ევროპაში კორონავირუსის მეორე ტალღის მოსვლასთან ერთად, მოთხოვნა ნავთობზე ისევ კლებულობს.
ოპეკ+ის ქვეყნები, რომლებმაც მაისში მოპოვება რეკორდულად, დღეში 9,7 მლნ. ბარელამდე შეამცირეს, ამჟამად შეზღუდვების შესუსტებაზე ფიქრობენ.
თუმცა, ეს იმ დროს ხდება, როდესაც საერთაშორისო ენერგეტიკულმა სააგენტომ 2021 წელს ნავთობმოხმარების პროგნოზი ისევ შეამცირა. სააგენტოს ნავთობის დეპარტამენტის უფროსმა ნილ ატკინსონმა განაცხადა, რომ შესაძლოა ეს ბოლო უარყოფითი პროგნოზი არ იყოს, და არ გამორიცხა ნავთობზე მოთხოვნის შემდგომი შემცირება.
მისი თქმით, „სააგენტო პროგნოზს უფრო შეამცირებს, ვიდრე გაზრდის“.
კორპორაცია «Standard Chartered»-ის პროგნოზით, მოთხოვნის კლებაზე რამდენიმე ფაქტორი მოქმედებს - მათ შორისაა ვაჭრობის შემცირებაა, ბიზნესების დახურვა და სამუშაო ადგილების დაკარგვა.
იმ დროს, როდესაც მოხმარების ზრდა იგეგმებოდა, ყველაფერი სულ სხვანაირად ხდება - ევროპაში ინფიცირება ისევ იზრდება, ადამიანები ისევ დისტანციურ რეჟიმზე გადადიან, მასობრივი ღონისძიებები ისევ იკრძალება.
ევროპაში ეს ყველაფერი ეკონომიკური მხარდაჭერის ზომების შემცირებას დაემთხვა.
მზგავსი სიტუაციაა შტატებში - 30 სექტემბერს ამერიკაში დასრულდა პანდემიასთან დაკავშირებული ეკონომიკური პრობლემების შერბილების პროგრამა და მომავალში გაგრძელდება ის თუ არა - არავინ იცის.
აზიაც დაზარალდა - ერთად ერთი ქვეყანა, სადაც ნავთობმოხმარება იზრდება - ტაილანდია.
მოხმარების შემცირებასთან დაკავშირებულ პრობლემებს მომპოვებლებს შორის ურთიერთობების გაურკვევლობა ზრდის - ბევრი ქვეყანა, რომელიც მოპოვების შემცირებას დათანხმდა, სინამდვილეში თავის ვალდებულებებს არ ასრულებს, და ნავთობმოპოვებას ძველი მოცულობებით აგრძელებს. ეს კი, ცხადია, კეთილსინდისიერი ქვეყნების უკმაყოფილებას იწვევს.
ბაზარზე არასტაბილურობის კიდევ ერთი წყაროა ლიბია, რომელიც ოპეკის შეთანხმების მიღმა დარჩა. იქ ამჟამად სამოქალაქო ომი შენელდა და ზავი გამოცხადაა, რამას ქვეყანასა ნავთობმოპოვების ზრდის საშუალება მისცა, თანაც ამისთვის ყველაზე არაშესაფერის დროს. ლიბიის სახელმწიფო ნავთობკომპანია მოპოვების გაორმაგებას ვარაუდობს. ამ პროგნოზს «Goldman Sachs»-იც იზიარებს.
ნავთობის მსხვილი საერთაშორისი სადისტრიბუციო კომპანიის «Mercuria Energy Group»-ის გენერალური დირექტორი მარკი დურნანდი მიიჩნევს, რომ მსოფლიოს არ სჭირდება იმაზე მეტი ნავთობი, ვიდრე ოპეკი+ იანვრიდან მოპოვებას აპირებს. მისი თქმით, ის სიტუაციას პესიმისტურად უყურებს, და 2021 წელს მოთხოვნის ზრდას არ ელოდება.
ამ გაურკვევლობის პირობებში გასაკვირი არაა, რომ თავად ოპეკ+-ის რიგებში დაძაბულობა იზრდება.
საუდის არაბეთს პირველ რიგში ფასების შენარჩუნება სურს. ქვეყნის ენერგეტიკის მინისტრი აცხადებს, რომ კარტელი აქტიურ პრევენციულ ზომებს მიიღებს იმისთვის, რომ ჭარბი მოწოდება არ დაუშვას.
მისი რუსი კოლეგა ალექსანდრ ნოვაკი უფრო ფრთხილია - მას უკვე არსებული შეთანხმების გადახედვა და მოპოვების დამატებითი შემცირება არ სურს. წინა შეთანხმება 2021 წლის იანვრიდან მსოფლიო მოპოვების ზრდას 2 მლნ. ბარელით ითვალისწინებს, და რუსული მხარე ამ პირობის გადახედვას საჭიროდ არ თვლის.
მსოფლიომ ერთხელ უკვე დაინახა რუსეთის და საუდის არაბეთის სანავთობო ომს რა შედეგები მოჰყვება - მარტში, როდესაც საუდის არაბეთი მოპოვების შემცირებას, ხოლო რუსეთი შენარჩუნებას ემხრობოდა. ამან ფასები იმ დონემდე დააგდო, რომ გარკვეული პერიოდი ნავთობი უფასოდ რიგდებოდა. ამის გამეორება არავის არ სურს...
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