2017 წლის ბოლო ორ დღეში, ისევე როგორც 2018 წლის ბოლოს, ქონების ეროვნულმა სააგენტომ ჯამში 6 ელექტრონული აუქციონი გამოაცხადა, ხოლო 2019 წლის ბოლო ოთხ დღეში გამოცხადებული აუქციონების რაოდენობამ 13-ს მიაღწია.  ერთ-ერთი გახმაურებული ელექტრონული ვაჭრობა ბოლოს 2019 წლის 31 დეკემბერს გამოცხადებული ანანოვების სასახლის გაყიდვა იყო, რომელიც 13 იანვარს დაიხურა და „ინვესტ ჯგუფმა“ 1,375,000 ლარად შეიძინა.“ - რატომ წლის ყველაზე არასაქმიან პერიოდში? სახელმწიფო ქონებისა და კულტურული მემკვიდეობის ძეგლების ელექტრონული ვაჭრობისთვის  საახალწლო პერიოდის შერჩევა მიანიშნებს თუ არა ნეპოტიზმისა და კორუფციის რისკებზე ქვეყანაში და ხომ არ არის ეს კანონში არსებული ნაკლოვანება, რომელიც გამოსწორებას საჭიროებს, რათა პროცესი უფრო გამჭვირვალე გახდეს?

კანონში არ არის არავითარი მინიშნება თუ პუნქტი იმაზე, რომ არასაქმიან და არა აქტიურ პერიოდში არ შეიძლება სახელმწიფო ობიექტის აუქციონზე გამოტანა, მიუხედავად ამისა, მაინც ჩნდება კითხვები, ხომ არ შეიძლება, რომ ეს ფაქტორი კორუფციის წისქვილზე ასხამდეს წყალს და ხელს უწყობდეს ტენდერების ჩუმად და სხვისი ინტერესების სასარგებლოდ ჩატარებას.

„კომერსანტი“ ამ კითხვებით საქართველოს პარლამენტის დარგობრივი ეკონომიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის კომიტეტის დეპუტატებს ესაუბრა. პარლამენტარები კითხვაზე, ხომ არ უწყობს კორუფციულ გარიგებას ხელს ის, რომ კანონში არ წერია არასაქმიან პერიოდში აუქციონებისა და ტენდერების აკრძალვის შესახებ,  ერთხმად პასუხობენ, რომ ამასთან დაკავშირებით კანონში რამე სახის ცვლილების აუცილებლობა არ არის.

„არცერთ ქვეყანაში არ არის შეზღუდული აუქციონების და ტენდერების ჩატარების კონკრეტული ვადები. ვისაც რამე ობიექტი აინტერესებს, იმას ხელს არ ვუშლით ტენდერში მონაწილეობაში, რადგან ეს ხდება ონლაინ და დიდ წინაღობას არ წარმოადგენს მასში ჩართვა.  თუ დასვენება არჩია ინვესტორმა ახალი წლის პერიოდში და გამოეპარა ტენდერი, მაშინ სერიოზული ინვესტორი არ ყოფილა. რეალურად, მე დიდ წინაღობას იმაში, რომ 31 გამოცხადდეს აუქციონი და 13 ში დაიხუროს,  ვერ ვხედავ. შესაბამისად, ვერც კანონში ვხედავ რამე რისკის შემცველობას.“ - ასე ფიქრობს საქართველოს პარლამენტის დარგობრივი ეკონომიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის კომიტეტის თავმჯდომარის მოადგილე ირაკლი მეზურნიშვილი.

ამავე კომიტეტის წევრს ისკო დასენს მიაჩნია, რომ რეალურ ინვესტორს მეტი ყურადღებაც მოეთხოვება და შესაბამისად, საახალწლო და არასაახალწლო პერიოდების მიხედვით აუქციონების მორგება პოტენციურ მყიდველებზე არ არის საჭირო და კანონში ამ კუთხით არაფერია შესაცვლელი.

„რაც შეეხება ელექტრონული ვაჭრობების ვადებს, ვერ ვიტყოდი, რომ ეს საფუძვლიანი პრობლემაა. არაა აუცილებელი დაელოდო იმ მომენტს, როცა ინვესტორები იქნებიან მზადყოფნაში. ინვესტორი, ვისაც აქვს ფული და უნდა საქართველოში ამ ფულის ჩადება, ის ყოველთვის აქცევს ყურადღებას ელექტრონულ აუქციონებს, პერიოდულად შედის და უყურებს იმას, თუ რა გამოდის აუქციონზე.

არის კანონში ისეთი მუხლები, რომელიც უნდა შეიცვალოს აუქციონებთან დაკავშირებით.  მაგალითად, ჩაშლილი აუქციონის შემთხვევაში მას ხელმეორედ ატარებენ, თუმცა მგონია, რომ მეორე ადგილზე გასულ მყიდველს უნდა შესთავაზონ ეს ობიექტი, ამით დროსაც მოვიგებთ და რეალური ინვესტორი შეიძენს ამ ობიექტს.  მიმაჩნია, რომ ამ მიმართულებით უნდა შეიცვალოს კანონი.“ - ამბობს ისკო დასენი.

