონტროლო პაკეტის 85% სახელმწიფოს გადასცა.
2017 წლის სექტემბერში ფოთის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის 75%-იანი წილი ჩინურ კომპანია China Energy Company Limited-ს (CFFC) გადაეცა. CFFC ერთ-ერთი უმსხვილესი ჩინური კონგლომერატია, რომელიც ენერგეტიკის, საფინანსო, სავაჭრო სფეროში საქმიანობს.
დღეს შპს „ფოთის თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონას“ ჰყავს სამი მესაკუთრე და ესენია: საქართველოს მთავრობა - 10 %, არაბული კომპანია „რას ალ ხაიმას საინვესტიციო ორგანო“ (სახელმწიფო ორგანო) - 15% და ჩინური კომპანია შპს სი ი ეფ სი (ევრო-აზიური) – 75 %.
ნინო თამაზაშვილი