მომდევნო 3 თვის განმავლობაში საქართველოს მოქალაქეების უმეტესობას შეუძლია სესხი არ გადაიხადოს. კორონავირუსის გავრცელების რისკებთან დაკავშირებით შექმნილი ვითარებიდან გამომდინარე კომერციული ბანკების გარკვეულმა ნაწილმა მომხმარებლებს სესხების 3 თვით გადავადება შესთავაზა. ბანკებში განმარტავენ, რომ სესხების სამთვიანი გადავადებით სარგებლობა ნებაყოფლობითია, ანუ მსესხებელს შეუძლია დათანხმდეს ბანკის პირობებს და ისარგებლოს გადავადებით, ან არ დათანხმდეს შეთავაზებულ პირობებს და სესხის დაფარვა ჩვეულებრივად გააგრძელოს.

სესხებზე შეღავათების შესახებ განცხადება უკვე გააკეთეს ბანკებმა: „თიბისიმ“, „საქართველოს ბანკმა“, „ლიბერთიმ“, „ვითიბიმ“ და „კრედომ“. რა საფრთხე შეიძლება დაემუქრო საბანკო სექტორს აღნიშნული ინიციატივის შედეგად და რამდენად საკმარისი ნაბიჯია საფინანსო სექტორის მხრიდან არსებულ სიტუაციაში 16.5 მლრდ. მოცულობის სასესხო პორტფელის გადავადება, ამ თემაზე „კომერსანტი“ საბანკო ექსპერტებს ესაუბრა.

„საზოგადოება და ბანკების“ საბანკო პროდუქტების ექსპერტმა ანი ალიბეგაშვილმა აღნიშნა, რომ მსესხებლებისთვის 3 თვიანი საშეღავათო პერიოდის შეთავაზება ფინანსური სტაბილურობისთვის და კომერციული საბანკო სექტორისთვის ისეთი დარტყმა არ იქნება, რომელსაც თავს ვერ გაართმევენ.

„კომერციული ბანკების მიერ ამ ინიციატივის დაწყებამდე, ერთის მხრივ დიდი რისკის ქვეშ დგებოდა მათი სასესხო პორტფელი, იმიტომ რომ რამდენად შეძლებდნენ მომხმარებლები სესხების მომსახურებას ბუნდოვანი იყო და საშეღავათო პერიოდის დაწესებით, მათ საკუთარი ინტერესებიც დაიცვეს. გადავადების შემთხვევაში ბანკები უფრო გრძელვადიან პერიოდზე გადანაწილებულად მიიღებენ იმ სარგებელს, რომელიც ამ 3თვის განმავლობაში უნდა მიეღოთ. რა თქმა უნდა გარკვეული დანაკლისი მათაც ექნებათ, მაგრამ ეს არ იქნება ფინანსური სტაბილურიბისთვის და კომერციული საბანკო სექტორისთვის ისეთი დარტყმა, რომელსაც თავს ვერ გაართმევენ“, - განმარტა ანი ალიბეგაშვილმა.

ანალიტიკოსი ნიკა ობოლაძე მიიჩნევს, რომ დღეს ბანკები უფრო დაცულები არიან ვიდრე წვრილი ან მსხვილი ბიზნესები, ამიტომ მათი მხრიდან სწორი და სასურველი იქნებოდა უფრო ფართო ღონისძიებების გატარება ვიდრე სესხების 3 თვით გადავადებაა.

„კომერციული ბანკები არის ბიზნესის ის ნაწილი, რომელიც ალბათ ამ წუთას ყველაზე ნაკლებად უნდა ელოდოს საფრთხეს, რადგან მათ უკან დგას ეროვნული ბანკი, რომელსაც შეუძლია საჭიროების შემთხვევაში მოახდინოს ფულის ემისია, მონეტარული პოლიტიკის შემცირება, გამოიყენოს სხვადასხვა ინსტრუმენტები და არ დაუშვას რომელიმე კომერციული ბანკის გაკოტრება. შეიძლება ვიღაცას არ მოსწონდეს ასეთი პოლიტიკა, მაგრამ დღეს ბანკები, რომლებიც ეკონომიკის სისტემური ნაწილია, უფრო დაცულები არიან ვიდრე წვრილი ან მსხვილი ბიზნესები, ამიტომ მათი მხრიდან სწორი და სასურველი იქნებოდა უფრო ფართო ღონისძიებების გატარება. საბოლოო ჯამში ბანკები მაინც დაცულები იქნებიან და მთავარ  დარტყმას გადაიტანს ბიზნესი, ამიტომ სწორია რომ ბანკები მომხმარებლებს და ბიზნესს შეეხიდნენ“, - ამბობს ნიკა ობოლაძე.

