მეთხილეობის სფეროში ბოლო წლებში მიღწეული წარმატების - მოსავლიანობის ზრდის, ფაროსანას დამარცხების და გაზრდილი ექსპორტის მიღმა არის რამდენიმე პრობლემა, რასაც ფერმერების დიდი უმრავლესობა ჯერჯერობით ვერ უმკლავდება. როგორც ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში მცხოვრები ფერმერი თორნიკე ბესელია ,,კომერსანტს“ უყვება, მუშახელის სიმცირის, ასევე მექანიზაციის არქონის გამო სამუშაო პროცესი თითქმის მთლიანად ხელით სრულდება, რაც საწარმოო პროცესს ახანგრძლივებს და ხარისხზეც ნეგატიურად აისახება.

,,თხილის შეგროვებიდან დაწყებული, დაბინავებამდე, თითქმის მთელი პროცედურა ხელით სრულდება. გამონაკლისია თხილის გარჩევა, რომელზეც  ძირითადად ტექნიკა მუშაობს, მაგრამ 100%-ით ვერც ის ასრულებს სამუშაოს, აქაც გვიწევს შრომა. ასე ვშრომობდი 20-25 წლის წინ და ახლაც, პრაქტიკულად არაფერი შეცვლილა. მართალია, რეგიონში საშრომი და სასაწყობო მეურნეობა არის, მაგრამ სულ რამდენიმეა და მოსახლეობის უმეტესობას საჭირო ტექნიკაზე ხელი არ მიუწვდება. ამასთან, პრობლემაა მუშახელი. თხილის მოსავლის აღება საკმაოდ შრომატევადია და საჭიროებს რამდენიმე ადამიანის ჯგუფურ მუშაობას, რაც 2-3 სულიანი ოჯახისთვის რთულია, ამიტომ მუშახელის დაქირავება გვიწევს. ეს კი დიდი პრობლემაა, 10 დღე ვუცდიდი მკრეფავებს, 50 ლარი გადავიხადე, ზოგმა ხალხი ამ ფასადაც ვერ დაიქირავა, ახლაც რიგში არიან“, - აცხადებს თორნიკე ბესელია.

თხილის მწარმოებელთა ასოციაციის ხელმძღვანელის, გიორგი თოდუას ინფორმაციით, ამ ეტაპზე მოსავლის 80% დაბინავებულია და სამუშაოები მომდევნო 2 კვირაში დასრულდება. რაც შეეხება გამოწვევებს, თოდუა ადასტურებს, რომ ტექნოლოგიურად ჯერ კიდევ არის ჩამორჩენა, რომლის მოგვარებაც მეთხილეობაში ხელით შრომის საჭიროებას საგრძნობლად შეამცირებს.

,,ვერ ვიტყვით, რომ დარგი არ ვითარდება, პრობლემა არსებობს, მაგრამ გარკვეული სიახლეებიცაა, რაც სახელმწიფოს და საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციების მხარდაჭერით ხორციელდება. პირველ რიგში, ეს არის ირიგაციის სისტემის დანერგვა, რაც მეთხილეობაში არ იყო და ახლა მკვიდრდება. თანამედროვე მიდგომა გულისხმობს მუშა ხელის ჩართულობის შემცირებას, რათა ხელით შრომა დიდწილად ტექნიკით ჩანაცვლდეს, ამ მხრივ ყველაზე მეტი პრობლემა თხილის საშრობი და შემნახველი ტექნიკის დანერგვაა, რაშიც USAID გვეხმარება. დასაწყობება მნიშვნელოვანია, რათა ხარისხი არ დაიკარგოს. ცნობიერების ამაღლება, ორგანიზებულობა, ჯგუფების შექმნა, ბანკების და სავაჭრო ობიექტების ჩართვა, საშრობების გამართვა, დასაწყობება და რეალიზაცია - მთელი სტრუქტურაა, რასაც ვაკეთებთ, მაგრამ ყველას ჯერჯერობით ვერ გასწვდება. როდესაც ფერმერი წარმატებულია, ამ ყველაფერს მეტნაკლებად ახერხებს, მაგრამ საკმარისია მცირედით მოადუნოს ყურადღება, რომ შედეგზე აისახება. ასეთი მაგალითებიც გვაქვს“, - ამბობს თოდუა ,,კომერსანტთან“ საუბარში.

მისი თქმით, ფერმერების 90% თხილს კუსტარულად აშრობს, რაც ხარისხზე უარყოფითად აისახება.

,,მეტი საშრობია ასაშენებელი. სახლის პირობებში, მზის გულზე შრება პროდუქტი. ზოგჯერ ტემპერატურა 40 გრადუსს აჭარბებს, ეს კი ხარისხს აფუჭებს. მეთხილეების 90% მოსავალს ჯერჯერობით კუსტარულად აშრობს. თუმცა, მომდევნო წლებში ეს პრობლემა მნიშვნელოვნად მოგვარდება, სწორედ ამაში გვეხმარება USAID, მთავარი გამოწვევა მაინც ტექნოლოგიური ჩამორჩენის დაძლევაა“, - განაცხადა თოდუამ.

ამასთან, როგორც მან აღნიშნა, თხილის ბაღის გაშენების რამდენიმე მეთოდოლოგიაა, რასაც თეორიულ დონეზე განიხილავენ, მაგრამ პრაქტიკაში ჯერჯერობით არ განხორციელებულა. ერთ-ერთი ასეთი ხორვატიული მეთოდია, რომელიც ინოვაციურად ითვლება და შესაძლებელს ხდის 1 ჰა-ზე არა 500, არამედ 1000 ნერგის დარგვას, მაგრამ ჯერჯერობით არ არის ქართულ პრაქტიკაში გამოყენებული.

ცნობისთვის, 2021 წლის 7 თვეში საქართველომ საერთაშორისო ბაზრებზე 6 ათას ტონაზე მეტი – $35.4 მილიონის ნაჭუჭიანი (435 ტონა) და ნაჭუჭგაცლილი (5.6 ათასი ტონა) თხილი გაყიდა.

საქართველო თხილის წარმოებით მსოფლიოში მესამე ადგილზეა და რამდენიმე წელიწადში მეორე ადგილზე გადასვლის რეალური პერსპექტივა აქვს. დღეის მდგომაროებით თხილის წარმოებით მსოფლიო ლიდერი თურქეთია, ხოლო მეორე ადგილს იტალია იკავებს.

მარი ჩიტაია