ბოლო დროს ხშირად საუბრობენ, შეცვალა თუ არა „ომიკრონმა“ პანდემიის საერთო სურათი? ამაზე სპეციალისტების პასუხი ერთსულოვანია: არაფერი შეცვლილა, სამყარო პანდემიიდან ენდემურ „თანაცხოვრებაში“ ინაცვლებს. თუმცა ბევრი რამ მაინც შეიძლება შეიცვალოს: შესაძლოა, ენდემურ მომავალზე გადასვლა რადიკალურად შენელდეს ან დაჩქარდეს. სავარაუდოდ, ამ „გადასვლის“ ტვირთი (მაღალი სიკვდილიანობის ახალი ტალღისა და ახალი „ლოქდაუნების“ სახით) გაიზრდება, თუმცა არის მცირე შანსი, რომ თუ დაუყოვნებლივ არა, რამდენიმე თვეში მაინც ტემპი შემცირდება. თუმცა ადეკვატური პროგნოზის გასაკეთებლად საკმარისი მონაცემები ჯერ არ არსებობს. თუმცა პანდემიის განვითარების შესაძლო სცენარების განხილვა მაინც შესაძლებელია.
შეძლებს თუ არა „ომიკრონი“ „დელტას“ სრულად ჩანაცვლებას?
სხვადასხვა ქვეყანაში „ომიკრონის“ გავრცელების შესახებ არსებული პირველადი მონაცემები ჩანაცვლების დიდ ალბათობაზე მეტყველებს. შესაბამისად, ვირუსის გავრცელების მაჩვენებელი, „დელტასთან“ შედარებით, „ომიკრონის“ შემთხვევაში გაცილებით მაღალია. თუმცა ჯერჯერობით ეს მონაცემები ძალიან ნაადრევი და არაზუსტია, ამიტომაც გრძელვადიანი პროგნოზების გაკეთების საშუალებას არ იძლევა. ამდენად, ჯერ კიდევ არსებობს შესაძლებლობა, რომ მსოფლიოს ზოგიერთ ქვეყანასა და რეგიონში სხვა შტამები მაინც დარჩეს.
ჯერჯერობით, მონაცემები, რომელთა საფუძველზეც სპეციალისტები „დელტასთან“ შედარებით, „ომიკრონის“ გავრცელების სისწრაფეზე საუბრობენ, ფაქტობრივად, სამი ქვეყნით შემოიფარგლება. ესენია: სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა, დიდი ბრიტანეთი და დანია.
სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში „ომიკრონმა“ , ფაქტობრივად, ჩაანაცვლა „დელტა“ შტამი, რომელიც ქვეყანაში 2021 წლის ზაფხულიდან და ადრეული შემოდგომიდან დომინირებს. თუმცა ამ დროისთვის დათვლილია, რომ „ომიკრონი“ იქ 3,89-ჯერ უფრო სწრაფად გავრცელდა. ამ ბმულის მიხედვით კი შესაძლებელია აღნიშნული პარამეტრის რეგულარულად განახლებული შეფასებების გაცნობა.
დანიის მონაცემებით, „დელტასთან“ შედარებით, „ომიკრონს“ დიდი უპირატესობა აქვს. ამ უკანასკნელის წილი ქვეყანაში ნულიდან 3%-მდე გაიზარდა და ეს პროცესი ისევ გრძელდება. ამავდროულად, დანიაში მოქალაქეების 77%-ი სრულად აცრილია, ხოლო „დელტათი“ ინფიცირების შემთხვევები ბოლო კვირებში კი არ შემცირდა, როგორც სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში, არამედ სწრაფად გაიზარდა.
„ომიკრონის“ წილი დიდ ბრიტანეთშიც იმატებს. ახალი შტამის ზრდის ტემპი აქ PCR ტესტების მიხედვით ფასდება და დელტასთან შედარებით 2,7-ჯერ მეტია.
აქვე ისიც უნდა გავითვალისწინოთ, რომ შეფასების ყველა ამჟამად ხელმისაწვდომ მეთოდს აქვს დიდი და ამოუხსნელი გაურკვევლობა. ამიტომაც შეუძლებელია იმის დადგენა, თუ რა უპირატესობა აქვს „ომიკრონს“ ამა თუ იმ ქვეყანასა თუ ვითარებაში „დელტასთან“ შედარებით. თუმცა ერთი რამ აშკარაა: ზოგიერთ ქვეყანაში ეს უპირატესობა იმდენად დიდია, რომ შესაძლოა, „ომიკრონი“ იქ დომინანტური შტამი გახდეს. სხვა ქვეყნებსა და გარემოებებში კი „ომიკრონის“ ბედი შეიძლება დამოკიდებული იყოს შემდეგი კითხვის პასუხზე.
არის თუ არა ახალი შტამი „დელტაზე“ უფრო გადამდები? თუ ამის მიზეზი არის ის, რომ „ომიკრონს“ ორგანიზმის იმუნური პასუხის გვერდის ავლა შეუძლია?
