ეკონომიკის სტიმულირებისთვის ეროვნული ბანკისა და საქართველოს მთავრობის მიერ განხორციელებული ღონისძიებები სპეციალისტებს არასაკმარისად მიაჩნიათ. მეტიც, მიუხედავად იმისა, რომ ამა თუ იმ პროექტების დაფინანსება სახელმწიფოს მილიარდობით ლარი უჯდება, არაეფექტური ხარჯვის მაღალი რისკის და სხვა ობიექტური მიზეზის გამო ვერც ეკონომიკა და ვერც მოსახლეობა ამით რეალურ სარგებელს ვერ იღებს. ეკონომიკური და ფინანსური ბაზრის მკვლევარები ,,კომერსანტთან“ აცხადებენ, რომ ქვეყნის ეკონომიკას ასულდგმულებს ფულადი გზავნილები და საექსპორტო საქონლისა და მომსახურებით შემოსული ფინანსური ნაკადები, რაც მდგრადი განვითარებისთვის საკმარისი არ არის და მოსახლეობის კეთილდღეობაზე ვერანაირ გავლენას ვერ ახდენს.

ასეთ ფონზე, როგორც ანალიტიკოსი და ფინანსისტი ნიკა შენგელია განმარტავს, სებ-იც და მთავრობაც თავიანთ საქმეს აკეთებენ და მათი მხრიდან გადადგმული ნაბიჯები ვერ ემსახურება ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებას, რის გამოც მოუგვარებელია  ყველა ფუნდამენტური საკითხი, რამაც რეალური სექტორის განვითარება და დასაქმება უნდა უზრუნველყოს.

,,სტიმულირების მიზნით რამე რეალური თუ კეთდება, მინიმუმ, 3 თვეში უნდა დაეტყოს ეკონომიკას. გვიმტკიცებენ, რომ ეკონომიკა დუღს და ამაში დიდი წვლილი მიუძღვით, მაგრამ სინამდვილეში ასე არ არის. დღესდღეობით ეკონომიკას ასტიმულირებს ფულადი გზავნილები, ეს ფული რომ არ შემოსულიყო და წარმოებაში ჩაედოთ, მაშინ გვექნებოდა ჩვენ რეალური ეკონომიკური ზრდა, რაც აისახებოდა მოსახლეობის კეთილდღეობაზე. სამწუხარო რეალობაში ვცხოვრობთ, როცა მშპ-ს ზრდა მოსახლეობის კეთილდღეობას არ ასახავს. ასეა 1980-იანი წლების შემდეგ, ეკონომიკას ასტიმულირებს წარმოების ზრდა და მწარმოებლური მომსახურების და საქონლის პროდუქციის გამოშვება, ამაზეა ერის ბედნიერების ხარისხი დაფუძნებული, მაგრამ ჩვენ ამ მიმართულებით დიდი უკუსვლა გვაქვს და ეკონომიკა სერიოზულ პრობლემას განიცდის“, - ამბობს შენგელია ,,კომერსანტთან“.

რაც შეეხება უშუალოდ ეროვნული ბანკის კუთხით განხორციელებულ ღონისძიებებს, შენგელია ფიქრობს, რომ არც მას გაუკეთებია ისეთი რამ, რაც ეკონომიკის განვითარებაზე დადებითად იმოქმედებდა.

,,ეროვნული ბანკის საქმიანობის მანძილზე მისი ერთ-ერთი სწორი გადაწყვეტილება იყო 60-მილიონიანი ინტერვენცია, რაც არჩევნების წინ, 30 სექტემბერს განახორციელა.  ეს აუცილებელი იყო, რათა ლარის გაუფასურება ფსიქოლოგიურ ფაქტორს არ გამოეწვია.  ეკონომიკური პროცესი შენელებულია. იმპორტი მცირდება მოთხოვნის შემცირების ხარჯზე, ხოლო მოთხოვნას ასტიმულირებს ის თანხა, რასაც ძირითადად ემიგრანტები აგზავნიან საქართველოში. როდესაც ეკონომიკა დოვლათს ვერ ქმნის, უმუშევრობა და ღარიბთა რაოდენობა მატულობს, ეკონომიკურ სასწაულებზე საუბარი გადაჭარბებულია. რა თქმა უნდა, ჩაკეტილი ეკონომიკის შემდეგ ზრდა ბუნებრივია, მაგრამ ეს მოდის რამდენიმე კომპანიაზე, გაზრდილია მანქანების რეექსპორტი, ნედლეულის ექსპორტი და სხვა. გადამუშავებაში  ფული არ იდება და ვერ ასაქმებენ მოსახლეობას. ეკონომიკის განვითარებისთვის დიდი როლი აკისრია სააგენტოს ,,აწარმოე საქართველოში“ ფარგლებში დაფინანსებულ პროექტებს, მაგრამ ამისგანაც ნაკლებ სარგებელს იღებს მოსახლეობა, რადგან სამთავრობო პროგრამებით სარგებლობენ ძირითადად მთავრობასთან დაკავშირებული კომპანიები და პირები. არც სახელმწიფოს მიერ ჩატარებული ტენდერებია გამჭვირვალე და ადგილი აქვს პირდაპირ შესყიდვებს,  ამასაც მთავრობასთან დაახლოებული კომპანიები აკეთებენ. შესყიდვების 80%-მდე ტენდერების გარეშეა, ნორმალურად რომ მიმდინარეობდეს ეს პროცესი, ინკლუზიურად განაწილდებოდა მოსახლეობაში  და შედეგი მეტი იქნებოდა. ამდენად, ის მექანიზმი, რითაც მთავრობა უნდა ასტიმულირებდეს ეკონომიკას, ჩავარდნილია“, - აცხადებს ნიკა შენგელია.

