ბელარუსი არის უნიკალური, სახელმწიფო-კაპიტალისტური ქვეყანა ევროპაში, რომელიც სწრაფად განვითარებად, და მსოფლიო დონის კონკურენტუნარიან IT-სექტორს ფლობს. ზოგჯერ მას „აღმოსავლეთ ევროპის სილიკონის ველს“უწოდებენ, იმის გამო, რომ მინსკთან ახლოს მდებარე მაღალტექნოლოგიურ ცენტრებში ისეთი კომპანიების ოფისებია გახსნილი, როგორც Google და Yandex-ია.
ამ ცენტრებში ასევე მსოფლიოში პოპულარული კომპიუტერული თამაშები, მაგალითად, World of tanks იქმნება.
ამიტომაც, ბელარუსი მსოფლიო მნიშვნელობის IT-სამოთხეა. ქვეყნების მაღალტექნოლოგიური ექსპორტი ერთ სულ მოსახლეზე 2-ჯერ მეტია, ვიდრე შტატებისა და 6-ჯერ მეტი - ჩინეთთან შედარებით. 2020 წელს მაღალ ტექნოლოგიებზე მოდიოდა ბელარუსის მშპ-ს 8% და ექსპორტის 35%.
პროგრამული უზრუნველყოფის ერთ-ერთი მსოფლიო ლიდერი EPAM Systems 1993 წელს მინსკში შეიქმნა, 2020 წელს კი გავლენიან ჟურნალ Fortune-ის რეიტინგში 100 ყველაზე სწრაფად განვითარებად კომპანიებს შორის 21-ე ადგილი დაიკავა.
საერთაშორისო IT-კონცერნები ბელარუსის ადამიანურ კაპიტალს ძალიან აფასებენ - იქ დაბალი ხელფასებია, მაღალი დონის ტექნიკური განათლება, ბევრი ნიჭიერი, შრომისმოყვარე ახალგაზრდა, და ულტრათანამედროვე ოფისები.
თუმცა, როგორც ჩანს, წარმატების ეს სამაგალითო ისტორია დასასრულს უახლოვდება - ბელარუსის IT-ბაზარი მიმზიდველობას კარგავს - პოლიტიკური მიზეზების გამო.
2020 წლის შემოდგომაზე ქვეყანაში განვითარებულმა მოვლენებმა ყველას დაანახა, რამდენად მსხვრევადია სახელმწიფო კაპიტალიზმი, რომელიც დიქტატორული მეთოდებით იმართება.
წლების წინ, როდესაც ქვეყანაში IT-სექტორის აღზევება დაიწყო, ხელისუფლებას და პროგრამისტებს შორის არაოფიციალური გარიგება დაიდო - სახელმწიფო მათ არ ეხება, არ არეგულირებს, და მუშაობაში ხელს არ უშლის, ისინი კი პოლიტიკაში არ ერევიან.
ისინი ფაქტიურად, დანარჩენი ქვეყნისგან იზოლირებულ, ხელოვნურად შექმნილ ერთგვარ კუნძულზე ცხოვრობდნენ. 2020 წლის სექტემბერში საპრეზიდენტო არჩევნების გაყალბებამ, და ამის შემდეგ დაწყებულმა საპროტესტო მოძრაობამ ეს რეალობა დაასამარა.
ილუზია, რომ შესაძლებელია თავისუფლების კუნძული ტოტალიტარიზმის ზღვაში მუდმივად არსებობდეს - დაიმსხვრა. დიქტატორმა ალექსანდრ ლუკაშენკომ გარიგების თავისი მხარე უხეშად დაარღვია - 2020 წლის შემოდგომაზე თითქმის ყოველკვირეულად ინტერნეტი ითიშებოდა.
გლობალური ქსელის სახელმწიფოს მხრიდან ბლოკირებამ IT-ს კომპანიებზე ძალიან ნეგატიური გავლენა მოახდინა - გათიშული ინტერნეტის ყოველი დღის შემდეგ მათ უცხოელი პარტნიორებისთვის მდგომარეობის ახსნაზე უამრავი დროის დაკარგვა უწევდათ.
თუმცა, ეს მთავარი პრობლემა არ იყო - გაცილებით მნიშვნელოვანი ისაა, რომ მაღალტექნოლოგიურ კომპანიებში უშიშროების ორგანოების თანამშრომელთა ვიზიტები გახშირდა, რამაც IT- ინდუსტრიას ბელარუსში მთავარი - სტაბილურობა და უსაფრთხოების შეგრძნება - წაართვა.
ყველაზე ცუდი ის კი არაა, რომ უცხოელი ინვესტორების თვალში ბელარუსმა სანდო პარტნიორის რეპუტაცია დაკარგა, არამედ ის, რომ ნიჭიერ ახალგაზრდებს თავიანთ ქვეყანაში დარჩენა არ სურთ. სულ რამდენიმე თვეში ბელარუსი რამდენიმე ათასმა ახალგაზრდა პროგრამისტმა დაკარგა.
დღეს ქვეყანაში, რომლის მოსახლეობაც 9,4 მლნ.-ს არ აღემატება, 1700 IT-კომპანიაში 100 000-ზე მეტი ადამიანი მუშაობს, და მათ შორის სულ უფრო მეტს ტოტალიტარულ დიქტატურაში ცხოვრება არ სურს.
მათ სხვა ქვეყნებში დასაქმების პრობლემა არა აქვთ - ბელარუსიელ პროგრამისტებზე ნადირობა პოლონეთმა, ბალტიის ქვეყნებმა, და უკრაინამ გამოაცხადეს. ამ დროისთვის 2000-მდე IT-სპეციალისტი სამუშაოდ კიევში გადავიდა და ეს - მხოლოდ 4 თვის მანძილზე.
ნადირობა არა მხოლოდ ცალკე აღებულ თანამშრომლებზე, არამედ მთლიანად კომპანიებზე მიდის -მაგალითად, ლატვიის ინვესტიციების სააგენტომ ბელარუსიდან უკვე 17 კომპანია გადმოიბირა. მოლაპარაკებები კიდევ 50 კომპანიასთან მიმდინარეობს.
აქტიურობს პოლონეთიც, რომელმაც სამუშაო ვიზები ბელარუსიდან გამოქცეულ 2200 პროგრამისტს გამარტივებული წესით მისცა.
ლუკაშენკოს თავის დამშვიდება იმით შეუძლია, რომ ქვეყანას ჯერ ძირითადად მცირე კომპანიები და ცალკე აღებული პიროვნებები ტოვებენ. მსხვილი მოთამაშეები ჯერ ქვეყანაში რჩებიან, თუმცა, წასვლაზე იქაც ფიქრობენ.
ეს უბრალოდ დროის საკითხია, და როდესაც ბელარუსის დატოვების გადაწყვეტილებას EPAM და სხვა გიგანტები მიიღებენ -ნამდვილი კატასტროფა „აღმოსავლეთ ევროპის სილიკონის ველისთვის“ სწორედ მაშინ დაიწყება.
welt.de
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