კრიპტოვალუტის წარმოების გააქტიურებასთან ერთად, თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონებში (თიზ) მაინინგთან დაკავშირებით არაერთი კითხვა გაჩნდა. თიზ-ების წარმომადგენლების ნაწილი კანონმდებლობის დახვეწას ითხოვენ. დეპუტატების ნაწილი კი ფინანსთა სამინისტროს თიზ-ებთან მიმართებით სუბსიდირებაში ადანაშაულებს.

ფრაქცია „ლელოს” წევრის, დეპუტატ სალომე სამადაშვილის განცხადებით, კრიტპოვალუტის მომპოვებლები, რომელთაც მნიშვნელოვანი მოცულობის შემოსავლები აქვთ, თიზ-ებში საქმიანობის გამო არ იხდიან გადასახადებს, რაც პრობლემას წარმოადგენს. დეპუტატის თქმით, ეს „სუბსიდირების ტოლფასია“.

ფინანსთა მინისტრის მოადგილემ გიორგი კაკაურიძემ სალომე სამადაშვილის კომენტარის საპასუხოდ განაცხადა, რომ თიზ-ების ტერიტორიაზე კრიპტოვალუტების მწარმოებლების გადასახადებისგან გათავისუფლება მათ სუბსიდირებად არ უნდა ჩაითვალოს, თუმცა სამინისტრო ამ თემის გადახედვას არ გამორიცხავს.

„რაც შეეხება უფრო დეტალურად კრიპტოვალუტის მოპოვებას, კანონით დღგ-ისგან გათავისუფლებულია თიზ-ებში მოქმედი საწარმო, რადგან წარმოადგენს ექსპორტზე ორიენტირებულ კომპანიას. კოდექსით ასე არის განმარტებული, რომ ექსპორტი ხდება. ექსპორტის დროს კი, წარმოება დღგ-ით არ იბეგრება. მე არ ვიცი, რამდენად შესაძლებელია სექტორების მიხედვით დავყოთ ეს, რომ თუ თიზ-ში ასეთი საწარმო იქნა, ის დაიბეგროს და თუ არ იქნა, არ დაიბეგროს“, - განაცხადა კაკაურიძემ.

ქუთაისის თიზ-ის აღმასრულებელი დირექტორი სოსო ნიბლაძე „კომერსანტთან“ არსებული კანონმდებლობის ბუნდოვანებაზე საუბრობს და აღნიშნავს, რომ არ არის დაზუსტებული თიზ-ების შემთხვევაში, უშუალოდ რა მოდელის კრიპტო წარმოება არ იბეგრება და როგორი მაინინგი იბეგრება, რაც ინვესტორების შემოდინებას აფერხებს.

„არსებული კანონმდებლობა ბუნდოვანია, გაურკვეველია იბეგრება თუ არა და რა შემთხვევაში იბეგრება ე.წ. მაინინგი. კანონმდებლობა მაინინგთან დაკავშირებით მიღებულია, მაგრამ თიზ-ების სფეციფიკა იქაც გაურკვეველია. აქ უნდა გავაანალიზოთ კრიპტოვალუტების ბიზნეს მოდელი, სადაც ძირითადად ორი მიმართულებაა. პირველი, როდესაც კომპანია აწარმოებს კრიპტოვალუტას საკუთარი მიზნებისთვის, ანუ აქვს წარმოება. მეორე, როდესაც კომპანია ამუშავებს ე.წ სერვერებს და წარმოებულ ჰაშრეიტებს ყიდის სხვა კომპანიაზე, რაც უფრო მომსახურების გაწევის კომპონენტს განეკუთვნება. არსებულ კანონმდებლობაში ცალსახად არ არის ინფორმაცია, თუ რა ხდება ამ კუთხით, სპეციალური რეგულაცია არის შექმნილი, თუმცა საჭიროა მეტი სიცხადე.

დიდი ხნის წინ მივმართეთ შემოსავლების სამსახურს და მოვითხოვეთ განმარტება, რადგან არიან უცხოური კომპანიები, რომლებიც მზად არიან, რომ შემოვიდნენ, განახორციელონ ინვესტიციები, თუმცა პასუხი ჯერჯერობით არ გვაქვს. შემოსავლების სამსახურმა რაღაც საკითხებზე გვიპასუხა, მაგრამ მაინც ბევრი თემაა პასუხგაუცემელი, უშუალოდ რა მოდელის კრიპტო წარმოება არ იბეგრება და როგორი მაინინგი იბეგრება, რადგან აქ უნდა გაიმიჯნოს ყველაფერი. ვერ ვიტყვით, რომ თიზ-ში კრიპტოვალუტების წარმოება სხვა წარმოებებთან შედარებით განსხვავებულია ან განსაკუთრებული პრეფერენციებით სარგებლობს“, - განმარტა სოსო ნიბლაძემ.

ფოთის თიზ-ის გენერალურ დირექტორი დავით ებრალიძეც „კომერსანტთან“ ადასტურებს, რომ ბოლო პერიოდში კრიპტოვალუტის წარმოების მიმართულებით ინვესტორების ინტერესი გაიზარდა.

„კრიპტოვალუტის წარმოების მიმართულებით ინვესტორების ინტერესი საკმაოდ გაიზარდა. ეს გამოწვეულია იმ ფაქტორით, რომ ელექტროენერგიის ტარიფი თიზ-ებში არის 18%-ით დაბალი, ვიდრე საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე, თუმცა აღნიშნული სექტორის განვითარების შემაფერხებელ ფაქტორს წარმოადგეს ტექნიკურ-ინფრასტრუქტურული საკითხი, რაც უკავშირდება ელექტროენერგიის მიწოდებას. კრიპტოვალუტის წარმოებისათვის საჭირო ელ. მომარაგებით უზრუნველსაყოფად დაინტერესებული პირის მიერ (ამ შემთხვევაში თიზ-ის საწარმოს მიერ) ხდება განაცხადის წარდგენა ენერგო-პრო ჯორჯიაში, რომელზეც ენერგო-პრო არ გასცემს შესაბამის ტექნიკური პირობას“, - ამბობს დავით ებრალიძე.

აღსანიშნავია, რომ 2020 წელს მსხვილ დატა ცენტრებს შორის ყველაზე მეტი - 132 მილიონი კილოვატ საათის მოცულობის ელექტროენერგია „ბი ეფ დი სი საქართველომ“ შეიძინა, რაც 2020 წელს ქვეყანაში მოხმარებული ელექტროენერგიის 1.08% იყო. ესკოს სტატისტიკაში არ არის აღნიშნული, თუ რამდენი ელექტროენერგია მოიხმარეს 2020 წელს მაინინგ კომპანია „ბლოქფაუერმა“, „აითილებმა“ და „ჯეომეინთენანსმა“. 2019 წელს კი ესკოს მონაცემებით, მსხვილმა მაინინგ კომპანიებმა 785.5 მილიონი კილოვატ საათი ელექტროენერგია მოიხმარეს, რაც საქართველოს ელექტრომოხმარების 6.15% იყო.

ნინო თამაზაშვილი