ექსპატრიატების დაბეგვრის საკითხი საკმაოდ აქტუალურია მით უფრო ბოლო რამოდენიმე წლის განმავლობაში. დეტალები კომერსანტის დილის ეთერში. კონკრეტულად რას გულისხმობს და რა არის გასათვალისწინებელი - ამის შესახებ რადიო კომერსანტის დილაში აუდიტორული და ბიზნეს საკონსულტაციო კომპანია გრანთ თორნთონის საგადასახადო მიმართულების ხელმძღვანელმა - ქეთევან ღამბაშიძემ ისაუბრა.

რატომ არის ეს თემა აქტუალური და ვინ არიან ექსპატრიატები?

აღნიშნული საკითხი საკმაოდ აქტუალური გახდა ჯერ კიდევ პანდემიის დროს, როდესაც, დისტანციური მუშაობა ფაქტობრივად უპირობო ალტერნატივა გახდა. როგორც გახსოვთ, საქართველოს პოზიციონირებაც ხდებოდა როგორც ამგვარი მუშაობისთვის ყველა ხელსაყრელი პირობის მქონე ქვეყნის. პანდემიის საწყის ეტაპზე ეს განპირობებული იყო ჯერ დაავადების გავრცელების საკმაოდ დაბალი დონით და ასევე, რაც მთავარია, არსებული საგადასახადო დაბეგვრის შეღავათიანი რეჟიმებით.

ამ საკითხის განხილვისას მოიაზრებიან როგორც საქართველოში სამუშაოდ ჩამოსული უცხო ქვეყნის მოქალაქეები, ისე საქართველოში დაბრუნებული საქართველოს მოქალაქეები, რომლებიც ქვეყანაში ყოფნისას რჩებიან უცხო ქვეყნის კომპანიის დაქირავებულები ან/და მომსახურებას ეწევიან უცხოეთში. მთავარია, რომ სწორად განისაზღვროს კვალიფიცირდება თუ არა მათი შემოსავალი (დაქირავებით მუშაობით თუ მომსახურების გაწევის შედეგად) როგორც საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული.

რა შემთხვევაში შეიძლება  დადგეს დაბეგვრის საკითხი ან პირიქით?

გასათვალისწინებელია მთელი რიგი ფაქტორები, პირველ რიგში უნდა განისაზღვროს შრომით ურთიერთობაში იმყოფება პირი თუ ეწევა მომსახურებას და ეს არ ნიშნავს მხოლოდ იმას თუ რა სათაურით არის გაფორმებული პირის ხელშკერულება (წერილობითი იქნება ის თუ ზეპირსიტყვიერი). მთავარია დადგინდეს ხელშეკრულების პირობები შეესაბამება თუ არა მის ფორმას; რამდენ ხანს იმყოფება საქართველოში და შესაბამისად არის თუ არა საქართველოს  რეზიდენტი დაბეგვრის მიზნებისთვის.

ვის აქვს გადასახადის ადმინისტრირების ვალდებულება?

საქართველოში მოქმედებს რიგი შეღავათანი დაბეგვრის რეჟიმები, ამდენად პირს, იმის მიხედვით თუ რა სახის მომსახურებას ეწევა, შესაძლებლობა აქვს დარეგისტრირდეს როგორც გადასახადის გადამხდელი ფიზიკური პირი, ან გახდეს ინდ. მეწარმე, რა შემთხვევაშიც მომსახურების სახეობებიდან გამომდინარე შესაძლებლობა აქვს მოიპოვოს მაგ. მცირე ბიზნესის სტატუსი და ისარგებლოს 1%-იანი განაკვეთით. თუმცა მერწმუნეთ, არსებული საშემოსავლო განაკვეთის 20%-იანი განაკვეთც მნიშვნელოვნად დაბალია ბევრ ქვეყანაში არსებულზე.

მნიშვნელოვანია ასევე უცხოელმა დამსაქმებელმა ყურადღება მიაქციოს იმ გარემოებას, რომ დაქირავებულის/მომსახურების გამწევი ფიზიკური პირის საქართველოში განხორციელებული საქმიანობიდან გამომდინარე, შესაძლოა წარმოეშვას საქართველოში მუდმივი ან ფიქსირებული დაწესებულების რეგისტრირების ვალდებულება.