საბანკო ექსპერტის გოჩა თუთბერიძის თქმით, ბანკების მიერ გადადგმული ეს ნაბიჯი განსაკუთრებული შედეგების მომტანი არ არის, თუმცა მათაც არ აქვთ დიდი თავისუფლება, რადგან იმ თანხებზე, რომლებიც ამ ფინანსურ ინსტიტუტებშია განთავსებული პროცენტებს ბანკებიც იხდიან.

„ბანკების მიერ გადადგმული ეს ნაბიჯი დიდი შედეგების მომტანი არ არის, რადგან რეალურად ეს ნიშნავს იმას, რომ მსესხებელს გაეზრდება საპროცენტო ხარჯი, ბანკები კი ბევრს არაფერს კარგავენ, უბრალოდ ფულადი ნაკადები ოდნავ შეუმცირდებათ. თუმცა აქ მეორე დეტალია, ბანკებსაც არ აქვთ დიდი თავისუფლება, რადგან ის რესურსები, რომლებიც ამ ფინანსურ ინსტიტუტებშია მათზე პროცენტებს თვითონაც იხდიან, ამიტომ უნდა ვიფიქროთ მსესხებლების გარდა სხვა საბანკო პროდუქტების მომხმარებლებზეც, რადგან ხელფასები ბანკში ირიცხება და თუ ბანკს საფრთხე შეექმნა, ყველას შეგვექმნება საფრთხე. მნიშვნელოვანი სვლა იქნება მათი მხრიდან, თუ ცალკეული ბანკები ფონდში შეიტანენ თანხებს და სოციალურად დაუცველებს დაეხმარება“, - განმარტა  გოჩა თუთბერიძემ.

თავისუფლებისა და დემოკრატიის ფონდის აღმასრულებელი დირექტორი ანა გოგოლაძე კი მიიჩნევს, რომ ბანკების მიერ წინა წლებში დაგენერირებული მოგება საკმარისი იქნება სესხების გადავადებით მიღებული ხარჯების დასაფარად.

„ბანკების მხრიდან აუცილებლად გადასადგმელი ნაბიჯია, რადგან რომ არა სესხების გადავადება რეალურად ეკონომიკა, ისევე როგორც მომხმარებლები ფინანსური თვალსაზრისით უარეს დღეში აღმოჩნდებოდნენ. გარდა ამისა, ბანკებიც იზარალებდნენ, რადგან შესაბამისად დარიცხული ჯარიმების და საურავების ამოღება მერე უფრო გაჭიანურდებოდა, რეცესიაც უფრო გაღრმავდებოდა და ა.შ. ჯერ არ ვიცით და უახლოეს პერიოდში ალბათ ვერც დავთვლით, რეალურად რა დაუჯდება ბანკებს აღნიშნული ღონისძიება, მაგრამ მათ ეს რომ არ გაეკეთებინათ, მათზე მეტად ბიზნესი იზარალებდა. თუმცა, ბანკებს იმდენად დიდი მოგება აქვს დაგენერირებული წინა წლების განმავლობაში, რომ ეყოფათ ეს შემოსავლები და ამ  3 თვის განმავლობაში სესხების გადავადებით მიღებული ხარჯების აღდგენას მოახერხებენ“, - აცხადებს ანა გოგოლაძე.

შეგახსენებთ, რომ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი გახარიამ ეკონომიკური გუნდის, ეროვნული ბანკისა და საბანკო სექტორის წარმომადგენლებთან, ეკონომიკური სტიმულირების გეგმა განიხილა. საბანკო სექტორმა კოორდინირებულ რეჟიმში თანამშრომლობისთვის მზადყოფნა გამოთქვა და მსესხებლებისთვის საშეღავათო პერიოდის შეთავაზება აქტიურად დაიწყო.

ნინო თამაზაშვილი