„ლარის გაცვლითი კურსის გადაჭარბებული რყევები, შესაძლოა, ფინანსური სტაბილურობის კუთხით საფრთხის შემცველიც კი იყოს“, - ამის შესახებ აღნიშნულია საერთაშორისო სავალუტო ფონდის ანგარიშში, რომელიც გაფართოებული დაფინანსების მექანიზმით მხარდაჭერილი პროგრამის მეექვსე მიმოხილვის დასრულების შემდეგ გამოქვეყნდა.
ეკონომიკის ექსპერტი და ანალიტიკოსი ნიკა შენგელია აცხადებს, რომ ვალუტის კურსის მერყეობა პირდაპირ აისახება საქონლის ფასზე და ეროვნულმა ბანკმა, რომელსაც მხოლოდ ის ფუნქცია აქვს, რომ იყოს ფასების სტაბილიზატორი და ინფლაცია აკონტროლოს, ესეც ვერ შეძლო.
„ლარის ასეთი რყევა, რომელიც წლის განმავლობაში 16%-მდეც კი შეინიშნებოდა, არა მარტო ახლა ახდენს რაიმე განსაკუთრებულ გავლენას, არამედ ადრეც ახდენდა. სავალუტო ფონდი უკვე თავს იზღვევს იმისგან, რომ ეს კრიზისი ახლა კი არ დამთავრდება, არამედ არის დიდი ალბათობაა, რომ შემოდგომაზე მეორე ტალღა მივიღოთ. ნომერ პირველი ეკონომიკის ქვეყანაში როგორი მონაცემები გამოქვეყნდება, ამის მიხედვით ჩვენ შეგვიძლია ვისაუბროთ დაეცემა თუ არა დიდი კომერციული ბანკები ევროპაში და ამერიკაში, ასევე როგორი დომინოს პრინციპით გავრცელდება შემდეგ ეს სხვა ქვეყნებში. ვალუტის კურსის მერყეობა პირდაპირ აისახება საქონლის ფასზე და ჩვენმა ეროვნულმა ბანკმა, რომელსაც მხოლოდ ის ფუნქცია აქვს, რომ იყოს ფასების სტაბილიზატორი და ინფლაცია აკონტროლოს, ლარის კურსი კი თავისუფლად გაუშვა. ფაქტობრივად, ვერც ლარის კურსს მიხედა და ვერც ინფლაცია დაიჭირა. რაც შეეხება ფასებს, გაძვირება ახლა გაჩერდება არა იმიტომ, რომ ეროვნულმა ბანკმა გააკეთა რამე, არამედ იმიტომ რომ საზოგადოებიდან მოთხოვნა შემცირებულია. ამ ეტაპზე ფასები ყველაფერზე გაიზარდა, მათ შორის იმ პროდუქტებზეც რომელიც მთავრობამ თითქოს დააზღვია. ეს ფასები, რომელიც მაისის ბოლოს იქნება, ზაფხულში დიდი ალბათობით აღარ შეიცვლება, კლებაზე ხომ საუბარიც ზედმეტია“, - განაცხადა ნიკა შენგელიამ.
სავალუტო ფონდის განცხადებას ეხმაურება სოციალურ ქსელში ფინანსისტი თემურ ბასილია. მისი განმარტებით, ლარის კურსის ხელოვნური გაუფასურება და მანიპულაციები საფრთხეს უქმნის ქვეყნის ფინანსურ სტაბილურობას, ლარის კურსის ხელოვნურად გაუფასურების ერთ-ერთი მთავარი გამომწვევი მიზეზი კი ეროვნული ბანკის ე.წ. რეფინანსირების სესხებია.
„კოვიდ-19-ის პრობლემების შესამსუბუქებლად მიღებული საერთაშორისო დახმარების დიდი ნაწილის ბანკებისთვის მიცემა სერიოზული შეცდომა იქნება. ეს იმის გამეორება იქნება, რაც სააკაშვილის დროს გააკეთეს როდესაც ცხინვალის ავანტიურის შემდეგ გამოყოფილი საერთაშორისო დახმარების ნაწილი ბანკებს მისცეს. სინამდვილეში ეს არ არის ბანკების დახმარება, ეს არის ბანკების პრობლემების დროში გაჭიანურება და მათი კიდევ უფრო გაღრმავება. ეს პრობლემა სხვაგვარად შეიძლება მოწესრიგდეს, მაგრამ როგორც ჩანს, ჯერ ამისთვის არავინ არის მზად. ეს არის დიპლომატიურ ენაზე დაწერილი ტექსტი, რაზეც უკვე წლებია ვამახვილებ ყურადღებას: „ლარის გაცვლითი კურსის გადაჭარბებული რყევები, შესაძლოა, ფინანსური სტაბილურობის კუთხით საფრთხის შემცველიც კი იყოს. სწორედ ამიტომ, ადეკვატური ლიკვიდობის დონის უზრუნველყოფა ფინანსური სტაბილურობის გარანტია“, რომ განვმარტო რას ნიშნავს ეს: ლარის კურსის ხელოვნური გაუფასურება და მანიპულაციები საფრთხეს უქმნის ქვეყნის ფინანსურ სტაბილურობას. ლარის კურსის ხელოვნურად გაუფასურების ერთ-ერთი მთავარი გამომწვევი მიზეზი ეროვნული ბანკის ე.წ. რეფინანსირების სესხებია, რაც გამოწვეულია იმით, რომ ბანკებს არა აქვთ ლიკვიდობა; ანუ, ბანკებს არა აქვთ მიმდინარე ვალდებულებების დასაფარი ფული. რატომ არა აქვთ ბანკებს მიმდინარე ვალდებულებების დასაფარი ფული? ეს ძალიან საინტერესო კითხვაა, რომელზეც პასუხის გაცემას ყველა არიდებს თავს“,- აღნიშნა თემურ ბასილიამ.
ნინო თამაზაშვილი