ელექტროენერგიის ევროპელი მწარმოებლები იძულებულები არიან, რუსეთს ნახშირის მიწოდების გაზრდა სთხოვონ. გაზის მწვავე დეფიციტის ფონზე ეს მოძველებული, ეკოლოგიურად ყველაზე ბინძური საწვავი, დღეს ენერგოკრიზისის დაძლევის ერთადერთი საშუალება გახდა.
თუმცა, ეს იმედიც შეიძლება გაქარწყლდეს, რადგანაც რუსეთი მიწოდებას ვერ გაზრდის. ხოლო ევროპამ, რომელიც ალტერნატიული ენერგეტიკის დანერგვას და ეკოლოგიური მდგომარეობის გაუმჯობესებას ცდილობს, ნახშირის მოხმარების მკვეთრი შემცირება დიდი ხნის წინ დაიწყო.
აღმოჩნდა, რომ მწვანე ენერგეტიკა მასზე დაკისრებულ დიდ როლს ვერ ასრულებს. სხვა ვითარებაში ეს არ იქნებოდა პრობლემა - ევროპა გაზრდიდა ბუნებრივი აირის იმპორტს, მაგრამ დღეს, როდესაც მთელ მსოფლიოში გაზის მარაგები მცირდება და ფასმა 1000 დოლარს მიაღწია, ეს შეუძლებელი გახდა.
კრიტიკულ სიტუაციაში ევროპას არაპრესტიჟული და უკვე თითქმის დავიწყებული ნახშირი გაახსენდა.
„ენერგიის ევროპელი მწარმოებლები თუ ნახშირზე მასიურად გადავლენ, ეს მოთხოვნის ისეთ ზრდას გამოიწვევს, რომელსაც რუსეთი ვერ დააკმაყოფილებს, განსაკუთრებით, ასეთ შეზღუდულ ვადებში. ევროპას საწვავის მოპოვება სხვაგან მოუწევს, მაგალითად, აშშ-სა და ჩინეთში, თუმცა, იქაც ენერგოკრიზისი და დეფიციტია“ - მიიჩნევს WoodMackenzie-ის ანალიტიკოსო ნატაშა ტიურინა.
ევროპის კომუნალური საწარმოები ნახშირის მაქსიმალური რაოდენობის შესყიდვას ცდილობენ, თუმცა, რუსეთი, რომელიც მსოფლიოში მესამეა ნახშირის ექსპორტის კუთხით, საწვავს ძირითადად აზიაში ყიდის.
„ბოლო წლების მანძილზე რუსეთი ევროპაში ექსპორტს ამცირებს, რადგანაც ევროპა ნახშირზე მომუშავე ელექტროსადგურებს ხურავს, შესაბამისად, რუსული ექსპორტი ძირითადად აზიაში მიდის. მისი გადამისამართება ევროპაში ადვილი არ იქნება, რადგანაც აზიურ კომპანიებთან გრძელვადიანი კონტრაქტებია დადებული. გარდა ამისა, სატრანსპორტო შესაძლებლობების შეზღუდულია“ - მიიჩნევს BCS Global Markets-ის
ექსპერტი კირილ ჩუიკო.
ვითარებას ისიც ართულებს, რომ ევროპაში ნახშირის მკაცრი ეკოლოგიური ნორმები მოქმედებს, რის გამოც რუსეთს ამ მოთხოვნების შესაფერისი ხარისხის ნახშირის დიდი რაოდენობით მოძიება გაუჭირდება.
ამასთან, არსებობს სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის პრობლემა: რუსულ რკინიგზას მეტი გამტარუნარიანობა აქვს აზიის მიმართულებით, განსაკუთრებით, ჩინეთში, ევროპაში კი საჭიროა რაოდენობის ნახშირის მიწოდებას ფიზიკურად ვერ შეძლებს.
შესაბამისად, რუსეთისთვის პრიორიტეტულია აღმოსავლეთი, ხოლო დასავლეთი მეორე პლანზეა. ექსპერტების აზრით, ყველა ამ ფაქტორიდან გამომდინარე, რუსული ნახშირის ექსპორტი ევროპაში, რომელიც 2019 წელს 48 მლნ. ტონა შეადგინა, უცვლელი დარჩება.
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ
წყარო: bloomberg.com
ქვანახშირი
