ბუნებრივი გაზის ფასი საერთაშორისო ბაზარზე მცირდება. ამის გამო რუსეთის გადასახადების უმსხვილეს გადამხდელს, კონცერნ „გაზპრომს“ მრავალმილიარდიანი ზარალი ემუქრება.ფასების ვარდნა ჯერ კიდევ 2019 წლის ნოემბერში და დეკემბერში დაიწყო, იანვარში ტენდენცია გაძლიერდა. წლის შედეგების თანახმად, ვარდნამ 30% შეადგინა. ეს სერიოზული მაჩვენებელია ბაზრისთვის.ამის მიზეზი გახდა მოთხოვნის შემცირება ჩინეთში, გაზის მთავარ იმპორტიორ-ქვეყანაში.
„კვირაზე მეტია, რაც მინიმუმ 5 ტანკერმა თხევადი გაზით, რომელიც ჩინეთში მიდიოდა, მარშრუტები შეცვალა“- წერს ბრიტანული საკონსალტინგო კომპანია Poten & Partners.
რამდენიმე დღის წინ თხევადი გაზის უმსხვილესი ექსპორტიორის, ყატარის ენერგეტიკის მინისტრმა განაცხადა რომ ქვეყნის გაზის კონცერნები სერიოზულად დაკავებულები არიან იმით, რომ ეძებენ გასაღების ახალ ბაზრებს იმ გაზისთვის, რომელიც ჩინეთისთვის იყო განკუთვნილი.ასე რომ ზედმეტი გაზი ეძებს ახალ ბაზრებს და აგდებს ფასებს - მათ შორის ევროპაში.
შექმნილი სიტუაცია ძალიან წააგავს 2014 წლის მოვლენებს, როდესაც ნავთობის ფასების დრამატული ვარდნა დაფიქსირდა. მაშინ, მსოფლიოს უმსხვილესმა ექსპორტიორმა საუდის არაბეთმა ნავთობის საერთაშორისო ბაზარზე გადაწყვიტა თავის კონკურენტზე -აშშ შტატებზე გამარჯვება. გამომდინარე აქედან, მკვეთრად გაზარდა მოპოვება. საბოლოო ჯამში, ამან შავი ოქროს სწრაფი გაიაფება გამოიწვია, რომლის კომპენსირებაც დღემდე ვერ მოხერხდა.
ყოველ შემთხევაში, 2014 წლის შემდეგ ნავთობი არც ერთხელ არ მიახლოვებულა 100-დოლარიან ნიშნულს მაშინ, როდესაც 2016 წლამდე 100 დოლარი ბარელზე ჩვეულებრივი, სტანდარტული ფასი იყო.გაზის გაიაფების უფრო გრძელვადიანი მიზეზია ის, რომ ბაზრებზე, სადაც ადრე ძირითადად მილსადენების გაზი იყიდებოდა, დღეს აქტიურად შედის თხევადი აირი, რამაც დივერსიფიცირების შესაძლებლობები გაზარდა. გარდა ამისა, თხევადი გაზის ექსპორტი გაააქტიურა ამერიკამაც, რომელიც გლობალური ბაზრის დაპყრობას 2018 წლიდან ცდილობს.
ეს პირველ რიგში ეხება ევროპის მთავარ მიმწოდებელს, მსოფლიოში უმსხვილეს გაზის კონცერნს - „გაზპრომს“.
რუსულ გიგანტზე მოდის ევროპის გაზმომარაგების 40%, თავად „გაზპრომისთვის“ კი ევროპის ბაზარს აქვს გადამწყვეტი მნიშვნელობა. შიდა ბაზარზე, ტარიფების მკაცრი რეგულაციების გამო, მისი შემოსავალი თითქმის ნულოვანია.
აშშ-ს სურს თავის წილის გაზრდა ევროპაში. როგორც მინიმუმ, საუბარია იმაზე, რომ „გაზპრომმა“ ვერ უნდა გაზარდოს თავისი ბატონობა და შესაძლებლობები ევროპის ბაზარზე.
ამისთვის ვაშინგტონმა ჩაშალა გაზსადენ „ჩრდილოეთ ნაკადი-2“-ს მშენებლობა. სანქციების გამო პროექტიდან გამოვიდა შვეიცარიული კომპანია Allseas, რომელიც არის მსოფლიო ლიდერი დიდ სიღრმეზე მილების მონტაჟში.რუსები არ ნებდებიან და დარჩენილი 150 კილომეტრის დასრულებას თავიანთი ძალებით ცდილობენ.
ბალტიის ზღვისკენ მიემართება რუსული გემი „Академик Черский, რომლის სპეციალიზაციაც არის მილების მონტაჟი.თუმცა, მას გაუჭირდება შვეიცარიული კომპანიის ხომალდების ჩანაცვლება, რადგანაც რუსეთი არ ფლობს ტექნოლოგიებს, რომლებიც აუცილებელია დიდ სიღრმეზე მუშაობისთვის.„რუსები ვერ დაასრულებენ მილსადენის მშენებლობას თავისი ძალებით“ - განაცხადა მიუნჰენის უსაფრთხოების საერთაშორისო კონფერენციაზე აშშ-ს ენერგეტიკის მინისტრმა დენ ბრუიეტმა.
„ისინი ვერ შეძლებენ“ - თქვა მან და პროექტისთვის კიდევ უფრო დიდი წინაამღდეგობის გაწევა დააანონსა.
პირველ რიგში ეს არის ჩინეთის ეკონომიკის ზრდის შენელება, განსაკუთრებით კი, აშშ-სთან სავაჭრო ომის, შემდეგ კი კორონავირუსის შედეგად. მეორეს მხრივ, რუსულ-ევროპული გაზის საკითხებზე კამათის ფონზე და მიწოდების შეფერხების შიშით, ევროპის ქვეყნებმა აავსეს გაზსაცავები და გაზის რეკოდრული რაოდენობა შეისყიდეს.თუმცა, დავა მშვიდობიანად დასრულდა, რამაც საწვავზე ფასი შეამცირა.
„გაზპრომისთვის“ სიტუაცია საკმაოდ რთულია, თანაც, თუ გავითვალისწინებთ, რომ სწორედ ის არის ბიუჯეტის შევსების ყველაზე მსხვილი წყარო რუსეთში. უკვე 2019 წელს ფინანსური მაჩვენებლები არასახარბიელო იყო. მე-3 კვარტალში კი კონცერნის მოგება 45%-ით შემცირდა.2020 წელი იქნება უფრი რთული, რადგანაც გაზის სიჭარბე ბაზარზე რჩება უცვლელი, ფასი კი - დაბალი.
ბედის ირონიაა - ამისთვის გარკვეულწილად პასუხისმგებელია თავად რუსული მონოპოლია - ის აქტიურად ყიდის გაზს თავის ახალ პლატფორმაზე, თანაც, სერიოზული ფასდაკლებით. ეს თავის მხრივ, ნამდვილად არ უწყობს ხელს გაზზე ფასის ზრდას.
ზაფხულში გაზი ევროპაში შესაძლოა კიდევ ერთხელ გაიაფდეს - პროგნოზირებს ენერგეტიკული კვლევების ოქსფორდის ინსტიტუტი.თავად „გაზპრომი“ კი არ უარყოფს, რომ 2020 წელი იქნება პრობლემური, თუმცა, იმედოვნებს, რომ 2021-ში სიტუაცია გაზის გლობალურ ბაზარზე ისევ გამოსწორდება.
წყარო: welt.de
თენგიზ აბლოთია
გაზპრომი
