„ჯანდაცვის დაფინანსების ბოლოდროინდელმა რეფორმებმა ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობა გააუმჯობესა, მაგრამ ჯანდაცვის მიმდინარე ხარჯების ჯიბიდან გადახდილი წილი არ შემცირებულა ისე, როგორც მოსალოდნელი იყო“, - ამის შესახებ ჯანმო-ს ბარსელონას ოფისის მიერ მომზადებულ ანგარიშშია ნათქვამია, რომელშიც შეფასებულია საქართველოში ფინანსური დაცვა 2010 წლიდან 2020 წლამდე. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ რეფორმებმა წარმატებით შეამცირა ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით არსებული ფინანსური ბარიერები და შესაბამისად, გაზარდა მომსახურებით სარგებლობა განსაკუთრებით იმ პირებისთვის, რომელთა მოცვა აქამდე არ ხდებოდა. მიუხედავად ამისა, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) შეფასებით, ჯიბიდან გადახდების წილი შინამეურნეობების ხარჯებში კვლავ მაღალია და ყველა შემოსავლის ჯგუფისთვის 2010-2018 წლებში დაახლოებით 7-9% შეადგენს.

ანგარიშში ასევე აღნიშნულია, რომ მოსახლეობის მოცვასთან დაკავშირებული პოლიტიკა საქართველოში უჩვეულოდ კომპლექსურია და სახელმწიფო დახმარებით სარგებლობის უფლება ხშირად შემოსავალთან, ასაკთან და პრიორიტეტული ჯგუფის წევრობასთანაა მიბმული. მათი ინფორმაციით, უკანასკნელ წლებში მოცვის პოლიტიკა მრავალჯერ შეიცვალა ამას გარდა, დოკუმენტში ნათქვამია, რომ დეკადების მანძილზე ჯანდაცვის სისტემის დაფინანსება იყო არასაკმარისი.

„საქართველოში საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა 2013 წელს დაინერგა. ახალი პროგრამა ითვალისწინებდა დახმარების პაკეტს მოქალაქეთათვის, რომლებიც არ იყვნენ მოცული წინა, სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული სამედიცინო დაზღვევის პროგრამით, რომელიც კერძო სადაზღვევო კომპანიების მიერ იყო ორგანიზებული და რომელიც მიმართული იყო მოსახლეობის ვიწრო სეგმენტზე. ადამიანებს, მიეცათ „მინიმალური შეღავათების პაკეტით“ სარგებლობის უფლება, მათ მიერ არჩეულ პირველადი ჯანდაცვის დაწესებულებაში რეგისტრაციის შემდეგ. 2013 წლის ივლისში განხორციელდა ცვლილება და ჩაირთო გეგმიური ოპერაცია, კარდიოლოგიური ოპერაცია, ქიმიოთერაპია, ჰორმონალური და რადიოთერაპია და მშობიარობა და ახალი „საბაზისო პაკეტი“, რაც ხელმისაწვდომი იყო ნებისმიერი კანონიერად მცხოვრები პირისათვის, რომელზეც არ ვრცელდებოდა მოცვის რაიმე ფორმა“, - წერია ანგარიშში.

ჯანდაცვაზე ხელმისაწვდომობის შესახებ ანგარიშში აღნიშნულია, რომ 2014 წლის სექტემბერში, სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული თითქმის ყველა პროგრამა გაერთიანდა საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ქვეშ. ამ ეტაპზე, მოსახლეობის დაახლოებით 14% (510 000 ადამიანი) იყო მოცული კერძო ჯანდაცვის დაზღვევით, დანარჩენ მოსახლეობას კი შეეძლო საყოველთაო ჯანდაცვის საბაზისო პაკეტით სარგებლობა, ან შედარებით უფრო ყოვლისმომცველი, უკიდურესად ღატაკი შინამეურნეობებისათვის განკუთვნილი პაკეტით სარგებლობა.

