ბიზნესისთვის აუცილებელი საზოგადოებრივი მომსახურების დაცვის აუცილებლობის გათვალისწინებით, ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი (EBRD) იწყებს საპილოტო პროექტს, რომელიც დაეხმარება ქვეყნებს მცირე სასამართლო პრეტენზიების მისაღებად ონლაინ სასამართლოების შემუშავებაში.

მაშინ როდესაც, კორონავირუსის პანდემიამ ამ საკითხის აქტუალობა გაამძაფრა, სასამართლოებში ხელმისაწვდომობა დიდხანს აწუხებს ბევრ ეკონომიკას, სადაც EBRD ინვესტიციებს აკეთებს.

ხშირად, იურიდიული სისტემა გადატვირთულია ქეისებით და მისი შეზღუდული ხელმისაწვდომობის გამო მნიშვნელოვანი ხარჯების, ხანგრძლივი სასამართლო პროცესების და სირთულის მაღალი დონის გამო აკრიტიკებენ.

ხშირ შემთხვევაში, მცირე და საშუალო საწარმოებს (SME) უჭირთ ეფექტურად დაიცვან თავიანთი უფლებები და ინტერესები.

როგორც EBRD-ის ბოლო კვლევებმა აჩვენა, ონლაინ სასამართლოების დანერგვამ ისეთ მოწინავე ეკონომიკებში, როგორიცაა კანადა, გაერთიანებული სამეფო ან ამერიკის შეერთებული შტატები, შთამბეჭდავი შედეგები აჩვენა.

ონლაინ სასამართლოები ნიშნავს, რომ დავის გადაწყვეტის პროცესი მიმდინარეობს ინტერნეტით, დაწყებული სარჩელის წარდგენიდან და დამთავრებული განაჩენის გამოტანით.

EBRD– ის პილოტი მიზნად ისახავს ამ გამოცდილების საფუძველზე ჩარჩოს შემუშავებას და დასავლური ბალკანეთის, აღმოსავლეთ ევროპის, კავკასიისა და შუა აზიის ქვეყნებისათვის ხელმისაწვდომობას.

პირველი საცდელი სასამართლო გათვალისწინებულია უკრაინისთვის, სადაც კიევში მყოფი ფირმების 49%-მა აღნიშნა, რომ სასამართლოები წარმოადგენენ მნიშვნელოვან ან ძალიან მნიშვნელოვან დაბრკოლებას მათი საქმიანობისთვის.

მცირე პრეტენზიების ფოკუსირება (5000 ევროდან - 10 000 ევრომდე) შეირჩა მცირე და საშუალო ბიზნესის მართლმსაჯულების ხელმისაწვდომობის გასაადვილებლად.

როგორც პირველი ნაბიჯი, EBRD იწყებს სასამართლოს საქმიანობის ინდიკატორებისა და სტანდარტების ყოვლისმომცველ შეფასებას საერთაშორისო, ევროპული და ეროვნული საუკეთესო პრაქტიკის საფუძველზე, სავაჭრო სასამართლოებზე ორიენტირით.

შემუშავებული სტანდარტები და ინდიკატორები უზრუნველყოფს სახელმძღვანელო მითითებებს და განსაზღვრავს ონლაინ სასამართლოების კონცეფციაში შეტანილი შესრულების მიზნებს, რომლებიც შემუშავდება ჩარჩოს მეორე კომპონენტის შესაბამისად.

შესაბამისად, მეორე ეტაპი შეეხება უკრაინაში ონლაინ სასამართლოების განვითარების კონცეფციასა და განხორციელების გეგმას, რაც ხაზს უსვამს იურიდიულ, ტექნიკურ და საბიუჯეტო წინაპირობებს, რომლებიც ადაპტირებულია უკრაინაში.

კონცეფცია და სამუშაო გეგმა შემუშავებული იქნება უკრაინაში ისე, რომ მისი დანერგვა EBRD-ის სხვა ქვეყნებში იყოს შესაძლებელი.

2020 წლის მაისში EBRD-ის იურიდიულმა გადასვლის ჯგუფმა (LTT) ჩაატარა კვლევა EBRD– ის 20 ქვეყანას შორის (სომხეთი, ბოსნია და ჰერცეგოვინა, ბულგარეთი, ხორვატია, ესტონეთი, საქართველო, იორდანია, ყაზახეთი, ყირგიზეთი, მოლდოვა, მონღოლეთი, მონტენეგრო, მაროკო, რუმინეთი, სერბეთი , ტაჯიკეთს, ტუნისს, თურქეთს, უკრაინას, უზბეკეთს.) რათა მიეღოთ ინფორმაცია სასამართლო პროცესების ციფრულიზაციის პროცესების უახლესი მოვლენების შესახებ.

gbc.ge