შვედეთში ეპიდემიის დაფიქსირების შემდეგ, ქვეყნის მოქალაქეთა უმეტესობა, როგორც ყოველთვის, თავს დაცულად გრძნობდა. განსაკუთრებული შვედური გზა კრიზისთან ბრძოლა განსაკუთრებული შეზღუდვების გარეშე, ყველასთვის მისაღები აღმოჩნდა.თუმცა, ცოტა ხანში ვირუსმა მოხუცებულთა თავშესაფრები შეაღწია, სადაც ის სრულიად უკონტროლოდ ვრცელდებოდა. სიკვდილიანობა შვედეთში თითქმის 10-ჯერ მაღალია, ვიდრე მეზობელ დანიაში, ნორვეგიაში და ფინეთში.
დამოკიდებულება მოხუცებისადმი -ეს ცალკე თემაა, რომელიც მსოფლიო მას-მედიაში ნაკლებად შუქდება და საზოგადოებაში არსებულ ფასეულობებზე მეტყველებს.
სტოკჰოლმში კაროლინის უნივერსიტეტის პროფესორის ანდერს ფალნეს თქმით, მოხუცების გადარჩენა არავის არც უცდია და ეს მაშინ, როდესაც გარდაცვლილების ნათესავები ყვებიან, რომ ეს შესაძლებელი იყო. სტოკჰოლმელმა ექიმმა ბენგტ ჰილდებრადნმა 78 წლის მამა სიკვდილისგან ძლივს იხსნა.
„ექიმებმა მას მორფინი გამოუწერეს. ფაქტიურად ის გაწირეს. მე რომ არა, ის უხმაუროდ მოკვდებოდა“ - ამბობს ის.
78 წლის რიტა ჰესმენსაც მოხუცთა თავშესაფარში მორფინი დაუნიშნეს და ის გარდაიცვალა იმის გამო, რომ საავდმყოფოში თითქოს ადგილები არ იყო. თუმცა ჟურნალისტურმა გამოძიებამ ცხადყო, რომ ეს ტყუილი იყო - საავადმყოფოში რამდენიმე თავისუფალი ადგილი იყო.
ამას არც მთავრობა უარყოფდა, ეპიდემიის პიკზე შვედეთის ჯანდაცვის მინისტრმა ლენა ხალენგრენმა განაცხადა, რომ საავადმყოფოებში ბევრი თავისუფალი ადგილია, მისი გადასახედიდან ეს წარმატება და კარგი მენეჯმენტის მაჩვენებელი იყო. ეს არ იყო შემთხვევით წამოცდენა, ეს შვედეთის ოფიციალური სახელმწიფო პოლიტიკის ნაწილი იყო, რადგან ქვეყნის კლინიკებმა მიიღეს ინსტრუქციები, თუ ვისი გადარჩენა იქნება პრიორიტეტული ეპიდემიის ფართოდ გავრცელების შემთხევაში. ერთ-ერთი კრიტერიუმი სწორედ ასაკია, 60 წელზე ასაკოვანი ადამიანები, ვისაც მინიმუმ 2 დაავადება აწუხებთ, პრიორიტეტულად არ ითვლებიან.
თუმცა, შვედური საავადმყოფოები გადავსებული არ ყოფილა, ამიტომაც ამ ინსტრუქციის გამოყენება არ იყო აუცილებელი, მაგრამ ფაქტიურად, ნახევრად ცარიელ კლინიკებში მოხუცები არ შემოჰყავდათ და ისინი სასიკვდილოდ გაწირეს. ყველაფერი ჯერ კიდევ მოხუცთა თავშესაფრებში იწყებოდა, ინტენსიური მკურნალობის ნაცვლად, კორონავირუსით დაინფიცირებულებს პალიატიურ ზომებს უნიშნავდნენ. ფაქტიურად მათი გადარჩენა არავის უცდია.
საავადმყოფოებშიც კი, მათ სათანადო მკურნალობის იმედი არ ჰქონდათ, მოხუცები იხჩობოდნენ ვირუსისგან მაშინ, როდესაც გვერდით ოთახებში გამოუყენებელი ხელოვნური სუნთქვის აპარატები საკმარისი რაოდენობით იყო.
„ეს შვედური მენტალიტეტის ნაწილია, ჩვენ ვცხოვრობთ საზოგადოებაში, სადაც პატივშია ახალგაზრდობა, ხოლო მოხუცებულობა სისუსტესთან და გონებრივ ჩამორჩენილობასთან ასოცირდება“, - ამბობს შვედი მწერალი მარკუს პრიფტისი.
ფასეულობათა საერთაშორისო მიმოხილვის თანახმად, შვედეთში იმ ქვეყნებს შორისაა, სადაც ასაკოვან ადამიანებს ყველაზე ნაკლებად უფრთხილდებიან. გამოკითხულთა მხოლოდ 20% ამბობს, რომ მოხუცებს პატივს სცემს - ეს გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე სხვა ქვეყნებში.
კითხვა - „რამდენი ხანი უნდა იცოცხლონ მოხუცებმა?“ - მხოლოდ პანდემიის დროს არ დგას, ბოლოს და ბოლოს ჯანდაცვის და სადაზღვევო სისტემაშიც ასაკი რესურსების გამოყენების ერთ-ერთი კრიტერიუმია. არავის არ უნდა გაუკვირდეს ამგვარი მიდგომა, საკმარისია ნახოთ, შვედეთში 2020 წელს საკუთარ მოხუცებს როგორც ეპყრობოდნენ. უმეტესობა ამაში ალბათ შემაშფოთებელ შეცდომას და შემზარავ ჩრდილოურ სიცივეს დაინახავს.
Der Spiegel
თენგიზ აბლოთია
შვედეთი
