ბელორუსიაში პროტესტის დროს ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მოვლენა სახელმწიფო საწარმოში, მინსკის ტრაქტორმშენებელ ქარხანაში მოხდა.
„ყველაფერში გავერკვევით, ცოტა უნდა მოვითმინოთ,“ - მიმართა პრეზიდენტმა მუშებს, ისინი კი საპასუხოდ სკანდირებდნენ - „მატყუარა! წადი!“.
ლუკაშენკოს რეჟიმი იმის მთავარი მიზეზია, რატომაც ბელორუსია საერთაშორისო ინვესტორების მარშრუტებში არ ფიგურირებს. ის ისე მართავს თავის ქვეყანას, თითქოს საბჭოთაკავშირი ჯერ არ დაშლილა და ეკონომიკური სისტემის ლიბერალიზაციას ეწინაამღდეგება.
სახელმწიფო საწარმოებზე, მათ შორის მინსკის ტრაქტორმშენებელ ქარხანაზე მოდის ქვეყნის 60-მილიარდიანი ეკონომიკის 70%. ამ ქარხნების მუშების აჯანყება პრეზიდენტის წინაამღდეგ პროტესტში გადამწყვეტი მომენტი გახდა. თუმცა, მეორე მხარეც არის - რეჟიმის შეცვლის შემთხვევაში მათი ბედი გაურკვეველი იქნება, მათ შორის ბევრი მოძველდა და მათი მოდერნიზაციისთცის საჭირო თანხები მოსალოდნელ მოგებაზე მეტი აღმოჩნდება. თუმცა, ნაწილი საკმარისად თანამედროვე და გამართულია იმისთვის, რომ პოლიტიკური ხელმძღვანელობის შეცვლის შემთხვევაში უცხოელი ინვესტორები მოიზიდოს.
მსხვილი სახელმწიფო ნავთობგადამამუშავებელი საწარმო «Белнефтехим»-ის ბრუნვა წელიწადში 7 მლრდ. დოლარია, მისი პროდუქცია კი ექსპორტზე 70 ქვეყანაში გადის. გარდა ამისა, ის არის ევროპის რუსული ნავთობით მომარაგების ინფრასტრუქტურის კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ნაწილი.
კიდევ ერთი სახელმწიფო კომპანია - «Беларуськалий», რომელზეც მოდის სასუქების წარმოებისთვის აუცილებელი კალიუმის ბაზრის 20%, ხოლო მისი წლიური ექსპორტი 2,7 მლრდ. დოლარია.
«БелАЗ» კი არის სამთომომპოვებელი აღჭურვილობის და მძიმე სატვირთო მანქანების უმსხვილესი მწარმოებელი მსოფლიოში.
ბელორუსია ასევე ერთ სულ მოსახლეზე რძის ნაწარმის უმსხვილესი ექსპორტიორია მსოფლიოში.
ეს ინდუსტრია შესაძლოა ძალიან მიმზიდველი აღმოჩნდეს ევროპელი და ამერიკელი ინვესტორებისთვის. თუმცა, მათ კონკურირება რუსებთან და ჩინელებთან მოუწევთ. მოსკოვი ბელორუსიას შეღავათიან ფასებში ნავთობს აწვდის და შემდეგ ევროპაში ნედლეულიდან წარმოებული ბენზინი და დიზელი საბაზრო ფასებში იყიდება. მოგებას კი მინსკი ჯიბეში იდებს.
თანაც, 2 ქვეყანას შორის მჭიდრო ეკონომიკური კავშირები ათწლეულებს ითვლის, ამიტომაც ბუნებრივია, რომ ინვესტორთა რიგში რუსები პირველ ადგილზე იქნებიან. თავისი ინტერესი ჩინეთსაც აქვს, ბოლო წლებში პეკინი ბელორუსიაში მსხვილი ინვესტორი იყო და მის გეოგრაფიულ მდებარეობას რუსეთსა და ევროპას შორის სათანადოდ აფასებდა.
ისეთი ჩინური გიგანტები, როგორც Huawei და ZTE-ია მსხვილ ინვესტიციებს დებდნენ ქვეყანაში, ხოლო ჩინურმა ავტომწარმოებელმა Geely -მ ქარხანა მინსკში ააშენა.
თუმცა დასავლური ინვესტორებისთვის საუკეთესო ადგილი ბელორუსიაში არის მაღალი ტექნოლოგიების პარკი, მინსკის გარეუბანში.პარკი 2015 წელს შეიქმნა და იქ ქვეყნის ტექნიკური უმაღლესი სასწავლებლების საუკეთესო კურსდამთავრებულები მუშაობენ. ეს საინჟინრო პოტენციალი საბჭოთა კავშირის დროინდელი გადაწყვეტილების მემკვიდრეობაა. სწორედ ბელორუსიაში შეიქმნა სსრკ-ში ყველაზე მაღალტექნოლოგიური მრეწველობა და მისთვის შესაბამისი სამეცნიერო-სასწავლო ბაზა.
დღეს ტექნოპარკში რეგისტრირებულია 700 კომპანია და ეს 3-ჯერ მეტია, ვიდრე 2017 წელს. მაღალი ტექნოლოგიების სექტორის წვლილი ბელორუსიის ეკონომიკაში 2018 წელს 5,5% იყო, პროგნოზების მიხედვით, 2023 წელს ეს მაჩვენებელი 10%-მდე გაიზრდება.
სავარაუდოდ, ლუკაშენკოს წასვლის და ეკონომიკის გახსნის შემთხვევაში სწორედ IT-სექტორი გახდება ბელორუსიის ეკონომიკის მამოძრავებელი ძალა.
Financial times.com
თენგიზ აბლოთია