დოლარის მომავალზე სერიოზულად დაფიქრებისთვის მრავალი მიზეზი არსებობს, თუმცა, სანამ ვინმე მის მოახლოვებულ კრახზე ისაუბრებს - უკეთესი იქნება პასუხი რამდენიმე კითხვას გასცეს.
პირველი - ჰყავს თუ არა დოლარს სერიოზული კონკურენტი, რომელიც მას, როგორც გლობალურ სარეზერვო ვალუტას, ჩაანაცვლებს? მეორე - რა მდგომარეობაში იქნება დოლარი იმ შემთხვევაში, თუ აქტივების და სესხების დღეს არსებული ბაზარი ჩამოიშლება?
პასუხები ამ 2 შეკითხვაზე ნათლად დაგვანახებს, რომ არც უახლოეს და არც საშუალოვადიან პერსპექტივაში დოლარს კრიზისი არ ემუქრება.
დოლარის ჩამოშლის ერთ-ერთ მთავარ არგუმენტად პესიმისტებს პანდემიის დროს ამერიკული ფინანსური ბაზრის ფულადი მასით უპრეცედენტო ავსებას ასახელებენ. აშშ-ს ბიუჯეტის დეფიციტი არასდროს არ ყოფილა ასეთი დიდი, ისევე, როგორც სახელმწიფო ვალის მაჩვენებელი
ამავე დროს ფედერალურ რეზერვს აქამდე რეფინანსირების განაკვეთი ასე რადიკალურად არასდროს შეუმცირებია.
პრობლემად ასევე ისიც მიიჩნევა, რომ ამერიკულ ეკონომიკურ პოლიტიკაში უახლოეს პერიოდში სერიოზული ცვლილებები მოსალოდნელი არაა. ბაიდენის ადმინისტრაცია საბიუჯეტო სტიმულირების შემდეგი პროგრამის მიღებას აპირებს, ფედერალური რეზერვი კი ბაზარზე ფულადი მასის გაზრდას კვლავაც აანონსებს.
პესიმისტები ასევე თვლიან, რომ საბიუჯეტო დეფიციტის უკიდურესად მაღალი მაჩვენებელი უარყოფით საგარეო-სავაჭრო ბალანსს კიდევ უფრო გაზრდის, ხოლო დოლარში ჩადებული ინვესტიციები დაბალი პროცენტის გამო იმდენად მცირე მოგებას იძლევა, რომ ინვესტორები ამერიკული ვალუტიდან გარბიან.
პესიმისტებს ერთ უმნიშვნელოვანესი ფაქტორი ავიწყდებათ - თუ დოლარს დევალვაცია უწერია, ის სხვა გლობალური ვალუტების მიმართ უნდა გაუფასურდეს, თუმცა, მათ წინაშე იგივე პრობლემებია, რაც დოლარის წინაშე.
საკმარისია ვნახოთ, რა უბედურებები ელის ევროს, რომელიც წესით ამერიკული ვალუტის ჩანაცვლებაზე მთავარი კანდიდატია. ეკონომიკური ვარდნა ევროპაში გაცილებით უფრო ღრმაა, ვიდრე შტატებში, ხოლო საპროცენტი განაკვეთები არათუ მცირეა, არამედ უარყოფითია.
თუმცა, ესეც ყველაფერი არაა - ევროზონა ვალების ახალი კრიზისის მოლოდინშია და ეს კრიზისი ერთიანი ევროპული ვალუტის არსებობას საფრთხეს უქმნის.
განსაკუთრებული შეშფოთების საგანია ის, რომ მომავალი კრიზისის ეპიცენტრი შესაძლოა გახდეს იტალია, რომლის ეკონომიკაც საბერძნეთის ეკონომიკაზე 10-ჯერ დიდია - წინა კრიზისი, რომელმაც ევრო კინაღამ დაანგრია, სწორედ საბერძნეთში დაიწყო.
კიდევ რამდენიმე სხვა მსხვილი ვალუტა - მაგალითად, ჩინური იუანი და იაპონური იენა. ეს ფულადი ერთეულები სარეზერვო ვალუტად არასდროს გამოიყენებოდნენ, ეს კი დიდი ფსიქოლოგიური ფაქტორია რომელსაც არანაკლები მნიშვნელობა აქვს, ვიდრე საკუთვრივ ფინანსურ საკითხებს - სარეზერვო ვალუტისთვის აუცილებელია რეპუტაცია და ათწლეულების მანძილზე დაგროვილი უპირობო ნდობა.
არც იენას და არც იუანს ამ მხრივ დიდი პერსპექტივა არ გააჩნიათ. თანაც, მათ არც ფინანსური თვალსაზისით აქვთ ყველაფერი წესრიგში - იაპონიის სახელმწიფო ვალთან დაკავშირებული მდგომარეობა იმდენად მძიმეა, რომ მის ფონზე აშშ-ს ბიუჯეტი იდეალურ დაბალანსებულად გამოიყურება.
ჩინეთიც დღეს საკრედიტო საპნის ბუშტის ტყვეობაშია და საკუთარ ფინანსურ სისტემას მკაცრად აკონტროლებს, რაც თავისთავად გამორიცხავს სარეზერვო ვალუტისთვის აუცილებელ ნდობის გაჩენას.
დოლარის სასარგებლოდ ერთი ფაქტორიც მეტყველებს - სწორედ მისი რეპუტაცია, როგორც უსაფრთხო ნავსაყუდელის. როდესაც გლობალური ფულად-საკრედიტო საპნის ბუშტი გასკდება, ინვესტორები სწორედ უსაფრთხო ნავსაყუდელის ძებნას დაიწყებენ. და სავარაუდოდ ეს როლი ისევ აშშ-ს სახაზინო ობლიგაციებს ერგება.
არავინ ამბობს, რომ ამერიკელები თავიან სახელმწიფო ფინანსების მდგომარეობაზე არ უნდა წუხდნენ. ამერიკელებს ბევრი პრობლემა აქვთ - ოღონდ დოლარის ჩამოშლა მათ შორის ყველაზე აქტუალური ნამდვილად არაა.
წყარო: nationalinterest.org
დოლარი
