საქართველოს ეროვნული ბანკი ციფრული ლარის გამოშვების პროექტზე მუშაობს. სებ-ის ინფორმაციით, მისი მანდატი ფასებისა და ფინანსური სტაბილურობის უზრუნველყოფაა, ხოლო ციფრული ტექნოლოგიების განვითარებამ ცენტრალური ბანკის ფულის განვითარებისა და ლარის ციფრული ვერსიის შექმნის აუცილებლობა გამოკვეთა, რათა ის უკეთ მოერგოს ციფრულ ეკონომიკას და ეკონომიკური პოლიტიკის ეფექტიანობა გაზარდოს. როგორც აღმოჩნდა ეროვნულ ბანკს თავისი მანდატის უკეთ შესასრულებლად ციფრული ლარი სჭირდება. ეროვნული ბანკში ასევე აღნიშნავენ, რომ CBDC-ს (ცენტრალური ბანკის ციფრული ვალუტა, Central Bank Digital Currency) გადახდის საშუალების სტატუსი ექნება.

ციფრული ლარის გამოშვების ირგვლივ არაერთი კითხვა გაჩნდა, ხშირ შემთხვევაში მას კრიპტოვალუტასთან აიგივებენ ან აღნიშნავენ რომ საბანკო ანგარიშებისგან არაფრით იქნება განსხვავებული. გარდა ამისა, ინფლაციაზე, ფასების სტაბილურობაზე და ლარის კურსზე მის დადებით გავლენაზე საუბრობენ.

„ფინტექ ასოციაციის“ თავმჯდომარე დავით კიკვიძე „კომერსანტთან“ იმ მნიშვნელოვან დეტალებზე საუბრობს, რაც შესაძლოა ციფრული ლარის გამოშვებას მოჰყვეს.

„ციფრული ლარი არის ელექტრონული ვალუტა რომელსაც არ გააჩნია ფიზიკური სახე. თუმცა არ უნდა აგვერიოს ციფრული და ელექტრონული ვალუტა, რადგან ელექტრონული არის არსებული ფულის ციფრული ნაირსახეობა და არა თვითონ ციფრული ფული. ციფრული ფული არის წმინდა ტექნოლოგიური გზის საფუძველზე დამზადებული ფულადი ერთეული, ხოლო ელექტრონული ფული ეს არის ასე ვთქვათ ფულის ნაირსახეობა რომელიც ელექტრონულ არხებში მოძრაობს. აქედან გამოდინარე მათ შორის განსხვავება საკმაოდ დიდია.

რეალურ ეტაპზე ციფრულ და ჩვეულებრივ ფულს ერთნაირი მსყიდველობითუნარიანობა ექნებათ და როგორც სებ-მა დაანონსა, 1 ციფრული ლარი = 1 ქაღალდის ლარს, სტანდარტულად მთელ მსოფლიოში დაახლოებით ანალოგიური მიდგომა არსებობს იქედან გამომდინარე, რომ მონეტარული პოლიტიკა არ გაირღვეს, ფულად მასებს შორის სხვაობა არ მოხდეს და ამან არ გამოიწვიოს ეკონომიკურ-ფინანსური პრობლემები. გაციფრულებული ეკონომიკის ფონზე, ციფრულ არხებში ფულის მოძრაობის სისწრაფე და მოქნილობა ერთ-ერთი კრიტიკულად მნიშვნელოვანი საკითხია. დღევანდელ რეალობაში არსებული ფული რომელიც ტრიალებს, აუცილებლად შუამავლის მეშვეობით ხორციელდება, ისინი კი როგორც წესი კომერციული ბანკები და ფინანსური ინსტიტუტები არიან, ეს კი ფულის მოძრაობას საკმაოდ აფერხებს ანუ მას სჭირდება დამატებითი დრო და დაკავშირებულია სხვადასხვა ტიპის საკომისიოებთან. ციფრული ვალუტის შემთხვევაში აღარ მოგვიწევს გარკვეული შუამავლის დაქირავება, მაგალითად ბანკის და პირდაპირ განვახორციელებთ ტრანზაქციებს“, - გვიყვება კიკვიძე.

დავით კიკვიძე ციფრული ვალუტის შემთხვევაში საბანკო სექტორში ტრანსაქციების შემცირებაზეც საუბრობს და ამბობს, რომ მართალია ამ სექტორს მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს, მაგრამ შესაძლოა ცოტა შევიწროვდეს, თუმცა მისი ჩანაცვლება ამ ეტაპზე ვერ მოხდება.

