„თქვენ გაქვთ ჰიდროენერგია, ქარის ენერგია და იმედი მაქვს, მალე გექნებათ მზის ენერგიის პროექტებიც. ენერგეტიკის სექტორი ერთი-ერთი ყველაზე პერსპექტიული სექტორია საქართველოში“, - ამის შესახებ ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის (EBRD) კავკასიის რეგიონალურმა დირექტორმა კატარინა ბიორლინ ჰანსენმა განაცხადა.
ISET-ის კვლევითი ინსტიტუტის უფროსი მკვლევარი ენერგეტიკის მიმართულებით ლევან ფავლენიშვილი ფიქრობს, რომ სექტორი თეორიულად მართლაც ძალიან საინტერესოა, მაგრამ ყველაფერი სახელმწიფოს ხელშია და ამ სექტორში ინვესტორი წარმატებას რამდენად მიაღწევს, სახელმწიფოსთან ურთიერთობების დალაგებაზეა დამოკიდებული.
„თეორიულად სექტორი საინტერესოა, მაგრამ პრაქტიკაში რეალურად ძალიან დარეგულირებულია, მეტწილად სახელმწიფოს ხელშია ყველაფერი და ამ სექტორში ინვესტორი წარმატებას რამდენად მიაღწევს, დამოკიდებულია იმაზე როგორ შეძლებს სახელმწიფოსთან ურთიერთობების დალაგებას. პერსპექტიული და საინტერესო იმიტომ არის, რომ ზოგადად ენერგეტიკის სექტორში ინვესტირებას, თან მოყვება გარკვეული ინფრასტრუქტურული პროექტები და დიდი მასშტაბის ინვესტიციებია, შესაბამისად ქვეყნის ზოგადი განვითარებისთვისაც კარგია. სახელმწიფოს ჩამოყალიბებული არ აქვს ცხადი პოლიტიკა თუ როგორ უნდა მოახდინოს ამ დარგის ინვესტორებთან ურთიერთობა, ეს არის ძირითადი გამოწვევა. ინვესტორების მხრიდან ძირითადად ყველაზე საინტერესო ჰიდროენერგეტიკაა, თუმცა, დიდი პროექტების განხორციელება ჭიანურდება. მთავრობის როლი ამ შემთხვევაში გულისხმობს ერთიანი მიდგომის ჩამოყალიბებას, რომელიც ძალიან ნათელი და გამჭვირვალე იქნება ინვესტორებისთვის, მეორე- როდესაც სახელმწიფო თავის თავზე ვალდებულებებს აიღებს, შემდეგ ეს ვალდებულებები უნდა შეასრულოს და თუ გაპრობლემდება მოსახლეობასთან რაღაც, ეს მხოლოდ ინვესტორის პრობლემად არ უნდა ჩაითვალოს“, - განაცხადა ლევან ფავლენიშვილმა.
საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ენერგეტიკის ფაკულტეტის დეკანი გია არაბიძეც ეთანხმება EBRD-ის კავკასიის რეგიონალური დირექტორის მოსაზრებას, თუმცა სექტორის განვითარების პრობლემებზე საუბრობს.
„ჰიდროენერგეტიკის პოტენციალის სულ მცირე 20% გვაქვს ათვისებული, ამიტომ უზარმაზარი რეზერვი გვაქვს ასათვისებელი. რაც შეეხება ქარის ენერგიას, საქართველოში ტექნიკურად შეიძლება 1200 მგვტ-ის გამომუშავება, სულ 21 მგ.ვტ-იანი სადგური გვაქვს ჯერჯერობით, რომელიც მუშაობს. ანალოგიური პერსპექტივა გვაქვს მზის ელექტროსადგურებზე, მისი პოტენციალი რომ შევაფასეთ, დაახლეობით 4 მლრდ-მდე მზის ენერგიიდანაც შეიძლება ელექტრული ენერგიის მიღება. ენერგეტიკის სექტორის განვითარების ორ ძირითად პრობლემას ვხედავ, ერთია ინვესტორის მოძიება და მეორე მოსახლეობის განუწყვეტელი პროტესტი, დასაბუთებული და დაუსაბუთებელი, რაც ინვეტიციების შემოტანას ხელს ძალიან უშლის.
რაც შეეხება ქარისა და მზის ენერგიების გამოყენებას, მას პრობლემატურს ხდის ჩვენი სისტემის საიმედოობა და უსაფრთხოება, ორივე ცვალებადი ენერგიებია და ამინდზეა დამოკიდებული, ამიტომ როდესაც დიდი რაოდენობის სიმძლავრეებია სისტემაში ჩართული, ქვეყანას უნდა ჰქონდეს სარეზერვო სიმძლავრეები, რომ მათი გაჩერების შემთხვევაში, პრობლემები არ შეექმნას ელექტრომომარაგებას, ეს დამატებითი სიმძლავრეები კი ჰიდროელექტროსადგურებია. სამწუხაროდ, ჩვენს სისტემას მხოლოდ რომელიმე ერთ ქვეყანასთან შეუძლია პარალელში მუშაობა - ეს ყველაფერი იწვევს პრობლემებს“, - განმარტავს გია არაბიძე.
მისივე თქმით, მართალია ინვესტორების დაინტერესება საკმაოდ დიდია, მაგრამ მათ ბევრი პრობლემა ექმნებათ, მათ შორის სახელმწიფო გარანტიების არარსებობა.
„ინვესტორები ძირითადად ჰესების მიმართულებით ინტერესდებიან, მაგრამ ახალი სადგურის ტარიფი საკმაოდ ძვირია. ინვესტორებს აწუხებთ ტარიფი, ჩადებული ინვესტიცია და სახელმწიფოდან ითხოვენ გარანტიებს მათ მიერ გამომუშავებული ელექტროენერგიის შესასყიდად - ეს ჩვენი ეკონომიკის პრობლემებია, ამიტომ იკლებს ინვესტორების დაინტერესება და არ კეთდება ყველაფერი იმ ტემპით რაც საჭიროა. მთავრობის ძირითადი როლია მოსახლეობასთან სერიოზულად იმუშაოს და იზრუნოს ამ კუთხით მათ გათვიცნობიერებაზე, ასევე მნიშვნელოვანია ინვესტორებთან მუშაობა და ხელსაყრელი მემორანდუმების გაფორმება“, - განმარტავს გია არაბიძე.
ნინო თამაზაშვილი