სანქციების ომში დასავლეთს და ბელარუსს შორის ერთ-ერთი ყველაზე დაზარალებული მხარე სწორედ უკრაინა იქნება, ეს ერთ-ერთი ქვეყანაა, რომელზეც მინსკს ეკონომიკური ზეწოლის რეალური, თანაც მნიშვნელოვანი ბერკეტები გააჩნია. ეს კი კიევს მძიმე არჩევანის წინაშე აყენებს.
უკრაინა, რომლის მთავარი მიმართულებაც დასავლეთთან დაახლოვებაა, საერთაშორისო სანქციებს ბელარუსის წინააღმდეგ უერთდება. კერძოდ, მინისტრთა კაბინეტმა ბელარუსული ავიაციისთვის თავისი საჰაერო სივრცე დაკეტა, ასევე უშიშროების საბჭომ განაცხადა, რომ საპროტესტო მოძრაობის ჩახშობასთან დაკავშირებული მაღალჩინოსნების წინააღმდეგ სანქციებს ამზადებს.
გარდა ამისა, უკრაინამ ბელარუსული ავტობუსების და ტრაქტორების იმპორტიც შეზღუდა. თუმცა, ყველაფერი ამის მიუხედავად, ოფიციალური კიევის პოლიტიკა მინსკის მიმართ ევროკავშირთან შედარებით უფრო თავშეკავებულია და ამას თავისი მიზეზებიც აქვს - ბევრ საკვანძო მიმართულებებზე უკრაინა კრიტიკულად დამოკიდებულია იმპორტზე ბელარუსიდან.
ეკონომიკის სამინისტროს ინფორმაციით, 2020 წელს უკრაინამ ბელორუსიიდან მაღალი კატეგორიის საწვავის თითქმის 100%, საშუალო კატეგორიის ბენზინის 64%, ნავთის 34% და ბითუმის 70% შემოიტანა.
ასევე მნიშვნელოვანია უკრაინისთვის ექსპორტი ბელარუსში, რომელიც მთლიანი ექსპორტის 5,3%-ს და 1,3 მლრდ. დოლარს შეადგენს.
უკრაინა ბელარუსზე გაცილებით მეტადაა დამოკიდებული, ვიდრე ევროკავშირი, ლუკაშენკომ ეს კარგად იცის და ამას კიევის შანტაჟისთვის იყენებს. კერძოდ, ბელარუსულმა ნავთობკომპანიამ 2021 წლის ივნისიდან უკრაინაში ბენზინის ექსპორტი შეწყვიტა, ხოლო მთავრობამ უკრაინული პროდუქტების, მაგალითად, საკონდიტრო ნაწარმის იმპორტი შეაჩერა.
რა თქმა უნდა, ეკონომიკური ურთიერთობების გაწყვეტა უმტკივნეულო არც ბელარუსისთვის არის. ევროკავშირის ბაზრის დაკეტვის შემდეგ მინსკი მზად არაა უკრაინასთან ეკონომიკური ურთიერთობების შეწყვეტისთვის. მაგრამ აშკარაა, რომ მეზობელი და მონათესავე უკრაინის მხრიდან მტრული ნაბიჯები ლუკაშენკოს განსაკუთრებით აღიზიანებს და ის მზადაა სერიოზული ზარალისთვის, ოღონდ შური იძიოს.
შექმნილ ვითარებაში უკრაინის ხელისუფლება რისკების დივერსიფიცირებას ცდილობს. მაგალითად, ბელარუსული ნავთობპროდუქტების ალტერნატივად აზერბაიჯანული განიხილება. თუმცა, პარტნიორის შეცვლას გარკვეული დრო სჭირდება, მანამდე კი ამ სიტუაციაში მოგებული ოლიგარქი იგორ კოლომოისკია, ბენზინის და დიზელის დეფიციტის ნაწილობრივი დაფარვა მის კუთვნილ კრემენჩუგის ნავთობგადამამუშავებელ ქარხანას შეუძლია. მას ბენზინის და დიზელის წარმოების გაორმაგება შეუძლია, ეს კი კოლომოისკის პოზიციებს გააძლიერებს, ხოლო პრეზიდენტ ზელენსიკის შესაძლებლობებს ოლიგარქებთან ბრძოლაში პირიქით, შეასუსტებს.
მინსკის მხრიდან მოსალოდნელი საპასუხო საავიაციო სანქციები უკრაინული სამოქალაქო ავიაციის მდგომარეობასაც გაართულებს. დღეს რუსეთის და ევროპის მიმართულებით რეისების დიდი ნაწილი სწორედ ბელარუსის საჰაერო სივრცის გამოყენებით სრულდება. შედეგად, უკრაინის ხელისუფლება რთულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა. მას დასავლურ კოალიციასთან სოლიდარობის დემონსტრირებაზე უარის თქმა არ შეუძლია. გავლენას კიევზე ასევე ახდენს სწრაფად ზრდადი პოლიტიკური მიგრაცია ბელარუსიდან, რომელსაც მან ანგარიში უნდა გაუწიოს.
მეორეს მხრივ, ეკონომიკური ურთიერთობები ბელარუსთან ძალიან მნიშვნელოვანია უკრაინისთვის, რომელსაც პოლიტიკური ფაქტორების გამო ამ რეალობის იგნორირება არ შეუძლია.
carnegie.ru
თენგიზ აბლოთია