ბოლო თვეებში სასურსათო პროდუქტების ფასმა მაქსიმუმს მიაღწია და ექსპერტების აზრით, ვითარება ძვირი სურსათის ახალი „სუპერციკლისკენ“ მიდის. ეს მასობრივი უმუშევრობის და შემოსავლების კატასტროფული ვარდნის ფონზე ხდება.

მომხმარებლებზე ზეგაგვლენას ზრდადი ინფლაციაც ახდენს. Bloomberg-მა გაანალიზა მდგომარეობა 5 ქვეყანაში, სადაც ფასების ზრდამ და ინფლაციამ განსაკუთრებით დიდ მასშტაბებს მიაღწია.

ბრაზილია

ეს არის ლათინური ამერიკის უმსხვილესი ეკონომიკა, სადაც 2020 წელს მსოფლიოში ფასების ყველაზე დიდი მატება დაფიქსირდა. ამის ერთ-ერთი მიზეზი ეროვნული ვალუტის სწრაფი დევალვაცია იყო.

პრეზიდენტ ჟაირ ბოლსონარუს რეიტინგი მინიმუმამდე დაეცა და ის ელექტორატის გულის მოგების ახალ საშუალებებს ეძებს. მაგალითად, 19 თებერვალს მან საწვავის გაძვირების გამო სახელმწიფო ნავთობკომპანიის დირექტორი გადააყენა. ის ასევე ღარიბებისთვის ფინანსური დახმარების პროგრამის გაგრძელებას გეგმავს, პროგრამა 6 თვე მოქმედებდა და დეკემბერში დასრულდა.

პრობლემა იმაშია, რომ ეს დახმარება ძირითადად კვების პროდუქტების ბაზარზე წავიდა, რამაც სურსათზე ფასების 20-70%-ით ზრდა გამოიწვია.

პანდემიამ ბრაზილიის ერთ-ერთი ყველაზე მწვავე პრობლემა, უთანასწორობა კიდევ უფრო გაამძაფრა. ფასების ზრდის პირობებში ღარიბები კიდევ უფრო ღარიბდებიან.

რუსეთი

ქვეყანას, რომელიც მსოფლიოში მარცვლეულის უმსხვილესი ექსპორტიორია, ამ სტრატეგიული პროდუქტის ექსპორტზე შეზღუდვების დაწესება და შიდა ფასების რეგულირება მოუწია.

მსხვილმა რითეილერებმა მთავრობისგან ფასების შეკავების მითითება მიიღეს, რადგანაც, ზოგიერთი პროდუქტი, მაგალითად კარტოფილი, 35%-ით გაძვირდა.

თუმცა, სახელმწიფოს ასეთმა უხეშმა ჩარევამ შესაძლოა საპირისპირო შედეგები გამოიღოს და ინფლაცია კიდევ გაზარდოს. შეზღუდვები მარტის ბოლოს მოიხსნება და რუსეთის აუდიტის პალატის პროგნოზით, ფასები კიდევ უფრო გაიზრდება.

ნიგერია

აფრიკის ყველაზე დიდ ქვეყანაში ინფლაციის ნახევარზე მეტი სწორედ სასურსათო პროდუქტებზე მოდის. იანვარში ფასები კვების პროდუქტებზე 12 წლის მანძილზე ყველაზე სწრაფი ტემპებითი ზრდებოდა.

საშუალო სტატისტიკური ნიგერიული ოჯახი თავისი ბიუჯეტის 50%-ს კვებაზე ხარჯავს, რაც სასურსათო უსაფრთხოებას დიდ რისკს უქმნის.

ნავთობის გაიაფების შედეგად ქვეყანაში სურსათის იმპორტისთვის საჭირო რეზერვები თითქმის ბოლომდე ამოიწურა, ადგილობრივი სოფლის მეურნეობა კი იმპორტის ჩანაცვლებისთვის საკმარისი არაა.

ამ პრობლემამ ჯერ კიდევ 2020 წლის შემოდგომაზე საპროტესტო ტალღა გამოიწვია, რომელიც სასურსათო პროდუქტების საწყობებზე თავდასხმებში გადაიზარდა.

თურქეთი

2020 წელს კვების პროდუქტები ქვეყანაში 2019 წელთან შედარებით 18%-ით გაიზრდა.

ბოლო წლების მანძილზე ინფლაცია თურქეთში ორნიშნა ციფრებით განისაზღვრება და ეს პრეზიდენტ ერდოღანის რეიტინგზე ნეგატიურად აისახება. ამის საპასუხოდ მან ფასების ზრდის მიზეზების შესწავლის მიზნით სამთავრობო კომისია შექმნა.

მისი თქმით, ვაჭრობის სამინისტრო დააჯარიმებს იმ კომპანიებს, რომლებიც სურსათს სპეკულაციურ ფასებში ყიდიან. მაგრამ პრობლემა იმაშია, რომ ჯარიმებით მთავრობა ჯერ კიდევ 2019 წელს იმუქრებოდა, თუმცა, უშედეგოდ.

ინდოეთი

ქვეყანა მსოფლიოში ბრინჯის უმსხვილესი ექსპორტიორია, თუმცა, პარალელურად ათობით მილიონ ინდოელს სურსათთან წვდომის პრობლემა აქვს, და სწორედ ეს ქვეყანაა მსოფლიო ლიდერი ბავშვთა შორის შიმშილის კუთხით.

სურსათის გაძვირება ინდოეთში პოლიტიკური დაძაბულობის ცენტრშია, რომელიც ბოლო პერიოდში მძაფრდება. მარცვლეულის ბაზრის ლიბერალიზაციის შემდეგ ადგილობრივმა ფერმერებმა ფასების ვარდნის შიშით, საპროტესტო აქციები დაიწყეს.

მთავრობა ასევე სურსათზე და საწვავზე სახელწიფო სუბსიდიებს ამცირებს, რაც ხშირად არეულობას იწვევს და ეს პრობლემა ინდოეთისთვის ძალიან აქტუალური როგორც მინიმუმ უახლოესი 2 წლის მანძილზე იქნება.

bloomberg.com

მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