„2017 წლის მაისიდან, საყოველთაო ჯანდაცვის ფარგლებში უზრუნველყოფილი მომსახურება განაწილდა შემოსავლების და სხვა პრიორიტეტული ჯგუფების მიხედვით. ყველაზე მაღალი შემოსავლების მქონე ჯგუფზე (მოსახლეობის დაახლოებით 1%) დახმარების უდიდესი ნაწილი არ ვრცელდება, თუმცა მათ მაინც აქვთ იმ სერვისებით სარგებლობის უფლება, რომლებიც ვერტიკალური პროგრამების ფარგლებში არის შეთავაზებული. 2020 წელს, მოსახლეობის დაახლოებით 9% იყო მოცული კერძო სამედიცინო დაზღვევით ხოლო მოსახლეობის დანარჩენ 0.3% არ იყო მოცული რაიმე სახის სამედიცინო დაზღვევით (საყოველთაო ჯანდაცვა ან კერძო სამედიცინო დაზღვევა)“, ნათქვამია კვლევაში.

„კომერსანტი“ გაგაცნობთ, როგორ იცვლებოდა სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული პროგრამით მოცული მოსახლეობის წილი:

2007 წელს სიღარიბის ზღვარს მიღმა მყოფი მოსახლეობა ორ საპილოტე რეგიონში, თბილისსა და იმერეთში სარგებლობს ამბულატორიული და სტაციონარული მომსახურებით თანაგადახდის მოთხოვნის გარეშე. მთავრობა კერძო სადაზღვევო კომპანიას უხდის ყოველწლიურად, სამედიცინო დაზღვევის პროგრამით სიღარიბის ზღვარს მიღმა მყოფი რეგისტრირებული ყველა პირის დასაფარად. დაფარული მოსახლეობის მიახლოებითი წილი არის 5%.

2008 წელს სამედიცინო დაზღვევის პროგრამა ფართოვდება და მოიცავს მთელ ქვეყანას. დამატებით სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული სქემები, მასწავლებლების, სამხედრო მოსამსახურეების და ლაურეატებისათვის. დაფარული მოსახლეობის მიახლოებითი წილი 20%-მდე გაიზარდა.

2009 წლის თებერვალი - 2010 წლის ივლისი: დამატებით სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული სქემა, 3-დან 60 წლამდე ასაკის ადამიანებისათვის, რომლებიც ჯერ არ იყვნენ მოცული სამედიცინო დაზღვევის პროგრამით და უკვე მოცული იყვნენ კერძო დაზღვევით; იგი მოიცავდა ამბულატორიულ და ჰოსპიტალურ სერვისებს, წელიწადში 8,000 ლარამდე ოდენობით. დაფარული მოსახლეობის მიახლოებითი წილი უცვლელია და 20%-ს შეადგენს.

2010 წელს სახელმწიფო დანახარჯები ამბულატორიულ მედიკამენტებზე სამედიცინო დაზღვევის პროგრამის ფარგლებში შემოიფარგლებოდა 50 ლარით პირზე წელიწადში. დაფარული მოსახლეობის მიახლოებითი წილი არის 20%.

2012 წლის სექტემბერში სამედიცინო დაზღვევის პროგრამა გაფართოვდა და ჩაირთო პენსიონერები, 0-5 წლამდე ასაკის ბავშვები და შშმ პირები. ჰოსპიტალური მომსახურების თანაგადახდა სამედიცინო დაზღვევის პროგრამა+ -ისთვის და სახელმწიფო დანახარჯები ამბულატორიულ მედიკამენტებზე შემოიფარგლებოდა 50 ლარით ერთ პირზე წელიწადში; ამბულატორიულ მედიკამენტებზე ზედა ზღვარი სამედიცინო დაზღვევის პროგრამისთვის გაიზარდა 200 ლარამდე წელიწადში. დაფარული მოსახლეობის მიახლოებითი წილი მნიშვნელოვნად – 45%-მდე გაიზარდა.

