Hugo Boss მმართველია, Harley Davidson – მეამბოხე, M&M’S – კლოუნი,  Coca- Cola – გულუბრყვილო,  Disney კი – ჯადოქარი. რას გეუბნებათ ეს შეფასება? 

12 განსხვავებული სახე

12 არქეტიპი, 12 განსხვავებული სახე ის მოდელია, რომელიც კომპანიებს კონკურენტულ ბაზარზე თავის წარმატებით წარდგენაში ეხმარება. სპეციალისტები სწორედ ამ კონცეფციის მიხედვით ქმნიან ბრენდის განუმეორებლობასა და ხასიათს. არქეტიპს კომპანიისთვის ხშირ შემთხვევაში სტრატეგიული მნიშვნელობა ენიჭება. ის მისი წარმატების გასაღებია.

არქეტიპის კონცეფცია თავის თეორიაში ანალიტიკური ფსიქოლოგიის ფუძემდებელმა კარლ გუსტავ იუნგმა გამოიყენა. ის მიიჩნევდა, რომ ყოველი ადამიანი, გარკვეულ არქეტიპს, ანუ „პირველ სახეს“ შეესაბამება. იუნგის მოსაზრებას მალევე მიმდევრები გამოუჩნდნენ და არქეტიპებმა სხვა სფეროებიც მოიცვა. ცნობილი ფსიქოლოგის ამ მოსაზრებას დღეს ბრენდინგშიც წამყვანი ადგილი უჭირავს. 

მმართველი

•   დევიზი: ძალა არ არის ერთადერთი, ის ყველაფერია

მმართველი ბუნებრივი ლიდერია. მისთვის მნიშვნელოვანია წესები და პრინციპები. ისწრაფვის და სხვებსაც უბიძგებს მეტი ძალაუფლებისაკენ.

ბრენდები: ROLEX, Mercedes-Benz, LOUIS VUITTON, HUGO BOSS.

მოსიყვარულე

•   დევიზი: შენ ხარ ერთადერთი

მოსიყვარულე სავსეა ემოციებითა და გრძნობებით. სურს, ადამიანებს თავი გამორჩეულად აგრძნობინოს. მისი მიზანია შეიყვაროს და უყვარდეს სხვებსაც.

ბრენდები: Chanel, Victoria’s Secret, Ferrari, Calvin Klein, Dior, Nescafe, BMW

შემოქმედი

•   დევიზი: თუ წარმოდგენა შეგიძლია, მაშინ გააკეთებ კიდეც 

შემოქმედს მოსწონს ყველაფერი არაორდინარული და უცნაური. პრიორიტეტია ინდივიდუალიზმი და უნიკალურობა. ყოველდღიურ ცხოვრებასაც კი შემოქმედებითად უყურებს და დასახულ მიზნებს ყოველთვის აღწევს.

ბრენდები: Lego, Adobe, Instagram, Apple, Sony 

ყველასათვის/რიგითი 

•   დევიზი: ყველა თანასწორია

 ემპათია, პრაქტიკულობა და სანდოობა ბრენდისთვის პირველ ადგილზეა. აწარმოებს იმას, რასაც ბევრი სხვა, თუმცა, კონკურენტულ სამყაროში თავის ადგილს პოულობს.

 ბრენდები: Toyota, Budweiser, IKEA, Wrangler, Gap, Target.

გმირი

•   დევიზი: თუ არის სურვილი, არსებობს გზაც

ერთ–ერთი ყველაზე ძველი და პოპულარული არქეტიპი. მთავარი სურვილი საკუთარი ღირსების დამტკიცებაა, რასაც ის ხშირად გამბედაობით და სიმამაცით ახერხებს.

ბრენდები: Nike, Fedex, Duracell, Snickers.

მზრუნველი

•   დევიზი: მოექეცი სხვას ისე, როგორც გინდა, რომ მოგექცნენ

ალტრუისტი, რომელსაც სურს დაეხმაროს ყველას. მზადაა, საკუთარ თავს ნაკლები ყურადღება დაუთმოს, თუ ეს სხვებზე ზრუნვაში დაეხმარება.

ბრენდები: Heinz, Volvo, Kleenex, Toms, Nestle, Nivea, Unicef.

