ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრმა ნათია თურნავამ საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მისიის წევრებთან შეხვედრისას განაცხადა, რომ სწორი ფისკალური და სტრუქტურული რეფორმების განხორციელებით მთავრობა ეკონომიკური სტაბილურობის გაუმჯობესებას და ინკლუზიური ეკონომიკური ზრდის შენარჩუნებას შეძლებს.

საქართველოს მთავრობა პრიორიტეტად ეკონომიკის ინკლუზიურ ზრდას წლების განმავლობაში ასახელებს. ამ თემაზე ხელისუფლებამ აქტიურად საუბარი 2014 წელს დაიწყო და ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების სტრატეგიაშიც ჩაწერა.

„ჩვენი გუნდის მოსვლის შემდეგ, პირდაპირ შეიძლება ეწოდოს იმ ნაბიჯებს ინკლუზიურისკენ მიმართული, რაც ჩვენ გავატარეთ. 26,000 ფერმერმა ისარგებლა იმ ინიციატივით, რაც ჩვენ სოფლის მეურნეობაში განვახორციელეთ. 1 მლრდ-ზე მეტი ინვესტიცია სოფლის მეურნეობაში ჩაიდო. ეს მიანიშნებს იმაზე, რომ ხელისუფლება დაკავებულია არა მდიდარი კომპანიების ლობირებით, არამედ ორიენტირებულია მცირე და საშუალო ბიზნესზე. ეს მიუთითებს, რომ ხელისუფლება ცდილობს, ეკონომიკა იყოს ინკლუზიური“, - აღნიშნავდა საქართველოს ყოფილი პრემიერ-მინისტრი ბიძინა ივანიშვილი.

აფბა-ს ანალიტიკოსი პაატა ბაირახტარი ამბობს, რომ ინკლუზიური ზრდა ეს არის ამოცანა, რომელიც ძალიან ბევრი ეკონომიკური გუნდისა თუ პრემიერ-მინისტრის გადაუჭრელ პრობლემად იქცა და მიაჩნია, რომ მომსახურების სექტორზე ორიენტირებული საქართველოს ეკონომიკა ინკლუზიურ ზრდას ვერ მიაღწევს.

„ჩვენი მთავარი პრობლემა ეკონომიკური სტრუქტურაა, იმდენად რამდენადაც მაგალითად მომსახურების სექტორზე ორიენტირებული ეკონომიკა ინკლუზიურ ზრდას ძნელად თუ მიაღწევს, მითუმეტეს გასათვალისწინებელია ჩვენთან არსებული რეალობა. ვგულისხმობ იმას, რომ მაშინ როდესაც ეკონომიკის ლოკომოტივად ტურიზმს ვასახელებთ და ამ დროს მისგან შემომავალი თანხების 70% სხვადასხვა არხებით ქვეყნიდან ისევ გაედინება, ასეთ რეალობაში ინკლუზივების მიღწევა პრაქტიკულად შეუძლებელია და ამის გამოსწორება, რაღაც სტრუქტურული და ფისკალური ცვლილებებით შეუძლებელია. ამისათვის საჭიროა ეკონომიკური პოლიტიკის საფუძვლიანი გადახედვა, რადგან დღეს არსებული ეკონომიკური ზრდის ტემპით, რომელიც 5%-ს არ აღემატება, ინკლუზიური ზრდის მიღწევა შეუძლებელია. სახელმწიფოს არასწორი ხედვა აქვს ეკონომიკის განვითარებასთან მიმართებაში, შეუძლებელია ისეთი დარგებით, რომელსაც სხვა ქვეყნები დამხმარე დარგად მოიაზრებს, ჩვენ ეს ლოკომოტივად დავისახოთ და ავაშენოთ ქვეყანა. მაგალითად ტურიზმს, რომ ლოკომოტივად ვასახელებთ და ამ დარგიდან მიღებული თანხები ისევ ქვეყნის გარეთ გაედინება, რადგან ჩვენთან არაფერი იწარმოება - ეს ძალიან რთულია. ინკლუზიური ზრდა ეს არის ამოცანა, რომელიც ძალიან ბევრი ეკონომიკური გუნდისა და პრემიერის გადაუჭრელ პრობლემად იქცა“, - ამბობს პაატა ბაირახტარი.

ეკონომიკის ექსპერტი ზვიად ხორგუაშვილიც მიიჩნევს, რომ არსებული ეკონომიკური ზრდის ტემპით ინკლუზიური ზრდის მიღწევა წარმოუდგენელია. მისი აზრით, ეს არის უბრალოდ ახალი ტერმინი, რომელიც წლების წინ „ქართულმა ოცნებამ“ შემოიტანა და ამ საკითხით აქტიურად აპელირებს.

„ფისაკალური და მაკროეკონომიკური მონაცემების თვალსაზრისით ნამდვილად არ გვაქვს საამაყო მდგომარეობა, ეს გამოიხატება ერთ მარტივ კრიტერიუმში - ეკონომიკურ ზრდაში, რომელიც ჩვენნაირი განვითარებადი ქვეყნისთვის ძალიან დაბალი მაჩვენებელია. 5%-ით თავის მოწონება საქართველოსნაირ ღარიბ ქვეყანაში, რომელიც ასეულშიც არ შედის ერთ სულზე სიმდიდრით, თვალებში ნაცრის შეყრაა. გარდა ამისა, ვალის მიმართება მშპ-სთან ბოლო წლებში მკვეთრად არის გაზრდილი, 34%-დან 44%-ზე ვართ ასულები მშპ-სთან მიმართებაში, იგივე შეგვიძლია ვთქვათ დეფიციტზე, რომელიც 2020 წელს საკმაოდ დიდი რიცხვი ჯდება. ასეთივე მდგომარეობაა ყველა სხვა მაკროეკონომიკურ მაჩვენებელზე, თუნდაც საგადასახადო წნეხთან დაკავშირებით, რომელსაც ხელისუფლება წლებია ზრდის. ყველა მაკროეკონომიკური პარამეტრი წლებთან ერთად უარესდება და ამით თავის მოწონება მსუბუქად რომ ვთქვათ - არასწორია. ინკლუზიური ზრდა კი არის ტერმინი, რომელიც „ქართულმა ოცნებამ“ შემოიტანა, ამაში გულისხმობენ იმას, რომ თანაბრად განვითარდეს ეკონომიკის სხვადასხვა სექტორები და ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონები. ინკლუზიური ზრდა ნორმალური ეკონომიკური ზრდის გარეშე ვერ მიიღწევა. ჩემი აზრით, ამ „ინკლუზიური ზრდის“ ტერმინის შემოტანით, ახალი სიტყვა შემოიტანეს და ცდილობენ ძალიან განვითარებულები გამოჩნდნენ. ეკონომიკური ზრდა რომ გვქონდეს 12% ან თუნდაც 10% შემდეგ კიდევ შეძლება საუბარი იმაზე თუ რამდენად თანაბრად ვითარდება რეგიონები ან სხვადასხვა სექტორი“, - აცხადებს ზვიად ხორგუაშვილი.

აღსანიშნავია, რომ ინკლუზიური ეკონომიკური ზრდა მთავრობის სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების 2020-ის სტრატეგიის მიხედვით, ხელისუფლების მნიშვნელოვანი პრიორიტეტია. თუმცა, თუ როგორ უნდა მივაღწიოთ ინკლუზიურ ეკონომიკურ ზრდას, სტრატეგიაში კონკრეტული არაფერი წერია.

ნინო თამაზაშვილი