ეკონომიკური კომიტეტის კიდევ ერთმა კანონმდებელმა, რევაზ არველაძემ აღნიშნა, რომ საკუთარი ინტერესების გამტარებელი მისთვის ხელსაყრელი პერიოდის შერჩევის გარეშეც მოახერხებს ამას და სულაც არ არის ამისთვის კანონის გადახედვა საჭირო ან პირდაპირი აღნიშვნა იმის, რომ წლის რაღაც პერიოდი არ შეესაბამება აქტიურს ტენდერებისთვის.

„ვიღაცამ თავის ინტერესები რომ გაატაროს, ამისთვის სულაც არაა საჭირო არააქტიური თუ აქტიური პერიოდი აუქციონისთვის.  ის თუ ვინმეს მოელაპარაკება,  მოახერხებს კიდეც რომ გაამარჯვებინოს ტენდერში. თუმცა, ასეთი რამე ჩვენი ხელისუფლების პრირობებში არ ხდება. ყოველ შემთხვევაში მე ასე მგონია. მე მეგონია, რომ ამისთვის რამე საკანონმდებლო ცვლილება საჭირო არ არის. გარიგებაში მონაწილე სწორედ იმას მიაღებინებს მონაწილეობას და ისეთ პირობებს შექმნის, რომ გაამარჯვებინებს და ფულსაც აიღებს.  ყველა სისტემაში არსებობს ისეთი პიროვნებები, რომელსაც დასვამ რაღაც თანამდებობაზე და იწყებს იმაზე ფიქრს, ფული როგორ გააკეთოს.  საქართველოსთვის ეს არ არის ეს დამახასიათებელი,  ეს დამახასიათებელია პიროვნებებისთვის და არა ქვეყნებისთვის.“ - ამბობს რევაზ არველაძე.

ქონების ეროვნულმა სააგენტომ არაერთი ობიექტი გამოიტანა გასაყიდად მას შემდეგ, რაც  2019 წლის 29 ნოემბერს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრმა ნათია თურნავამ მასშტაბური პრივატიზაციის პროექტის „100 საინვესტიციო შეთავაზება ბიზნესს“  დააანონსა. პრივატიზების ეს ტალღა  ქართული ეკონომიკისთვის ახალი ბიძგი უნდა ყოფილიყო. მიუხედავად მოლოდინისა,პრივატიზაციამ საყოველთაო ხასაითი ვერ მიიღო, რადგან საპრივატიზაციოდ გამოტანილი ობიექტებიც საინვესტიციო მომხიბვლელობით არ გამოირჩეოდა. ამ სიიდან იშვიათი გამონაკლისი იყო ანანოვების სასახლე, რომლის აუქციონზე გატანა  სამინისტრომ ნაჩქარევად, რატომღაც 31 დეკემბერს, ბიზნესისთვის არააქტიურ პერიოდში გადაწყვიტა.

„კომერსანტის“ ინფორმაციით, 77,500 კვ.მ. მიწის ნაკვეთი და მასზე განთავსებული ისტორიული ნაგებობა ბიზნესმენების ძმები დუგლაძეების საკუთრებაში გადადის. სამეწარმეო რეესტრში დუგლაძეების სახელი არ ფიქსირდება. დოკუმენტებში შპს „ინვესტ ჯგუფის“ 100%-იანი წილის მფლობელი ნინო ლორთქიფანიძეა, კომპანიის დირექტორად კი დავით კობახიძეა. გავრცელებული ინფორმაციით, ნინო ლორთქიფანიძე ბიზნესმენ დუგლაძეებთანაა დაკავშირებული.

მეოცე საუკუნის დასაწყისში ფრანგი ძმების ანანოვების მიერ აგებული შენობა,  თავდაპირველად საცხოვრებელი სახლი იყო, მოგვიანებით სასტუმროდ გადაკეთდა და ბოლოს სამთავრობო რეზიდენციის ფუნქცია შეიძინა.  მოგვიანებით,  ცნობილ მეღვინეებსა და ხის გადამამუშავებელი საწარმოს მფლობელებს ქონება ჩამოართვეს და სახელმწიფოს გადასცეს. სასახლის ისტორია საინტერესო განსაკუთრებით მას შემდეგ გახდა, რაც გასული საუკუნის 90-იან წლებში მას სამთავრობო რეზიდენციის სტატუსი მიენიჭა, წლების მანძილზე რეზიდენცია უმაღლესი რანგის სტუმრებს მასპინძლობდა. სამთავრობო რეზიდენციამ 2012 წლიდან პატრიოტთა ბანაკის ფუნქცია შეიძინა, ეს სტატუსი ანანოვების სასახლეს 2014 წლამდე ჰქონდა, ხოლო მას შემდეგ ქონება ეკონომიკის სამინისტროს ბალანსზე ფიქსირდებოდა.

მარიამ მორგოშია