14 სექტემბერს BP-მ ნავთობის ბაზრის მიმოხილვის შედეგები გამოაქვეყნა, რომლის მიხედვითაც შავი ოქროს მოხმარების პროგნოზი კიდევ ერთხელ შემცირდა. ანგარიშის თანახმად, მოხმარების პიკი უკვე გადავლილია ან უახლოეს დროში გადაივლის. 3 წარდგენილი სავარაუდო სცენარიდან 2 ნავთობზე მოთხოვნის რადიკალურ, თითქმის 2-ჯერ შემცირებას 2020 წლისთვის ვარაუდობს. ამის ერთ-ერთი მიზეზია ელექტროტრანსპორტის სწრაფი განვითარებაა, სკუტერებით დაწყებული ავტობუსებით დამთავრებული. თითქის ყველა ავტოკონცერნი უახლოეს წლებში ელექტრომობილების წარმოების დაწყებას და გაყიდვების მთლიან მოცულობაში ამ ტიპის მანქანების წილის 30-50%-მდე გაზრდას გეგმავს.

საერთაშორისო ინიციატივას, რომელიც 10-20 წლის შემდეგ წვის ძრავზე მომუშავე ავტომობილების სრულ აკრძალვას გულისხმობს, სულ უფრო მეტი ქვეყანა უერთდება. ცხადია, ბენზინის და დიზელის ავტომობილების რაოდენობის შემცირება თავისთავად, ნავთობპროდუქტებზე მოთხოვნასაც შეამცირებს. ასევე ეკოლოგიური სტანდარტებიც გამკაცრდება, რაც „მწვანე ენერგეტიკის“ სტიმულირებასთან ერთად, თხედავი საწვავის ეკოლოგიურად სუფთა ენერგიით ჩანაცვლების პროცესს მნიშვნელოვად დააჩქარებს.

ნავთობზე მოთხოვნის შემცირება მომპოვებელი ქვეყნების წინაშე ეკონომიკების გადაწყობის საკითხს მთელი სიმწვავით დააყენებს. შესაძლოა მათ შეთანხმება მოახერხონ და მოპოვების მუდმივი შემცირების და შესაბამისად, ფასის შენარჩუნების გზით წავიდნენ. თუმცა, საბოლოოდ მკვეთრად ჩამოყალიბებულ ტენდენციას ეს ვერ შეცვლის. თანაც ნავთობზე ფასების ხელოვნური შეკავების დროს ყველაზე მოგებული ამერიკა რჩება, რომელიც ამ დარგში ყველაზე მოწინავე ტექნოლოგიებს ფლობს.

როგორც ჩანს, მომპოვებელ ქვეყნებს ალტერნატიულ სტრატეგიაზე ფიქრი მოუწევთ - კონკრეტულად კი, ბაზრის შენარჩუნებაზე დაბალი ფასების პირობებში. ეს შეამცირებს ფიკალის ნავთობის მოპოვების რენტაბელურობას და მისცემს ისეთ ქვეყნებს, როგორც რუსეთი ან საუდის არაბეთია, ბაზარზე საკუთარი წილის შენარჩუნების საშუალებას. ასეთი ფასია 30-40 დოლარი ბარელზე, ის მომპოვებელ ქვეყნებს საბიუჯეტო ვალდებულების მეტ-ნაკლებად შესრულების შესაძლებლობას აძლევს და ამავე დროს ნაკლებად მომგებიანია ამერიკული ფიკალის ინდუსტრიისთვის. ცალსახაა, რომ ძველ შემოსავლებთან დაბრუნებაზე ფიქრი უკვე ზედმეტია. ნავთობის მოპოვების და გადამუშავების უკვე არსებული სიმძლავრეებს მოთხოვნის მთლიანად დაკმაყოფილებისთვის სრულიად საკმარისია. მაშინც კი, თუ რეალობასთან უფრო ახლო სიმპტომური სცენარები აღმოჩნდება.

შიშები იმის თაობაზე, რომ კაცობრიობას შესაძლოა ნავთობის არსებული მარაგები არ ეყოს უკვე დიდიხანია წარსულს ჩაბარდა. ოქროს ხანა ნავთობ-ინდუსტრიისთვის სერვის-კომპანიებით დაწყებული სატანკერო ნაოსნოსო პერატორებით დამთავრებული, უკვე დასრულდა. კომპანიები და ეკონომიკის დარგები, რომლებიც არ ვითარდებიან, ინვესტორებს არ მოსწონთ, ამიტომაც, ინტერესი ნავთობმოპოვებაში ფულის დაბანდებისადმი დღეს უკვე მცირდება. ბრიტანულ ენერგოგიგანტს თუ დავუჯერებთ, უახლოეს 10-20 წელიწადში ფულის ნაკადი მზის და ქარის ენერგეტიკაში წავა.

Forbes.com

თენგიზ აბლოთია