სტატისტიკის მიხედვით, "ომიკრონი“ ("დელტასთან" შედარებით) ნამდვილად უფრო სწრაფად ვრცელდება. ეს შეიძლება აიხსნას როგორც მისი მაღალი გადამდებობით, ასევე, იმუნიტეტისგან ნაწილობრივ თავის დაღწევის უნარით. ამ ორი მიზეზიდან რომელს უფრო დიდი წვლილი შეაქვს ინფექციის გავრცელებაში, ამ ეტაპზე ამის თქმა შეუძლებელია. ამავდროულად, უკვე ნათელია, რომ „ომიკრონს“ გარკვეულწილად ნამდვილად შეუძლია დაავადების წინააღმდეგ გამომუშავებულ იმუნიტეტს გვერდი აუაროს.
პირველ რიგში, სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში ჩატარებულმა კვლევებმა ჯერ კიდევ „ომიკრონის“ აფეთქებამდე აჩვენა, რომ რეინფიცირების რისკი ძალიან მაღალი იყო და ის „დელტას“ ორჯერ აღემატებოდა. მხოლოდ ის შეგვიძლია დავამატოთ, რომ სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში არის ძალიან მაღალი რაოდენობა ადამიანებისა, რომელთაც COVID-19 ადრე გადაიტანეს.
მეორე მხრივ, იმავეზე მეტყველებს პირველი ლაბორატორიული კვლევა, რომელიც ვირუსის მიერ კოვიდგადატანილი და აცრილი ადამიანების ანტისხეულების განეიტრალებას ეხებოდა. ამ ლაბორატორიულ მონაცემებზე დაყრდნობით, ჯერ არ არის შესაძლებელი რიცხობრივად დადგინდეს, თუ რა დონეზე შეუძლია „ომიკრონს“ იმუნიტეტისგან თავის დაღწევა, მაგრამ ფაქტია, რომ ეს შეიძლება მნიშვნელოვანი მაჩვენებელი აღმოჩნდეს.
ამრიგად, სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში „ომიკრონის“ გავრცელების მომატებული სიჩქარე, გარკვეულწილად ვირუსის მიერ იმუნიტეტისგან თავის დაღწევის მანიშნებელია. თუმცა რა დონეზე ხდება ეს, უცნობია. ჯერჯერობით, „ომიკრონის“ გადამდებობის შეფასებებში უზარმაზარი გაურკვევლობაა. სავსებით მოსალოდნელია, რომ ის საერთოდ არ არის უფრო გადამდები, ვიდრე - „დელტა“ და მთელი მისი სწრაფი გავრცელების უპირატესობას სწორედ ორგანიზმის იმუნიტეტის გვერდის ავლის უნარი წარმოადგენს.
რამდენად ლეტალურია „ომიკრონი“?
ჯერჯერობით ამის მხოლოდ ფრაგმენტული მტკიცებულება მოგვეპოვება სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკიდან. ამ მონაცემების თანახმად, „ომიკრონის“ ინფექციით გართულებების რისკი საშუალოდ დაბალია, ვიდრე - „დელტათი“. თუმცა ამ მონაცემების სხვა ქვეყნებზე გავრცელება რთულია.
• „ომიკრონის“ გავრცელება ქვეყანაში გუატენგის პროვინციაში მდებარე სტუდენტურ კამპუსში დაიწყო. ამიტომაც შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ მათ შორის, ვინც დაავადება შედარებით ნორმალურად გადაიტანა, ახალგაზრდები ჭარბობდნენ.
• კიდევ ერთი ახსნა არის ის, რომ „ომიკრონი“ ახლა ძირითადად ვრცელდება მათ შორის, ვინც ახალი კორონავირუსის მიმართ იმუნიტეტი ადრე გამოიმუშავა. ასეთ ადამიანებს, სავარაუდოდ, დაავადების მძიმე მიმდინარეობისგან დაცვა აქვთ და ამიტომაც, როგორც ჩანს, „ომიკრონის ლეტალობა“, პრინციპში, უფრო დაბალია. თუ ის ადამიანები, რომლებიც არც აცრილები არიან და არც COVID-19 გადაუტანიათ, „ომიკრონით“ მასობრივად დაინფიცირდებიან, მაშინ საერთო სიკვდილიანობის მაჩვენებელი გაიზრდება იმასთან შედარებით, რაც ახლა სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში ფიქსირდება.
თუ ომიკრონის ლეტალობა ნამდვილად უფრო დაბალი აღმოჩნდება, ვიდრე წინა ვარიანტების შემთხვევაში იყო, ეს მსოფლიოს შორეული მომავლის იმედს მისცემს. როდესაც ახალი შტამით გამოწვეული ინფექციების ტალღები ჩაცხრება, შეგვიძლია მივუახლოვდეთ სანუკვარ მიზანს - ენდემურ სტადიაზე გადასვლის დასრულებას. თუმცა იქამდე სიტუაცია შეიძლება გაუარესდეს „ომიკრონის“ მიერ იმუნიტეტის გვერდის ავლის უნარისა და მომატებული გადამდებობის გამო.
imedinews.ge