მაძიებელი/მკვლევარი

• დევიზი: არასოდეს შეწყვიტო აღმოჩენა

მაძიებლისთვის მთავარია, საინტერესო ცხოვრებით იცხოვროს. მისი მთავარი ღირებულება თავისუფლებაა. სურს ახალ–ახალი თავგადასავლები.

ბრენდები: Jeep, The North Face, Starbucks, Amazon, Nasa.

 მეამბოხე

•   დევიზი: წესები შექმნილია იმისთვის, რომ დაირღვეს

მეამბოხეს ვერავინ აკონტროლებს. არქეტიპის მიზანია, ცვლილებები – პერსონალური თუ სოციალური. თავისუფლების სიყვარული და წესების დარღვევა მისი ძლიერი მხარეა. 

ბრენდები: MTV, Harley Davidson, Diesel, Virgin.

კლოუნი 

•     დევიზი: მხოლოდ ერთხელ ცხოვრობ

 არის ინოვატორი და  ძალიან მხიარული. ის ცხოვრებისგან მაქსიმალურ სიამოვნებას იღებს.

ბრენდები: Kia, M&M’s, Fanta, Skittles, Doritos, Domino’s 

ბრძენი

•     დევიზი: სიმართლე გაგათავისუფლებთ

ბრძენი ჭეშმარიტების ძიებაშია. ის ცოდნისა და სიბრძნის მოყვარულია. ობიექტურია, კარგი მრჩეველია და ცდილობს თითოეული მოვლენის მნიშვნელობის დადგენას.

ბრენდები: Audi, The New York Times, Ted, Google, Philips.

ჯადოქარი

•     დევიზი: ყველაფერი შემიძლია

 ჯადოქარს სჯერა, რომ სამყარო მაგიით არის სავსე, მთავარია დაინახო. ის გრძნობს, რომ მოვლენები, ადამიანები და იდეები ერთმანეთთან კავშირშია. პატარა ცვლილებაც კი მოვლენების ჯაჭვს ქმნის.

ბრენდები: Disney, Tesla, Polaroid, XBOX, Red Bull.

გულუბრყვილო

•   დევიზი: თავისუფლება შენთვის და ჩემთვის

ამ არქეტიპს სჯერა, რომ ადამიანები ბუნებით კეთილები არიან. გამოუსწორებელი ოპტიმისტია, გულწრფელი და ჰარმონიაში ცხოვრებას ესწრაფვის. 

ბრენდები: Dove, Coca-Cola, Volkswagen, McDonald’s.

არქეტიპები ქართულ რეალობაში

მარკეტინგის სპეციალისტები ამბობენ, რომ ქართული ბრენდების უმეტესობა, ჯერ კიდევ ვერ აიგივებს თავს კონკრეტულ არქეტიპთან. მცირე ბაზარი, მწირი სარეკლამო რესურსი და კონკურენციის ნაკლებობა, შესაძლოა, ის მთავარი ფაქტორები იყოს, რაც კომპანიებს ხელს უშლის ამაში. საზღვარგარეთ კომპანიისთვის უფრო დიდი მნიშვნელობა აქვს კონკრეტულ სეგმენტზე ფოკუსირებას. შესაბამისად, ის აუცილებლად რომელიმე არქეტიპად ყალიბდება. აღსანიშნავია, რომ ხშირად ბრენდინგი არა კომპანიის, არამედ პროდუქტების დონეზეა. მაგალითად ლუდის ბრენდი რაგნარი არის მეამბოხე, კაიაკი – მაძიებელი, ბაკურიანი – მზრუნველი, საქართველოს ბანკი - გმირი, გურიელი – მზრუნველი, მაძიებლის შტრიხებით. 

„ქართულ ბაზარზე ბრენდების არქეტიპი ჯერ ბუნდოვანია – ასეთია მოცემულობა. სრულიად შესაძლებელია, დღეს რომელიმე სფეროში, კომპანია კომფორტულად გრძნობდეს თავს, მაგრამ, კონკურენციის ზრდის პარალელურად, მას აუცილებლად მოუწევს ბრენდის წარდგენა მკვეთრად გამოხატული გარკვეული მახასიათებლებით“, – აღნიშნავს საკონსულტაციო კომპანია ჯეპრას უფროსი კონსულტანტი გიგა ხარებავა. 

წყარო: Business Feed