„ეს შესაძლოა ბანკების შევიწროებას გავდეს, თუმცა საბოლოო ჯამში საბანკო სექტორს განსაკუთრებული ადგილი უკავია ფინანსურ სექტორში და როგორც არ უნდა განვითარდეს ციფრული ვალუტა, ბოლომდე ჩვეულებრივი ვალუტით ჩანაცვლება ვერ მოხდება, რადგან ნაღდი ფულის მოძრაობა ძალიან მაღალია და წლების განმავლობაში ეს მაინც შენარჩუნდება. მეორე ვარიანტია თუ ბანკებიც გადმოერთვებიან ციფრულ ვალუტაზე და ჩაერთვებიან ამ ზოგად მიმოქცევაში. შესაძლოა რაღაც ეტაპზე საბანკო სექტორი ცოტა შევიწროვდეს, თუმცა მათი ჩანაცვლება ასე მარტივად ვერ მოხდება. ციფრული ლარის შემთხევაში იარსებებს ე.წ. ელექტრონული საფულეები და ანგარიშები სადაც შენახული იქნება ჩვენი ციფრული ვალუტა და ნებისმიერი ფიზიკური თუ იურიდიული პირი პირდაპირ ერთმანეთის ანგარიშებზე შეძლებენ გადარიცხვებს, შესაბამისად დროის თვალსაზრისით იქნება ბევრად სწრაფი და შუამავლისთვის საკომისიოს გადახდაც არ მოგვიწევს, რაც სამომხმარებლო ბაზრისთვის მნიშვნელოვანი ეკონომიკური ეფექტია, რადგან რამდენიმე მილიონს მოსახლეობაში დატოვებს და არ წავა შუამავალებთან.

ციფრული ვალუტა ტექნოლოგიურ ციკლზე აწყობილი იქნება და ამას რომელიმე ან რამდენიმე კომპანია ააწყობს, თუმცა აქვე გასათვალისწინებელია რომ ეროვნული ბანკი არ იქნება ამის უკან, ის მარეგულირებელია და მას მხოლოდ ვალუტის ჩაშვების ან ამოღების უფლება ექნება.  ტექნოლოგიურ მხარეს კი ბევრ კომპანიას ექნება საშუალება რომ ჩაერთოს და შექმნან ისეთი ტექნოლოგიები რომლებიც მოემსახურება ციფრული ვალუტის პროგრამულ ციკლს და მიმოქცევას“, - აღნიშნავს დავით კიკვიძე.

დავით კიკვიძე საერთაშორისო გამოცდილებაზეც საუბრობს და ამბობს, რომ დღევანდელ რეალობაში ჩინეთს, იაპონიას და ევროპის წამყვან ქვეყნებს აქვს გამოშვებული ციფრული ვალუტა და ის სატესტო რეჟიმშია. საბოლოო ჯამში კი მთელი მსოფლიო ერთხმად თანხმდება, რომ ციფრული ვალუტის შემოღება ეკონომიკის გამოსაჯანსაღებლად აუცილებელია, რადგან მისი თქმით, დღევანდელ რეალობაში თითოეული ქვეყნისთვის ის წარმოადგენს მონეტარული პოლიტიკის გატარების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ინსტრუმენტს, რადგან თუ დღევანდელ რეალობაში ცენტრალურ ბანკს სჭირდება დრო და შესაბამისი არხები რომ თავისი გადაწყვეტილება მივიდეს ეკონომიკამდე, ციფრული ეკონომიკის შემთხვევაში ეს ასახვა უფრო სწრაფი და მოქნილი იქნება.

„ციფრული ლარი არ იქნება მიბმული ევროზე და დოლარზე, მისი კონვერტირება დიდი ალბათობით მოხდება შემდეგი პრინციპით, რომ ჯერ ტრადიციულ ფულში მოგვიწევს გადაყვანა და შემდეგ უკვე კონვერტირება. თუ მოხდება ციფრული დოლარის და ევროს გამოშვება და აქტიური ვაჭრობა საერთაშორისო პლატფორმაზე, ამ შემთხვევაში უკვე შეგვიძლია ვისაუბროთ რომ იარსებებს გაცვლითი კურსები ციფრულ ვალუტებს შორის.

ბიზნესისთვისაც მომგებიანი იქნება გაციფრულება, რადგან მოგვიტანს ფასების სტაბილურობას. თუ დღეს სებ-ს სჭირდება კომერციული ბანკები რომ მათი გავლით ეკონომიკაში მოხდეს სხვადასხვა ცვლილებების ასახვა, ამ შემთხვევაში უფრო სწრაფად მოახდენს ცვლილებებს შუამავლების გარეშე. ბიზნესს კი ასევე თავის მხრივ საშუალება ექნება ციფრული ვალუტის მეშვეობით მოახდინოს ტრანსაქციები სწრაფად და მარტივად, შუამავლების გარეშე.

ციფრული ვალუტის ერთადერთი უარყოფითი მხარე არის კიბერშეტევები, რადგან ეს იქნება დეცენტრალიზირებული ტექნოლოგიური ციკლი და თავიდან ბოლომდე ელექტრონიკაზე აგებული, ამიტომ რისკები იმისა რომ უფრო მეტი კიბერშეტევა მოხდეს ვიდრე ბანკების შემთხვევაში მაღალია. თუმცა ევროდირექტოვების მკაცრი დაცვა ამ პრობლემას მაქსიმალურად აღმოფხვრის — განმარტავს კიკვიძე.