რადიო კომერსანტის გადაცემაში „პროფესიონალები“ საქართველოს ენერგეტიკისა და წყალმომარაგების მარეგულირებელი ეროვნული კომისიის ტარიფებისა და ეკონომიკური ანალიზის დეპარტამენტის დირექტორი, გივი სანიკიძე სატარიფო რეგულირების პრობლემატიკასა და სიახლეებზე საუბრობს. მისი თქმით, მოქმედი სატარიფო მეთოდოლოგიების მთავარი პრინციპი სამართლიანი ტარიფების დადგენის უზრუნველყოფაა. რაც გულისხმობს მომხმარებლების დაცულობას მონოპოლიური ფასებისგან და მეორე მხრივ, ინვესტორებისთვის აუცილებელი დანახარჯების მიღებას.
„ტარიფების დაანგარიშება ხდება იმ დანახარჯების განსაზღვრით,რომელიც განაპირობებს შემოსავლების ფორმულირებას. ტარიფები უზრუნველყოფს ისეთი დანახარჯების ანაზღაურებას, როგორიცაა საოპერაციო საქმიანი უზრუნველყოფისთვის საჭირო საბრუნავი კაპიტალის ოდენობა, ნორმატიული დანაკარგების ღირებულება და ელექტროენერგიის,როგორც პროდუქტის ღირებულება. მოქმედი სატარიფო მეთოდოლოგია განსაზღვრავს თითოეული კომპონენტისგან გაანგარიშების პრინციპებს. მოსაზრება,რომ ჩვენ გვაქვს ენგურჰესი და იგი იაფიანი ენერგეტიკის წყაროა, სწორ ინტერპრეტაციას არ წარმოადგენს. ზუსტად სატარიფო მეთოდოლოგია იძლევა იმის საშუალებას,რომ მომხმარებელმა ცალსახად დაინახოს,თუ რა პრინციპებით დგინდება ტარიფები,“- აღნიშნავს გივი სანიკიძე.
ის ამბობს,რომ ყველა ცვლილება,რომელიც სატარიფო რეგულირების კუთხით ხორციელდება ეყრდნობა საერთაშორისო პრაქტიკას, რომელსაც ევროპელი პარტნიორები უზიარებენ საქართველოს.
„ჩვენ მაქსიმალურად ვცდილობთ,რომ დავხვეწოთ იგი და მივცეთ კომპანიებს იმის შესაძლებლობა,რომ მაქსიმალურად ეფექტურად მართონ თავიანთი დანახარჯები. მომხმარებელი მიიიღებს საიმედო და ხარისხიან მომსახურებას და ეს ეფექტური საქმიანობა, რომელსაც უზრუნველყოფს იგი, შემდგომში დადებითად აისახება ტარიფებზზე.
მაქსიმალურად ვეცადეთ,რომ თვალნათელი ყოფილიყო დანახარჯების აუდიტის წესი,რომელიც იძლევა იმის საშუალებას,რომ ორივე მხარემ, მომხმარებელმაც და ინვესტორმაც იცოდეს, რის საფუძველზე ხდება ტარიფების დადგენა და რომელი დანახარჯები აისახება ტარიფებში. ეს საკმაოდ წინ გადადგმული ნაბიჯი იყო. პროცესი კი გაუმჯობესებას და დახვეწას ექვემდებარება. ვგეგმავთ ინოვაციური მეთოდების შემოტანას სატარიფო რეგულირებაში.
ჩვენ მაქსიმალურად ხელს ვუწყობთ ინვესტიციების ასახვას ტარიფში. შევიმუშავეთ ინვესტიციების შეთანხმებისა და შეფასების წესი, სადაც გაიწერა ის რეგულაცბიები,რომელთა საშუალებითაც მოხდება საინვესტიციო პროექტების ასახვა ტარიფში,“- ამბობს გივი სანიკიძე.
მისი თქმით, უნივერსალური მიწოდება საჯარო მომსახურების სახეა, რომელიც მიეწოდება მხოლოდ საყოფაცხოვრებო მომხმარებლებსა და მცირე საწარმოებს და მას საქართველოს მთავრობა განსაზღვარავს შესაბამისი დადგენილებით.
„დღეს მოქმედი ლიცენზია გულისხმობს,როგორც ქსელურ საქმიანობას, ისე ელექტროენერგიის მიწოდებას რეგულირებული ფასით საბოლოო მომხმარებლისთვის. უნივერსალური მომწოდებელი ელექტროენერგიის შესყიდვა-გაყიდვას უზრუნველყოფს მომხმარებელზე.ბაზრის ეტაპობრივი გახსნა გულისხმობს არამარტო იმას,რომ მომხმარებლები გადადიან ეტაპობრივ ბაზარზე, არამედ ელექტროენერგიის მწარმოებლებიც. ეს გადასვლა თავისუფალ ბაზარზე ხდება პერიოდულად. საქართველოს მთავრობა განსაზღვრავს საჯარო მომსახურების ვალდებულებას კონკრეტული მწარმოებლებისთვის და მათ უდგენს ტარიფს.
მიმდინარე პერიოდში წარმოდგენილი სატარიფო განაცხადის ფარგლებში ხდება ყველა იმ კომპონენტის და მაჩვენებლის ანალიზი,რომელიც ამ სამი წლის განმავლობაში ფაქტობრივი გარემოებებით დადგა. მნიშვნელოვანი გამოწვევები იყო ეროვნული ვალუტის გაუფასურების კუთხით, რამაც ელექტროენერგიის შესყიდვის ღირებულების გაძვირება გამოიწვია, მათ შორის, სისტემის ოპერატორების დანადგარების გაძვირება.
როცა არ ხდება იაფიანი ჰიდრო რესურსების გამომუშავება იმ ოდენობით,რაც საჭიროა, შემოდის ძვირიანი ელექტროენერგია. 2020 წლის ყველაზე დიდი გამოწვევა არის პანდემია, რამაც კომერციულ სექტორში მოხმარების შემცირება გამოიწვია. ამ მოვლენით სისტემურმა ოპერატორებმა ვერ მიიღეს ის შემოსავალი,რაც დადგენილი იყო ტარიფებით. კომპანიებს კი დაუგროვდათ, ის ვერ მიღებული შემოსავალი,რომელიც აუცილებლად უნდა აისახოს შემდგომ ტარიფში და ამის ვალდებულებაა განსაზღვრული.
სატარიფო წარმოების პროცესი მაქსიმალურად გამჭირვალეა. საჯარო ინფორმაციას წარმოადგენს და იგი ხელმისწვდომია დაინტერესებული მხარეებისთვის. ნებისმიერს შეუძლია გამოითხოვოს სატარიფო განაცხადები,წარმოადგინოს თავიანთი მოსაზრებები და მონაწილეობა მიიღონ დისტანციურად საჯარო განხილვებში,“- ამბობს გივი სანიკიძე.