უპირობო საბაზო შემოსავლის კონცეფცია ბევრ კამათს იწვევს - მომხრეები მას საყოველთაო სიმშვიდის და ბედნიერების წყაროდ, კრიტიკოსები კი - არარეალიზებად ფინანსურ უტოპიად მიიჩნევენ.
გერმანიაში არასამთავრობო ორგანიზაცია „ჩემი საბაზო შემოსავალი“, ეკონომიკური კვლევების ინსტიტუტი, კიოლნის უნივერსიტეტი და მაქს პლანკის ინსტიტუტი თამამ ექსპერიმენტს იწყებენ. მისი მიზანია - უპირობო საბაზო შემოსავლის ადამიანებზე გავლენის შესწავლა.
ეს ქვეყნის პირველი მსგავსი ექსპერიმენტი არაა, თუმცა ის ყველაზე გრძელვადიანი იქნება. 2021 წელს ექსპერიმენტის 120 მონაწილე თვეში 1200 ევროს მიიღებს - იმის მიუხედავად, თუ მათ რა შემოსავალი აქვთ. ასე შეიძლება საბაზო შემოსავლის რეალური ეფექტის დადგენა.
პროექტის დაფინანსება კერძო შემოწირულობების ხარჯზე მოხდება.
ექსპერიმენტის დროს უნდა გაირკვეს რა გავლენას მოახდენს ადამიანების ყოველდღიურ ცხოვრებაზე დამატებითი, მუქთა 1200 ევრო. ეს კვლევა სხვადსხვა სფეროებს შეეხება - პროფესიულსაც და პირადსაც.
მაგალითად, ადამიანი საბაზო შემოსავლის მიღების შემდეგ მეტს მუშაობს თუ ნაკლებს? რამდენად შემცირდა მისი შიში მომავლის წინაშე? განიცდის თუ არა ის სტრესს? რამდენად დიდია რისკი, რომ ის სამომავლოდ პროფესიულ ზრდას შეწყვეტს, გაზარმაცდება, და საბოლოო ჯამში პიროვნული დეგრადაციის გზით წავა?
უპირობო საბაზო შემოსავლის იდეა სხვადასხვა ქვეყნებში უკვე ხორციელდება - მაგალითად, კენიაში ის 20 ევროს შეადგენს. თუმცა, ერთ ქვეყანაში შედეგების ავტომატურად სხვა ქვეყნებზე პროეცირება შეუძლებელია.
გერმანიისთვის შედარებით ახლოსაა ფინეთში ჩატარებული ექსპერიმენტის შედეგები. იქ მთავრობა 2 წლის მანძილზე 2000 ადამიანს თვეში 560 ევროს ჩუქნიდა. ისინი ყველანი უმუშევრები იყვნენ, რადგანაც ფინელებს პირველ რიგში საბაზო შემოსავლის შრომის ბაზარზე გავლენა აინტერესებდათ.
შედეგები ნეგატიური აღმოჩნდა და ფინეთში ამ თემაზე დისკუსია შეწყდა.
გერმანიაში, ექსპერიმენტში მონაწილეობას არა მხოლოდ უმუშევრები, არამედ სხვა ფენების წარმომადგენლებიც მიიღებენ.
ფინეთის ექსპერიმენტმა შრომის ბაზარზე განსაკუთრებული გავლენა ვერ მოახდინა, თუმცა, კვლევამ ცხადყო, რომ მისი მონაწილეების ფსიქოლოგიური მდგომარეობა მკვეთრად გაუმჯობესდა - ისინი მეტად კმაყოფილები იყვნენ ცხოვრებით, მარტოობას ნაკლებად განიცდიდნენ და გარშემო მყოფ ადამიანებსა და სოციალურ ინსტიტუტებს უფრო მეტად ენდობოდნენ.
გერმანიაში პირველ რიგში აინტერესებთ - გააგრძელებენ თუ არა საბაზო შემოსავლის მქონე ადამიანები ჩვეულებრივ რეჟიმში მუშაობას და კარიერულ ზრდაზე ზრუნვას? შეამცირებს თუ არა 1200 ევრო მათ შრომით მოტივაციას?
ერთ-ერთი სოციოლოგიური კვლევის თანახმად, ადამიანები, რომლებმაც მოულოდნელად საჩუქრად 10 000 ევრო მიიღეს, საკუთარი ცხოვრება რადიკალურად შეცვალეს. თუმცა, შემთხვევების 50%-ში ყველაფერი ძველებურად დარჩა - მოულოდნელად მოსულ თანხას ბენეფიციარები ბანკში დებენ და ჩვეულებრივ ცხოვრებას აგრძელებენ.
ასე რომ, არ იქნება გასაკვირი, თუ საბაზო შემოსავლის მიმღებთა დიდი ნაწილი თავის ცხოვრებაში ყველაფერს უცვლელად დატოვებს.
stern.de
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ
გერმანია