2013 წლის თებერვალში დაინერგა საყოველთაო ჯანდაცვა და „მინიმალური შეღავათების პაკეტი“, რომელიც მოიცავდა გეგმიურ ამბულატორიულ მომსახურებას და გადაუდებელ მომსახურებას (ამბულატორიული და ჰოსპიტალური). გათვალისწინებულია თანაგადახდა ყველა კანონიერად მცხოვრები პირისათვის, რომელიც მანამდე არ იყო მოცული; პროგრამის საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის მინიმალური შეღავათების პაკეტი გაფართოვდა და შეიქმნა „საბაზისო პაკეტი“, რომელიც მოიცავს გეგმიურ ოპერაციებს, სიმსივნის მკურნალობას და მშობიარობას (ასევე, გეგმიურ ამბულატორიულ მომსახურებასა და გადაუდებელ მომსახურებას), ყველა მათგანისთვის თანაგადახდის პრინციპით. დაფარული მოსახლეობის მიახლოებითი წილი თითქმის ორჯერ 85%- მდე გაიზარდა.

2014 წლის სექტემბერში სამედიცინო დაზღვევის პროგრამა და სამედიცინო დაზღვევის პროგრამა + გაერთიანდა საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაში; მანამდე არსებული სამედიცინო დაზღვევის პროგრამა+ 2014 წელს მოიცავს ყველა ამბულატორიულ და სტაციონარულ მომსახურებას, თანაგადახდით, და გათვალისწინებულია ზედა ზღვარი სტაციონარული მომსახურებისათვის. დაფარული მოსახლეობის მიახლოებითი წილი 90%-მდე გაიზარდა.

2017 წლის მაისში საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ბენეფიციარების შემოსავლების მიხედვით დაიყო. ყველაზე მაღალშემოსავლიან ჯგუფზე (მოსახლეობის დაახლოებით 1%) არ ვრცელდება დახმარების უდიდესი ნაწილი, თუმცა მათ მაინც აქვთ ვერტიკალური პროგრამების ფარგლებში შეთავაზებული სერვისებით სარგებლობის უფლება.

ივლისში ამბულატორიული მედიკამენტების შეზღუდული ნუსხა, რომელიც გათვალისწინებულია ოთხი გავრცელებული ქრონიკული დაავადების მკურნალობისათვის (გულის დაავადება, ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება, მე-2 ტიპის დიაბეტი და ფარისებრი ჯირკვლის დაავადებები) უფასოა იმ შინამეურნეობებისათვის, რომელთა შემოსავალი წელიწადში 17 000 ლარზე ნაკლებია. დაფარული მოსახლეობის მიახლოებითი წილი უცვლელი 90 პროცენტი დარჩა.

2019 წელს ყველა პენსიონერისთვის და შშმ პირისათვის უფასო .გახდა რამდენიმე ამბულატორიული მედიკამენტი ოთხი ქრონიკული დაავადების სამკურნალოდ. ამბულატორიული მედიკამენტები პარკინსონის დაავადების და ეპილეფსიის სამკურნალოდ გახდა ხელმისაწვდომი 25% თანაგადახდით, შესაბამისი დაავადებების მქონე პირთათვის.

შინამეურნეობების შემოსავლების კვლევის მონაცემებით, შინამეურნეობების ჯიბიდან გადახდების წილი 2010 წელს არსებული 68%-იდან 2016 წელს 79%-მდე გაიზარდა, ხოლო 2017 და 2018 წლებში 75%-მდე შემცირდა. ჯიბიდან გადახდები შეადგენს 2018 წლის შინამეურნეობების ხარჯების მთლიანი მოცულობის 9% -ს, რაც გაზრდილი მაჩვენებელია 2013 წლის 7%-თან შედარებით. ამ მონაცემების თანახმად, რეფორმების შედეგად მოიხსნა ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით არსებული ბარიერები, რამაც გამოიწვია სამედიცინო სერვისების უფრო მეტი გამოყენება, რის შედეგადაც გაიზარდა შინამეურნეობების მიერ ჯიბიდან გადახდების მოცულობა.

შეგახსენებთ, რომ ფინანსური დაცვის მიმოხილვა მომზადებულია ჯანმოს ჯანდაცვის სისტემების დაფინანსებით ბარსელონას ოფისის მიერ.

ბაჩო ადამია