სუეცის არხში მოძრაობა უკვე სრულად აღდგა, თუმცა, ამ ინციდენტმა დაადასტურა, რომ მსოფლიო ეკონომიკას საზღვაო გადაზიდვების რთული სისტემა ამოძრავებს და მილიარდობით ადამიანი ამ მექანიზმის ყველა მცირე ჭანჭიკის გამართულ მუშაობაზეა დამოკიდებული.
თუმცა, ამას არავინ ყურადღებას არ აქცევს, სანამ რაღაცა არ მოხდება.
1975 წელს სუეცის არხს დღე-ღამეში საშუალოდ 26 ხომალდი კვეთდა, 2019 წლისთვის კი ეს მაჩვენებელი 51-მდე გაიზარდა. თანაც, თუ 1975 წელს ტვირთების საშუალო მოცულობა 2540 ტონა იყო, 2019-ში 3 307 გახდა.
„იმათ, ვინც ამ დარგში მუშაობს, საცობი სუეცის არხში სულაც არ გაკვირვებიათ. ჩვენ წლების მანძილზე ვაფრთხილებთ ყველას, რომ ასეთი შემთხვევები აუცილებლად გახშირდება, რადგანაც საკონტეინერო ხომალდების ზომა და ტევადობა წლიდან წლამდე იზრდება. რაც უფრო დიდია გემი, მით მეტია მისი გაჭედვის რისკი. 10 წლის წინ ყველაზე დიდ სატვირთო ხომალდებზე 10 000 კონტეინერი ეტეოდა, დღეს კი 20 000-ზე მეტი“, - განაცხადა რისკების შემფასებელი საკონსულტაციო კომპანიის Control Risks-ის დირექტორმა კორმაკ მაკგარიმ.
სუეცის არხზე სატვირთო ნაოსნობის 12% მოდის და ეს მაშინ, როდესაც გლობალურ მასშტაბებში საქონლის გადაზიდვების 80% სწორედ ზღვაზე მოდის და მხოლოდ დანარჩენი 20% რკინიგზაზე, ხმელეთზე და ჰაერზე.
თუმცა, სტაბილურ საზღვაო გადაზიდვებს არხებში საცობების გაჩენის გარდა, სხვა საფრთხეებიც ემუქრება.
„ძალიან ბევრი სხვადასხვა ტიპის ინციდენტი ხდება, ოღონდ ისე, რომ მათ შესახებ არავინ არაფერი იცის. მაგალითად, გვინეის ყურეში მეკობრეები გააქტიურდნენ. რამდენიმე დღის წინ სპარსეთის ყურეში ისრაელში მიმავალ ავტომობილმზიდს ვიღაცამ სარაკეტო ცეცხლი გაუხსნა. მსოფლიოში ბევრი ლოკალური კონფლიქტი მომდინარეობს და ამ დროს სატვირთო გემები თავდასხმის მსხვერპლი ხშირად ხდებიან“, - განაცხადა საერთაშორისო სადაზღვევო კომპანია Willis Towers Watson-ს ექსპერტმა სემ ლოკვუდმა.
კიდევ ერთი პრობლემაა - მეზღვაურები, რომელთა ბედი მსოფლიოში მომხმარებელთა უმრავლესობას საერთოდ არ ადარდებს. დღეს სავაჭრო ხომალდებზე 1,7 მლნ. მეზღვაური მუშაობს. მათი უმრავლესობა ჩინეთიდან, რუსეთიდან და უკრაინიდანაა. ასევე ბევრია ფილიპინელი და ინდიელი
.
სუეცის არხში გაჭედილი იაპონური კონტეინერმზიდის ეკიპაჟი თითქმის მთლიანად ინდოეთის მოქალაქეებისგან შეადგენს.
„ოფიცრები როგორც წესი კარგად განათლებული ევროპელები არიან და მათი ანაზღაურებაც შესაბამისია. რასაც ვერ ვიტყვით რიგით მეზღვაურებზე - მათი ცხოვრება და მუშაობა ძალიან მძიმეა, ხელფასი კი დაბალი. მეზღვაურების მცირე ანაზღაურებაა ერთ-ერთი ფაქტორი, რომლის წყალობითაც მომხმარებლები შედარებით იაფ საქონელს იღებენ, მეზღვაურებს ღირსეული ხელფასები რომ ჰქონდეთ, ტვირთის ტრანსპორტირებაც დღევანდელთან შედარებით საგრძნობლად ძვირი იქნებოდა“, - თვლის ლოკვუდი.
დღეს მსოფლიო კრიტიკულადაა დამოკიდებული ჩინელ, რუს და უკრაინელ მეზღვაურებისადმი , რომელთა მძიმე შრომა არასათანადოდ ფასდება. რა იქნება, ხვალ მათ ნახევრად მონურ სამუშაოზე უარი რომ განაცხადონ? მსოფლიო სატრანსპორტო სისტემას დიდი კოლაფსი მოელის.
2017 წელს მსოფლიომ გაფრთხილება მიიღო იმაზე, თუ როგორი იქნება ცხოვრება სადღეღამისო და უწყვეტი საზღვაო გადაზიდვების გარეშე, რუსულმა კიბერშეტევამ უკრაინის წინაამღდეგ რამდენიმე მსხვილი სატრანსპორტო კორპორაციის მუშაობის პარალიზება მოახდინა, მათ შორის იყო მსოფლიოს უმსხვილესი საზღვაო გადამზიდავი დანიური A.P. Moller Maersk.
წარმოიდგინეთ მსგავსი შეფერხებები, ოღონდ უფრო დიდ მასშტაბებში, ხვალ კრემლმა მსოფლიოს ქაოსში ჩაძირვა რომ მოისურვოს, მას შეუძლია აუკრძალოს რუს მეზღვაურებს უცხოურ ხომალდებზე მუშაობა. იგივეს გაკეთება ჩინეთსაც შეუძლია.
გარდა ამისა, ორივე ქვეყანას GPS სიგნალების დახარვეზება შეუძლიათ, რის გამოც, ხომალდი შესაძლოა მტრულად განწყობილი ქვეყნის ტერიტორიაზე აღმოჩნდეს.
ხვალ თუ ყველა მეზღვაური ერთიანობას გამოიჩენს და თავისი შელახული უფლებებისთვის ბრძოლას და გაფიცვებს დაიწყებს, ნაოსნობა გაჩერდება. ან წარმოიდგინეთ, დღეს მსოფლიო ნაოსნობა სულ რამდენიმე არხზეა დამოკიდებული - სუეცი, პანამა, მალაკის ყურე, ლა-მანში, დაბლოკეთ მათ შორის თუნდაც ერთ და მსოფლიო ვაჭრობას კოლაფსი ელის.
რა თქმა უნდა, ეს არ ნიშნავს, რომ რიგითმა მოქალაქეებმა სატვირთო ხომალდების გადაადგილებას თვალი უნდა ადევნოს, უბრალოდ ყველა, თუნდაც ერთი წუთით უნდა დაფიქრდეს რა შრომა და ტექნოლოგიებია საჭირო ამ რთული ლოგისტიკური სისტემის გამართული მუშაობისთვის. კიდევ იმაზე, თუ რა ძალისხმევაა საჭირო იმისთვის, რომ თქვენს მიერ Amazon-ზე შეკვეთილი საქონელი სახლში დროულად მოგივიდეთ.
foreignpolicy.com
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ
ნაოსნობა
