ელექტროენერგიის ექსპორტმა 2020 წელს 154 მლნ კვტ/სთ შეადგინა, რაც ბოლო 14 წლის მინიმალური მაჩვენებელია. ინფორმაციას ელექტროენერგეტიკული ბაზრის ოპერატორი ესკო ავრცელებს.

ელექტროენერგიის მოხმარება პიკს ზამთრის სეზონზე აღწევს, იმ პერიოდში, როდესაც გენერაცია მცირდება. გაზაფხულზე მოხმარება მცირდება, წარმოება კი პირიქით - პიკს აღწევს. ასეთი სტრუქტურის გამო საქართველოს ყოველწლიურად უხდება დეფიციტური ელექტროენერგიის იმპორტი და ჭარბის ექსპორტი.

ბოლო წლებში რამდენიმე ახალი ჰესისა და თბოსადგურის დამატების მიუხედავად, მოხმარების უფრო სწრაფი ზრდის ხარჯზე, დეფიციტის ზრდამ ტენდენციის სახე მიიღო, თუმცა იმპორტმა ექსპორტს 10.5-ჯერ პირველად გადააჭარბა.

დეფიციტი საგარეო ვაჭრობის ბალანსზეც აისახება. 11 თვეში ელექტროენერგიის იმპორტისთვის ქვეყნიდან $53.5 მლნ გავიდა, ექსპორტით მიღებულმა შემოსავალმა კი მხოლოდ $5.8 მლნ შეადგინა. ამასთან დეკემბერში ნულოვანი ექსპორტის ფონზე იმპორტმა პიკს - 339 მლნ კვტ/სთ-ს მიაღწია. თანაბარი ფასის შემთხვევაშიც კი წლიური იმპორტის ღირებულება $67.8 მლნ-ს გადააჭარბებს.

2020 წელს პანდემიისა და კოვიდრეგულაციების გამო ელექტროენერგიის მოხმარება 4.8%-ით შემცირდა. 2021 აღდგენის წელი უნდა იყოს, რაც ენერგომატარებლებზე მოთხოვნას გაზრდის. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ 20 იანვრიდან ენგურჰესი, რომელიც შიდა მოთხოვნის 25-28 პროცენტს აკმაყოფილებს, რეაბილიტაციის მიზნით 3 თვით ჩერდება.

გენერაციის ობიექტების ჯამური დადგმული სიმძლავრეების გარდა გამომუშავებაზე კლიმატი და მდინარებში წყლის დონეც დიდ გავლენას ახდენს. ექსპორტმა მაქსიმუმს 2010 წელს სწორედ ამ მიზეზით მიაღწია. მაშინ ჰიდროსადგურების ჯამურმა გამომუშავებამ 9.375 მლრდ კვტ/სთ შეადგინა, 2020 წელს კი მხოლოდ - 8.248 მლრდ კვტ/სთ-ს. ეს მაშინ როცა 11 წლის წინ არც ლარსი ჰესი არსებობდა, არც ფარავან ჰესი, არც დარიალ ჰესი, არც ხელვაჩაური ჰესი და არც შუახევ ჰესი. ამ ხუთმა ჰიდროსსაგურმა 2020 წელს ჯამში 1.2 მლრდ კვტ/სთ-ზე მეტი ელექტროენერგია გამოიმუშავა, მაგრამ მხოლო ერთი ენგურჰესის გენერაცია 4.3 მლრდ კვტ/სთ-დან 2.7 მლრდ კვტ/სთ-მდე შემცირდა.

გიორგი ელიზბარაშვილი