ევროკავშირი კორონაკრიზისთან ბრძოლის ახალ სტრატეგიაზე ხანგლივი და უკიდურესად დაძაბული დებატების შემდეგ საბოლოოდ შეთანხმდა.

ევროკავშირის 27 ქვეყანა ეკონომიკური ზარალის შერბილების მიზნით 750 მლრდ. ევროს ოდენობის ფონდს შექნის და ევროგაერთიანების არსებობის ისტორიაში პირველად, ფონდის შესავსებად ვალს იღებს.

მთლიანობაში ევროპის ეკონომიკის აღდგენაზე 1,8 ტრლნ. ევრო დაიხარჯება.

„ეს ადვილი არ იყო, თუმცა ჩვენ ამას მივაღწიეთ“ - განაცხადა გერმანიის კანცლერმა ანგელა მერკელმა.

ესპანეთის პრემიერ მინისტრმა პედრო სანჩესმა განაცხადა, რომ ევროკავშირის თავისი არსებობის ისტორიაში პირველად ვალს აიღებს.

მაგალითისთვის, 6 წლის მანძილზე ესპანეთი  140 მლრდ. ევროს მიიღებს, ამ თანხიდან 72.7 მლრდ. სუბსიდიებია, დანარჩენი კი - ვალი.

ფონდის შექმნის იდეას რამდენიმე ქვეყანა კატეგორიულად ეწინაამღდეგებოდა - ჰოლანდია, შვედეთი, ავსტრია და დანია. მათ სუბსიდირების თავად პრეცედენტი აშინებდათ - თუმცა, საბოლოო ჯამში დოტაციების შემოღებას წინ ვერ აღუდგნენ.

ევროკავშირის 27 წევრის მიერ ხელმოწერილი შეთანხმება 390 მლრდ. ევროს სუბსიდიებს და 360 მლრდ. ევროს კრედიტების აღებას ითვალისწინებს, მათ შორის 70% უკვე 2021-2022 წლებში უნდა დაიფაროს.  მთლიანი დანახარჯები ეკონომიკის აღდგენაზე ევროკავშირის მშპ-ს 17%-ს მიაღწევს, რაც მეტია ვიდრე აშშ (15/,%) და ჩინეთი (4,2%) გაიღებენ.

ამ დრომდე ევროკავშირს სახსრების გასანაწილებლად ვალი არასდროს არ აუღია. ძირითადად ასეთი ტიპის მასტიმულირებელი პროგრამები თავად ევროკავშირის ან კონკრეტული ქვეყნების ბიუჯეტებიდან ფინანსდებოდა.

ერთიანი ვალის აღების მოწინაამღდეგეების პოზიციები ანგელა მერკელის აზრის შეცვლამ შეასუსტა. დებატების დასაწყისში გერმანია ამ სქემის წინაამღდეგი იყო - სკეპტიკოსების აზრით, ნაკლებად დისციპლინირებული და ვირუსისგან უფრო მეტად დაზარალებული ქვეყნები ეკონომიკების აღდგენას უფრო მოწესრიგებული, ძირითადად ჩრდილოეთ ევროპის ქვეყნების და პირველ რიგში გერმანიის ხარჯზე მოისურვებდნენ.

ამან ჩრდილოეთ ევროპის ქვეყნებს და სამხრეთ ევროპას შორის სერიოზული კონფლიქტი გამოიწვია. საქმე იქამდე მივიდა, რომ იტალიამ ევროკავშირიდან გასვლის შესაძლებლობა არ გამორიცხა.

შეთანხმების ფასი ძალიან მაღალია. ქვეყნებს არა მხოლოდ ეკონომიკურ, არამედ პოლიტიკურ შეთანხმებებზეც მოუწია წასვლა.

შეთანხმება ასევე ხარჯების კონტროლს ითვალისწინებს - იმ შემთვევაში, თუ თუნდაც ერთი ქვეყანა ევროკავშირის რომელის სხვა სახელმწიფოს მხრიდან ხარჯების მიზნობრიობაში ეჭვს შეიტანს, ეს საკითხი განსახილველად ევროკომისიაში გადავა.

„ჩვენ ყურადღებით დავაკვირდებით თქვენს მიერ აღებული ვალდებულებების შესრულებას“  - უთხრა გეგმის ძირითად ბენეფიციარ-ქვეყნებს ჰოლანდიის პრემიერ-მინისტრმა მარკ რიუტემ.

ასეა თუ ისე, შეთანხმება, რომელიც საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა შეაფასა, როგორც ისტორიული, შედგა და ამით ევროკავშირმა სკეპტიკოსებს კიდევ ერთხელ დაანახა, რომ საუბრები მისი გარდაცვალების შესახებ გადაჭარბებული იყო.

მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