„თუ ჩვენ ფუნდამენტურად შევცვლით ეკონომიკურ ორიენტაციას - ტურიზმისა და სოფლის მეურეობაზე სწორების ნაცვლად, ჩვენს ეკონომიკას გადავიყვანთ თანამედროვე ლოგისტიკასა და მაღალინტელექტუალური პროდუქციის წარმოებაზე. ეს მოგვცემს მნიშვნელოვან გეოპოლიტიკურ როლს მსოფლიოში და ძალიან საწყენი იქნება თუ ამ წლის ბოლოს ეს მატარებელი ჩაივლის და ამ შესაძლებლობას ვერ გამოვიყენებთ.“ - მოსალოდნელი ახალი მსოფლიო წესრიგი, გეოპოლიტიკური და ეკონომიკური გადაწყობა და საქართველოს პოტენციალი მსოფლიო ეკონომიკურ ჯაჭვში - ამ თემებზე „კომერსანტთან“ საერთაშორისო ურთიერთობების ექსპერტმა ბათუ ქუთელიამ ისაუბრა.
პოსტპანდემიის 2021 წელი ანალიტიკოსების მიერ ფასდება, როგორც მნიშვნელოვანი ტრანსფორმაციის საწყისი. ვინ იქნება ამ პროცესებში გამარჯვებული და დამარცხებული, როგორი იქნება აშშ-სა და ჩინეთის სავაჭრო ომის მოსალოდნელი შედეგები და სად აღმოჩნდება საქართველო ახალ გეოპოლიტიკურ რუკაზე?
აშშ-სთან თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება , ევროკავშირთან ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმება და საქართველს გეოგრაფიული მდებარეობა - ეს ის ფუნდამენტია, რაც ბათუ ქუთელიას მოსაზრებით საქართველოს ეკონომიკური კონუქტურას ძირფესვიანად შეცვლისა და მაღალინტელექტუალური ეკონომიკის წარმოების პოტენციალს მისცემს.
„ახალი არ არის, რომ მიმდინარე სავაჭრო ომი ჩინეთსა და აშშ-ს შორის გლობალური ეკონომიკური ლანდშაფტის გადანაწილებასა და ეკონომიკური კონუქტიურის შეცვლას მნიშვნელოვანწილად შეუწყობს ხელს. ვხედავთ, რომ მედიაში დიდი კრიტიკა წამოვიდა ჩინეთისა და მისი ხელისუფლების მიმართ, რომელსაც პასუხისმგებლობას აკისრებენ ამ მსოფლიო პანდემიაზე. პოლიტიკური დღის წერიგიდან გამომდინარე, რა ფორმით გადანაწილდება ეკონომიკური როლები მსოფლიოში და ჩინური მრეწველობის რა ნაწილს ჩაააცვლებს დასავლური ბაზარი, ეს დამოკიდებულია დღეს მიმდინარე სავაჭრო მოლაპარკებებზე და იმაზე, თუ ამ უახლოეს თვეებში, როგორ გაგრძელდება ეს ურთიერთობა. ჩინური მრეწველობა მსოფლიოს მიწოდების ჯაჭვის დიდ ნაწილს შეადგენს და ამის გადალაგება ახალ სისტემებზე რთული იქნება . მაგრამ მეორეს მხრივ, ეს არის შესაძლებლობა ბევრი სხვა ქვეყნისთვის, რომლებიც ცდილობენ, რომ ამ ახალ გადანაწილებულ ეკონომიკაში თავისი როლი და ფუნქცია გააძლიერონ ან ახალი შეითავსონ.
საქათველოს აქვს დიდ პოტენციალი ამ რგოლში, რომელზე ფიქრიც წლების წინ უნდა დაგვეწყო, ჯერ კიდევ მაშინ, როდესაც ტრამპის ადმინისტრაციამ დაიწყო ამის გადახედვა. მსოფლიო ეკონომიკის მთავარი მოტორი მაინც ამერიკაა , განსაკუთრებით, ტექნოლოგიური კუთხით. 2011 წლიდან გვაქვს აშშ-სთან თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულების გაფორმების პოტენციალი. ამას სჭირდება გაძლიერება, რათა ამ მომენტით ვისარგებლოთ და ეს ვაჭრობა მკვდარი წერტილიდან დავძრათ. ეს იქნება ის პლატფორმა, რომელიც მოგვცემს შესაძლებლობას პრეტენზია ვიქონიოთ ახალ როლზე მსოფლიო ეკონომიკურ ჯაჭვში. ეს იქნება აშშ-ს ბაზარზე გარკვეული პროდუქტების ან მისი ნაწილის მიწოდება. საქართველოს შეუძლია შეცვალოს ეკონომიკური გეზი და უფრო დიდი როლი დაიკავოს, ეს კი ახალ მსოფლიო წესრიგის ჩამოყალიბებისას გონივრულად უნდა გამოვიყენოთ.“- აღნიშნავს ექსპერტი.
როგორია მიმდინარე გლობალური პანდემიის გავლენა ახალ ეკონონომიკურ წესრიგზე და ხომ არ დააჩქარა კორონავირუსის გავრცელებამ მსოფლიოს ანალიტიკოსების საერთო მოსაზრება ძალების გადანაწილებაზე?- ამ კითხვაზე პასუხად საერთაშორისო ურთიერთობებიის ექსპერტი განმარტავს, რომ პანდემიამ დააჩქარა ეკონომიკური თუ სხვა ბზარების გამოჩენა ქვეყნებში. ამ კუთხით კი რუსეთი თვალსაჩინო საერთაშორისო აქტორია, რომელიც ნებისმიერ კრიზისს საკუთარი ინტერესების სასარგებლოდ იყენებს.
„მსოფლიო პანდემიამ ბევრი რამე შეცვალა საერთაშორისო ასპარეზზე. ზოგადად, ბოლო ათწლეულის მანძილზე სახეზეა არსებული მსოფლიო წესრიგის მოშლის და ახალი მსოფლიო წერიგის ჩამოყალიბების ყველანაირი ნიშანი. ეს პროცესი პანდემიამდეც მიმდინარეობდა, მაგრამ უფრო უსაფრთხოების კუთხით და ეკონომიკაც ამის ნაწილი იყო. ამ გათვლებში რუსეთის აგრესიულმა პოლიტიკამ დიდი როლი ითამაშა, რომელმაც 2008 წელს საქართველოში შემოსვლით, დემოკრატიის პროცესებში ჩარევით, შემდგომ დიდი ოცეულის სამიტზე პუტინის განცხადებით, რომ ლიბერალურმა დემოკრატიამ თავისი დრო მოჭამა, ეს ყველაფერი ახალი გეოპოლიტკიკური და ეკონომიკური გადაწყობის ნიშნებს აჩენდა. წელსაც ვხედავთ, რომ მსოფლიოს ყველა კრიზისულ გამოწვევას რუსეთი თავისი ინტერესებისთვის იყენებს. მისი ამოცანაა დაასუსტოს თავისუფალი სამყარო და დამოკრატია და ესეც განტოლების ნაწილი იქნება იმ ახალი წესრიგის, რომელიც მოსალოდნელია. პანდემიამ ეს ბზარები რაც არსებობდა უფრო მკვეთრად გამოაჩინა.“ - განმარტა ბათუ ქუთელიამ.
მარიამ მორგოშია