მიმდინარე წლის თებერვალში ჩინეთში 500 მლნ. ადამიანი კარანტინში იყო, ვირუსი კი იტალიას იპყრობდა. ამ დროს კი საერთაშორისო სავალუტო ფონდი 2020 წლისთვის გლობალური ეკონომიკური ზრდის მხოლოდ 0,1%-ით შემცირებას პროგნოზირებდა. უკვე აპრილში IMF რეცესიის ალბათობას ჯიუტად არ განიხილავდა, და რეალისტურ მაჩვენებლად 3%-ან ზრდას მიიჩნევდა. ივნისში პროგნოზი 3%-დან 1,1%-მდე შეამცირა, თუმცა, ყველა შემთხვევაში საუბარია თუნდაც მინიმალურზე, მაგრამ ზრდა მაინც იყო.

ზოგადად, ეკონომიკის პროგნოზით დაკავებული ადამიანები- დიდი ოპტიმისტები არიან. ისინი ვარდნას იშვიათად წინასწარმეტყველებენ. ადამიანური ბუნება, სტიმულები, და პოლიტიკური ზეწოლა ამ პროცესში უხეშად ერევიან, მაგრამ ეს ისეთი უწყინარი ამბავი არაა, როგორს ერთი შეხედვით ჩანს.

საერთაშირისო სავალუტო ფონდის, მსოფლიო ბანკის და სხვა მსხვილი ფინანსური ინსტიტუტების პროგნოზები შესაძლოა ღარიბი ქვეყნებისთვის საზიანო აღმოჩდნეს. ინვესტორები პროგნოზებს საკუთარი მოქმედებების დაგეგმარებისთვის იყენებენ, ზრდის მოსალოდნელი მაჩვენებლები შესაძლოა გადამწყვეტი სახელმწიფო ხარჯების დადგენის დროსაც აღმოჩნდეს.

საერთაშორისო ინსტიტუტების პროგნოზებს ასევე ცალკეული ქვეყნების გადახდისუნარიანობის და მათთვის ფინანსური დახმარების გაწევის აუცილებლობის განსაზღვრისთვისაც მნიშვნელოვანია.

კანადაში ბრიტანული კოლუმბიის უნივერსიტეტის კვლევა გარკვეული კავშირი IMF-ის პროგნოზებს და ეკონომიკურ კრიზისებს შორისაც დაადგინა. კერძოდ, მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ ეკონომიკური ზრდის 1%-ით გადაჭარბებული პროგნოზი, 3 წელიწადში 1%-თ ვარდნას იწვევს. მთავრობები და ბიზნესი ოპტიმისტური შეფასებებიდან გამომდინარე დავალიანებას ზრდიან, შემდეგ რეალური ზრდა გაცილებით ნაკლები გამოდის და ამ დროს პრობლემებიც იწყება.

ეკონომიკური ზრდის პროგნოზირება საოცრად რთული საქმეა და სწორი შედეგების მიღებას ზედმეტი ოპტიმიზმი და ვარდისფერი სათვალეების ტარება ხელს ნამდვილად არ უწყობს. პრობლემად ასევე საჭირო მაჩვენებლის მიღების მიზნით მთავრობების ზეწოლა რჩება - განსაკუთებით ოპტიმისტური შეფასებები მაშინ ხდება, როდესაც ქვეყნები IMF-ის და სხვა საერთაშორისო ინსტიტუტების სხვადასხვა პროგრამებში მონაწილეობას გეგმავენ.

აქ ეკონომისტების კვალიფიკაციის საკითხიც დგას - ღარიბ ქვეყნებში ანალიტიკოსები ნაკლებად გამოცდილები არიან, ამიტომაც მათი პროგნოზები უფრო მეტად უზუსტოა.

კრიტიკას ასევე საერთაშორისო ფინანსური ორგანიზაციების არათანმიმდევრულობა იწვევს - მაგალითად, მდიდარ ქვეყნებში პანდემიის გამო ეკონომიკური ვარდნის პროგნოზი უფრო მაღალია, ვიდრე ღარიბებში. ეს უცნაურია, რადგანაც თვითიზოლაციის ზომები თითქმის ყველგან ერთნაირია, თუმცა, ღარიბ ქვეყნებს შოკებზე რეაგირების შესაძლებლობები ნაკლები აქვთ, ხოლო იმპორტზე მკვეთრი დამოკიდებულება მათ ვალუტებს აუფასურებს, ვარდნაც საბოლოო ჯამში უფრო ღრმა გამოდის. შესაძლოა, ღარიბი ქვეყნების მაჩვენებლებს ხელოვნურად აუმჯობესებენ იმისთვის, რომ მათ ნაკლები დახმარება გამოუყონ - თუმცა, თავად ამ ორგანიზაციების ექსპერტები ამის შესაძლებლობას კატეგორიულად გამორიცხავენ.

ბოლო პერიოდში გავლენიანი და ჭკვიანი პოლიტიკოსები უფრო ზუსტი პროგნოზების მისაღებად სხვა ორგანიზაციებს მიმართავენ. ხშირად ღარიბი ქვეყნებისთვის ერთადერთი რეალური ალტერნატივაა მსოფლიო ბანკი. თუმცა, პრობლემები აქაც არის - ბოლო 10 წლის მანძილზე მსოფლიო ბანკის პროგნოზები აფრიკის და ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნების მიმართ მეტი სიზუსტით გამოირჩეოდა, თუმცა იგივეს ვერ ვიტყვით ლათინურ ამერიკაზე.

საბოლოო ჯამში გამოსავალი მარტივია - ადამიანებმა ეკონომიკური პროგნოზებზე გადაჭარბებული იმედები არ დაამყარონ - ბოლოს და ბოლოს, ყველაზე ზუსტი და კარგი პროგნოზი - მხოლოდ პროგნოზია. ის ეკონომიკაში არსებულ ვითარებას ასახვას და მოვლენების განვითარების ყველაზე რეალური ვარიანტი გამოჰყავს, თუმცა, გარანტირებული არაფერია. ეკონომიკური პროგნოზის სახით თქვენ იღებთ სასარგებლო ინფორმაციას, და არა მაღალ სიზუსტეს.

წყარო economist.com

მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