ეკონომიკის სტიმულირების მიზნით სებ-ისა და საქართველოს მთავრობის მიერ განხორციელებული ღონისძიებები არასაკმარისად მიაჩნია ეკონომიკური ტრანსფორმაციის ცენტრის დირექტორს რამაზ გერლიანს.

,,სებ-ის პოლიტიკა აბსოლუტურად არათუ ასტიმულირებს, პირიქით, სწირავს ეკონომიკას, ამ სიტყვის სრული მნიშვნელობით. ფული გააძვირეს, რეფინანსირების განაკვეთის ზრდა ამ მიზანს ემსახურება და უარყოფითად მოქმედებს ინვესტიციებზე და ბიზნეს აქტივობებზე. შესაბამისად, ეს ზეგავლენა ეკონომიკის მასტიმულირებელი ვერ იქნება. ეროვნული ბანკის პოლიტიკა საზოგადოების კეთილდღეობას ამცირებს. მეორეს მხრივ, მსყიდველუნარიანობაზე ცუდად აისახება, იზრდება ფასები. ნომინალში იგივე შემოსავლების შემთხვევაშიც კი მოსახლეობა ყიდულობს ნაკლებ საქონელს, რაც ბიზნესსაც აწვება და მოქალაქეებიც ზარალდებიან.  ეს ხდება ეროვნული ბანკის  ,,დამსახურებით“, რაშიც მთავრობასაც მიუძღვის წვლილი, ვინაიდან ფულის მასის ზრდა და ზედმეტი  ხარჯი ძირითადად არასწორი სახელმწიფო პოლიტიკის გამო, მისი უსაზღვრო ხელგაშლილობით არის გამოწვეული“, - აცხადებს გერლიანი.

ეკონომისტი აქცენტს წარმოების მხრივ არსებულ პრობლემაზეც აკეთებს და დასძენს, რომ ვერც პანდემიის მართვის, ვერც ეკონომიკური განვითარების კუთხით, გამოწვევებს მთავრობამ თავი ვერ გაართვა.

,,წინასაარჩევნოდ იმის ნაცვლად, რომ ეკონომიკური პროექტები წარედგინათ, სოციალური თემებით შემოიფარგლნენ. ამას ვისმენდით მთავრობისგან და უკვე ოპოზიციაც დაემატა. ერთმანეთს ეჯიბრებიან ხალხის ფულიდან ვინ უფრო მეტს გაიღებს, მაგალითად,  კარაქის საყიდლად, მაშინ როცა კარაქის წარმოებასა და მის ხელშემწყობ ღონისძიებებზე არავინ ფიქრობს. ფულადი რესურსი არარაციონალურად იხარჯება, ტრილიონობით ქონება ხელში უჭირავთ და ეს არის გაყინული ფული, რის ფონზეც ეკონომიკის სტიმულირებაზე საუბარი გადაჭარბებულია. ეკონომიკას თუკი რამე აცოცხლებს, შემოსავლებია, რასაც უცხოეთში გამოიმუშავებენ ჩვენი მოქალაქეები ექსპორტის სახით გასული მომსახურება და ასევე საექსპორტო საქონელი“, - აცხადებს ,,კომერსანტთან“ რამაზ გერლიანი.

 შეგახსენებთ, რომ საქართველოს ეროვნული ბანკისა და საქსტატის ინფორმაციის თანახმად, 2021 წლის პირველ 6 თვეში საქართველოში გადმორიცხული ფულადი გზავნილების ოდენობამ $1,084 მლრდ შეადგინა, ხოლო პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები – მხოლოდ $366 მლნ იყო. გზავნილების ოდენობა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მონაცემზე თითქმის 3-ჯერ, ანუ დაახლოებით $718 მილიონით მეტია.

2022 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის პროექტის მიხედვით, რომელიც უკვე პარლამენტშია, მომავალ წელს ქვეყნის ეკონომიკა ექვსი პროცენტით უნდა გაიზარდოს.

დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ 2020 წელს ახალი კორონავირუსის გავრცელებამ მნიშვნელოვანი რყევები გამოიწვია გლობალურ ეკონომიკაში. პანდემიამ ეკონომიკური რეცესია გამოიწვია საქართველოშიც, რის შედეგადაც მივიღეთ რეალური ეკონომიკური კლება 6,2 პროცენტის ოდენობით.

რაც შეეხება სააგენტო ,,აწარმოე საქართველოში“ მიერ გაცემულ რესურსს, სხვადასხვა პროექტის  ფარგლებში განხორციელდა 1.8 მილიარდ ლარზე მეტი ინვესტიცია და სულ შეიქმნა 24 205 სამუშაო ადგილი.

სპეციალისტების სკეპტიკური შეფასების მიუხედავად, მთავრობა თავს იწონებს, რომ საქართველოს აქვს მსოფლიოში უპრეცედენტო ორნიშნა ეკონომიკური ზრდა და „ეკონომიკა დუღს“.

მარი ჩიტაია